Er Macron að segja að ESB hangi nú í köðlunum þegar kemur að öryggismálum?

Á undanförnum dögum hefur komið glöggt í ljós að Evrópusambandið (ESB) er háð Bandaríkjunum í öryggismálum. Nýjustu vendingar sýna aftur hversu ófært ESB er um að standa saman og axla ábyrgð á eigin öryggi. Á sama tíma og Frakklandsforseti Emmanuel Macron reynir að kalla saman Evrópuþjóðir til neyðarfundar vegna Úkraínustríðsins, hafa Bandaríkin undir stjórn Donalds Trumps tekið frumkvæðið og hafið samningaviðræður við Rússland – án Evrópu. Þessi staða er niðurlægjandi fyrir ESB og sýnir glögglega veikleika þess.

Ný skjöl, sem Reuters hefur birt, sýna að Bandaríkin hafa sent Evrópuríkjum spurningar um hvaða stuðning þau þurfi frá Washington til að tryggja öryggi Úkraínu. Með öðrum orðum: Bandaríkin spyrja Evrópu hvað þau þurfi til að taka ábyrgð á sínu eigin öryggi! Þetta er ekkert annað en viðurkenning á því að ESB er ekki tilbúið að leiða sjálft – heldur bíður eftir leiðsögn frá Bandaríkjunum.

Evrópa er klofin í þessum málum. Þó sum ríki, eins og Bretland og Pólland, vilji halda fast í stuðninginn við Úkraínu, þá eru önnur ríkis sem óttast aukna þátttöku í átökunum. Þessi tvískipting lampar getu Evrópusambandsins til að koma fram af krafti og taka afgerandi ákvarðanir. Macron reynir að mynda sameinaða stefnu með fundinum sínum í París, en í raun er það enn eitt dæmið um hvernig Evrópa er sífellt í viðbragðsstöðu, í stað þess að vera leiðandi afl.

Á fundinum í París munu meðal annars taka þátt: Þýskalandskanslari Olaf Scholz, forsætisráðherra Bretlands Keir Starmer, forsætisráðherra Póllands Donald Tusk, forsætisráðherra Ítalíu Giorgia Meloni, forsætisráðherra Spánar Pedro Sánchez, forsætisráðherra Danmerkur Mette Frederiksen, forseti Evrópuráðsins Charles Michel, forseti framkvæmdastjórnar ESB Ursula von der Leyen og framkvæmdastjóri NATO Jens Stoltenberg. Þessi hópur endurspeglar enn og aftur að Evrópa reynir að finna sameiginlega rödd en stendur frammi fyrir klofinni afstöðu og skorti á sjálfstæðum aðgerðum. Þetta er gert aðeins tveim dögum eftir að sérstakri ráðstefnu um öryggismál í München, lauk.

Kristrún Frostadóttir forsætisráðherra, sagði á öryggisráðstefnunni í München eitthvað á þá leið að vináttusambönd þurfi að laga sig að nýjum aðstæðum. Þessi orð eiga sérstaklega vel við í ljósi þess hvernig Evrópa hefur reitt sig á Bandaríkin í öryggismálum. En er ESB tilbúið að laga sig að breyttum heimi, þar sem Bandaríkin eru síður áreiðanlegur bandamaður en áður? Það er lítið sem bendir til þess.

Staðan í dag sýnir að Evrópa er veikburða í öryggismálum. Þrátt fyrir hástemmd orð um "evrópskt varnarsamstarf" er það ljóst að á meðan ESB getur ekki tekið sameiginlegar ákvarðanir án stuðnings Bandaríkjanna. Það er kominn tími til að Evrópa standi á eigin fótum - eða viðurkenni ella hún er aðeins fylgihlutur í stefnu Bandaríkjanna.