Næstu skref í ESB-málunum

Vefurinn neiesb.is er með blogg á Eyjunni og birtir þar samantekt um stöðuna í ESB-málinu. Kjarninn í því sem þar kemur fram er samþykkt stefna þeirra flokka sem nú standa í stjórnarmyndunarviðræðum. Textinn frá þessu bloggi er endurbirtur hér:

 

Nú liggur fyrir að þeir stjórnmálaflokkar vinna saman að myndun ríkisstjórnar á Íslandi sem eru þeirrar skoðunar að Ísland eigi ekki að ganga í ESB og að stöðva beri viðræður um aðild að sambandinu. Þessi skoðun kemur skýrt fram í samþykktum æðstu stofnana flokkanna. Jafnframt eru þessir flokkar þeirrar skoðunar að ef það ætti á annað borð að halda viðræðum áfram þá yrði það ekki gert nema að undangenginni þjóðaratkvæðagreiðslu.

Í landsfundarályktun Sjálfstæðisflokksins segir: „Landsfundur telur að hagsmunum Íslands sé betur borgið með því að standa fyrir utan Evrópusambandið. Áréttað er að aðildarviðræðum við ESB verði hætt og þær ekki teknar upp aftur nema að undangenginni þjóðaratkvæðagreiðslu.“

Í flokksþingssamþykkt Framsóknarflokksins segir: „Framsóknarflokkurinn telur hag lands og þjóðar best borgið utan Evrópusambandsins. Ekki verði haldið lengra í aðildarviðræðum við Evrópusambandið nema að undangenginni þjóðaratkvæðagreiðslu.“

Af þessu er ljóst að ef Sjálfstæðisflokkur og Framsóknarflokkur mynda saman ríkisstjórn þá verði viðræðum við ESB strax hætt með formlegum hætti. Jafnframt er ljóst að það er ekki vilji flokkanna að halda viðræðum áfram og því engin þörf á að láta að kjósa um framhaldsviðræður við ESB. Það má minna á að viðræður hófust án þess að þjóðin væri spurð og því þarf ekki aðkomu hennar heldur þegar viðræðunum er hætt. Það ætti hins vegar að vera sjálfsagt að meta hvernig viðræðurnar hafa farið fram til þessa og gefa út skýrslu um stöðuna.

Það er jafnframt ljóst að ESB í dag er allt annað samband en það sem ákveðið var að sækja um aðild að fyrir tæpum fjórum árum. Ennfremur er ljóst að æ fleiri sérfræðingar og stjórnmálamenn, að ekki sé minnst á sístækkandi hóp Evrópubúa, sem hafa efasemdir um að evru- og ESB-samstarfið muni skila þeim árangri sem til stóð. Margir ganga meira að segja svo langt, meðal annars sumir þeir sem stóðu að innleiðingu evrunnar, að segja að það verði að losa Evrópuríkin við höft evrunnar ef hagur jaðarþjóðanna eigi að geta vænkast. Það kann því margt að breytast í ESB og í evrusamstarfinu á næstu árum.

Eins og margar aðrar þjóðir standa Íslendingar nú frammi fyrir ýmsum vanda í efnahagsmálum sem leysa þarf úr. Það er brýn þörf á því að við einbeitum okkur við það verk, en látum ekki villuljós eins og ESB-aðild, evruvæðingu, eða aðildarviðræður tefja för okkar. Við þurfum að nýta þá krafta sem farið hafa í tímafrekar viðræður í annað og betra, nefnilega að vinna að lausn vandamála okkar hér og nú.

Blaðamaður fjallar um óleysanlega úlfakreppu evrusvæðisins

Sem fyrr standa jaðarríkin í Evrópu frammi fyrir nánast óleysanlegri úlfakreppu. Að óbreyttu geta þau aðeins vonast eftir því að fyrir einhverjar ótrúlegar sakir þá muni hagvöxtur fara að taka við sér og atvinnuleysi dragist saman. Ekkert bendir þó til slíkrar þróunar í fyrirsjáanlegri framtíð. Evrukreppunni er ekki að linna. Hún er aðeins að dýpka.  
 

Ofangreint kemur fram í pistli Harðar Ægissonar, blaðamanns á Morgunblaðinu, en hann hefur á undanförnum árum skrifað um viðskipti og efnahagsmál af talsverðri vandvirkni og þekkingu. Pistill hans í dag sem er í greinaflokknum Sokkinn kostnaður og er birtur á síðu 12 í viðskiptahluta Morgunblaðsins. Pistillinn er hér birtur í heild sinni:

Hagkerfi evrusvæðisins hefur dregist saman á hverjum ársfjórðungi frá því í árslok 2011. Á fyrstu þremur mánuðum þessa árs nam samdrátturinn á meðal aðildarríkjanna sautján 0,6%. Það er jafn mikill samdráttur og mældist á síðasta ársfjórðungi liðins árs. Staðan er jafnvel enn dekkri þegar litið er til þróunar atvinnuleysis innan myntbandalagsins. Í mars mældist fjöldi atvinnulausra yfir 20 milljónir manns - 12,1% af fjölda vinnubærra manna - og hefur aldrei verið meiri frá stofnun myntbandalagsins.

 

Við þessar aðstæður þarf ekki að undra að Evrópski seðlabankinn hafi loks ákveðið að lækka stýrivexti í síðustu viku í fyrsta skipti í tíu mánuði - úr 0,75% í 0,5%. Vaxtalækkunin var viðbúin í ljósi þess að verðbólga mælist lítill sem engin um þessar mundir og hagvísar gefa til kynna að mjög sé farið að hægja á allri framleiðslu á evrusvæðinu. Mario Draghi, bankastjóri Evrópska seðlabankans, segist ekki útiloka frekari vaxtalækkanir á næstunni.

 

 

Ólík vaxtakjör

Miklu meira þarf hins vegar að koma til. Þrátt fyrir að vaxtalækkanir muni hjálpa aðþrengdum fjármálastofnunum í jaðarríkjunum, sem hafa þurft að reiða sig á opinbera fjármögnun í gegnum Evrópska seðlabankann, þá munu slíkar aðgerðir einar og sér hafa lítil áhrif á hagvaxtahorfur í verst stöddu evruríkjunum. Margir greinendur hafa kallað eftir rótttækari og sértækari aðgerðum til að örva lánveitingar til minni og meðalstórra fyrirtækja á evrusvæðinu. Vextir á skammtímalánum til slíkra fyrirtækja í jaðarríkjunum eru núna um helmingi hærri - um 6% á láni undir milljón evrur til 1-5 ára - en í Frakklandi og Þýskalandi. Algjör straumhvörf hafa orðið í þessum efnum á umliðnum árum en allt fram til ársloka 2010 voru vextir nánast þeir hinir sömu innan allra evruríkjanna.  

 

Þeir sem höfðu væntingar um að stefnubreytinga væri að vænta varðandi möguleg bein uppkaup Evrópska seðlabankans á ríkisskuldabréfum jaðarríkjanna urðu fyrir vonbrigðum. Draghi undirstrikaði að slíkt kæmi ekki til greina og það væri undir stjórnvöldum komið að leysa fjárhagsvandræði sín með kerfislægum umbótum og ráðdeild í ríkisrekstri.  

 

Óleysanleg úlfakreppa?

Slík stefna gæti hugsanlega gengið ef öll ríki á evrusvæðinu væru ekki samtímis að draga saman ríkisútgjöld. Þrátt fyrir að staða Þýskalands sé með þeim hætti að talsvert svigrúm sé fyrir hendi til að grípa til aðgerða til að auka ríkisútgjöld og örva innlenda eftirspurn, sem myndi um leið sporna við samdráttarskeiði verst stöddu evruríkjanna, þá eru engar vísbendingar um að ráðamenn í Berlín séu sömu skoðunar. Öðru nær. Sú skoðun er ríkjandi á meðal þýskra stefnusmiða að við stjórn efnahagsmála sé rétt að fylgja sömu lögmálum og gilda um heimilisrekstur. Ekkert gæti hins vegar verið jafn fjarri lagi.  

 

Enn sem fyrr standa jaðarríkin því frammi fyrir nánast óleysanlegri úlfakreppu. Að óbreyttu geta þau aðeins vonast eftir því að fyrir einhverjar ótrúlegar sakir þá muni hagvöxtur fara að taka við sér, atvinnuleysi dragist saman, skatttekjur aukist og skuldir ríkisins, sem hlutfall af landsframleiðslu, fari um leið minnkandi. Ekkert bendir þó til slíkrar þróunar í fyrirsjáanlegri framtíð. Evrukreppunni er ekki að linna. Hún er aðeins að dýpka.