Blaðamaður fjallar um óleysanlega úlfakreppu evrusvæðisins

Sem fyrr standa jaðarríkin í Evrópu frammi fyrir nánast óleysanlegri úlfakreppu. Að óbreyttu geta þau aðeins vonast eftir því að fyrir einhverjar ótrúlegar sakir þá muni hagvöxtur fara að taka við sér og atvinnuleysi dragist saman. Ekkert bendir þó til slíkrar þróunar í fyrirsjáanlegri framtíð. Evrukreppunni er ekki að linna. Hún er aðeins að dýpka.  
 

Ofangreint kemur fram í pistli Harðar Ægissonar, blaðamanns á Morgunblaðinu, en hann hefur á undanförnum árum skrifað um viðskipti og efnahagsmál af talsverðri vandvirkni og þekkingu. Pistill hans í dag sem er í greinaflokknum Sokkinn kostnaður og er birtur á síðu 12 í viðskiptahluta Morgunblaðsins. Pistillinn er hér birtur í heild sinni:

Hagkerfi evrusvæðisins hefur dregist saman á hverjum ársfjórðungi frá því í árslok 2011. Á fyrstu þremur mánuðum þessa árs nam samdrátturinn á meðal aðildarríkjanna sautján 0,6%. Það er jafn mikill samdráttur og mældist á síðasta ársfjórðungi liðins árs. Staðan er jafnvel enn dekkri þegar litið er til þróunar atvinnuleysis innan myntbandalagsins. Í mars mældist fjöldi atvinnulausra yfir 20 milljónir manns - 12,1% af fjölda vinnubærra manna - og hefur aldrei verið meiri frá stofnun myntbandalagsins.

 

Við þessar aðstæður þarf ekki að undra að Evrópski seðlabankinn hafi loks ákveðið að lækka stýrivexti í síðustu viku í fyrsta skipti í tíu mánuði - úr 0,75% í 0,5%. Vaxtalækkunin var viðbúin í ljósi þess að verðbólga mælist lítill sem engin um þessar mundir og hagvísar gefa til kynna að mjög sé farið að hægja á allri framleiðslu á evrusvæðinu. Mario Draghi, bankastjóri Evrópska seðlabankans, segist ekki útiloka frekari vaxtalækkanir á næstunni.

 

 

Ólík vaxtakjör

Miklu meira þarf hins vegar að koma til. Þrátt fyrir að vaxtalækkanir muni hjálpa aðþrengdum fjármálastofnunum í jaðarríkjunum, sem hafa þurft að reiða sig á opinbera fjármögnun í gegnum Evrópska seðlabankann, þá munu slíkar aðgerðir einar og sér hafa lítil áhrif á hagvaxtahorfur í verst stöddu evruríkjunum. Margir greinendur hafa kallað eftir rótttækari og sértækari aðgerðum til að örva lánveitingar til minni og meðalstórra fyrirtækja á evrusvæðinu. Vextir á skammtímalánum til slíkra fyrirtækja í jaðarríkjunum eru núna um helmingi hærri - um 6% á láni undir milljón evrur til 1-5 ára - en í Frakklandi og Þýskalandi. Algjör straumhvörf hafa orðið í þessum efnum á umliðnum árum en allt fram til ársloka 2010 voru vextir nánast þeir hinir sömu innan allra evruríkjanna.  

 

Þeir sem höfðu væntingar um að stefnubreytinga væri að vænta varðandi möguleg bein uppkaup Evrópska seðlabankans á ríkisskuldabréfum jaðarríkjanna urðu fyrir vonbrigðum. Draghi undirstrikaði að slíkt kæmi ekki til greina og það væri undir stjórnvöldum komið að leysa fjárhagsvandræði sín með kerfislægum umbótum og ráðdeild í ríkisrekstri.  

 

Óleysanleg úlfakreppa?

Slík stefna gæti hugsanlega gengið ef öll ríki á evrusvæðinu væru ekki samtímis að draga saman ríkisútgjöld. Þrátt fyrir að staða Þýskalands sé með þeim hætti að talsvert svigrúm sé fyrir hendi til að grípa til aðgerða til að auka ríkisútgjöld og örva innlenda eftirspurn, sem myndi um leið sporna við samdráttarskeiði verst stöddu evruríkjanna, þá eru engar vísbendingar um að ráðamenn í Berlín séu sömu skoðunar. Öðru nær. Sú skoðun er ríkjandi á meðal þýskra stefnusmiða að við stjórn efnahagsmála sé rétt að fylgja sömu lögmálum og gilda um heimilisrekstur. Ekkert gæti hins vegar verið jafn fjarri lagi.  

 

Enn sem fyrr standa jaðarríkin því frammi fyrir nánast óleysanlegri úlfakreppu. Að óbreyttu geta þau aðeins vonast eftir því að fyrir einhverjar ótrúlegar sakir þá muni hagvöxtur fara að taka við sér, atvinnuleysi dragist saman, skatttekjur aukist og skuldir ríkisins, sem hlutfall af landsframleiðslu, fari um leið minnkandi. Ekkert bendir þó til slíkrar þróunar í fyrirsjáanlegri framtíð. Evrukreppunni er ekki að linna. Hún er aðeins að dýpka.