Svör stjórnmálaflokkanna

Hér fara svör framboða til Alþingis 2024 við spurningum sem lúta að fullveldi Íslands.  Að spurningunum stóðu félögin Heimssýn, Herjan og Ísafold. 

Viðreisn, Samfylking, Píratar og VG svöruðu ekki.  Þau vísuðu sum til formgalla á spurningum og samráðs stjórnmálaflokka um svör við spurningum í því sambandi. 

 

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

Svör framboða við spurningum Heimssýnar, Herjans og Ísafoldar fyrir Alþingiskosningar 2024

 

Ábyrg framtíð

1. Mun flokkurinn á næsta kjörtímabili styðja það að tekin verði skref í áttina að inngöngu í Evrópusambandið, til dæmis með þjóðaratkvæðagreiðslu um það hvort sótt verði á ný um aðild að sambandinu?

Nei.

2. Vilji flokkurinn sækja um inngöngu í Evrópusambandið á ný, hvaða rök fyrir slíku liggja þar að baki?
3. Mun flokkurinn á næsta kjörtímabili styðja samþykkt lagafrumvarps um bókun 35 við EES-samninginn um að innleidd lög og reglur frá ESB í gegnum samninginn gangi framar almennum lögum sem eiga sér innlendan uppruna?

Nei. Við munum mæla gegn því.  Bókun 35, jafngildir framasali fullveldis og að ráðamenn vissu ekki einu sinni hvaða lög væri í gildi í landinu.  Lög verða að vera það skýra og sklijanleg að allir viti hvaða lögum á að fara eftir.

4. Telur flokkurinn tilefni til að endurskoða núverandi fyrirkomulag á samskiptum við Evrópusambandið sem felast m.a. í EES-samningnum?

Já það má byrja að skoða það.  Mikið af þeim lögum sem sett yfirfærð eru frá evrópusambandinu er ekki að þjóna íslenskum hagsmunum, heldur evrópskum.

5. Telur flokkurinn tilefni til að endurskoða aðild Íslands að Schengen-samstarfinu?

Við þurfum alla vega að taka upp vegabréfaskoðun.  Schengen leyfir það.

6. Telur flokkurinn tilefni til að endurskoða þátttöku Íslands í verkefnum sem leiða til verulegra greiðslna frá einstaklingum eða fyrirtækjum á Íslandi í sjóði Evrópusambandsins?

Slík þáttaka þarf alltaf að vera undir endurskoðun.  Evrópsk ríkjasambönd eiga ekki að vera í áskrift á íslensku skattfé.

7. Telur flokkurinn tilefni til að færa Alþjóðaheilbrigðisstofnuninni (WHO), eða öðrum hliðstæðum stofnunum aukið vald í sóttvarnamálum á Íslandi?

Nei alls ekki.  Ísland ætti að huga að því að draga sig úr WHO, nema valdheimildir stofnunarinnar minnki sem og tengsl stofnunarinnar við hagsmunaaðila sem hafa bein áhrif á afskipti WHO.  Who var áður fyrr mjög gagnleg í ýmsu alþjóðasamstarfi, en ráðgjöfin er nú farin að vera of pólitísk og hagsmunadrifin.  Ábyrg framtíð hefur einmitt verið að vara yfirvöld við tilraunum stofnunarinnar í að auka valdheimildir sýnar og sælast í auknar tekjur frá þjóðríkjum.

 

++++++++++

 

Flokkur fólksins

1. Mun flokkurinn á næsta kjörtímabili styðja það að tekin verði skref í áttina að inngöngu í Evrópusambandið, til dæmis með þjóðaratkvæðagreiðslu um það hvort sótt verði á ný um aðild að sambandinu?

Nei

2. Vilji flokkurinn sækja um inngöngu í Evrópusambandið á ný, hvaða rök fyrir slíku liggja þar að baki?

Nei

3. Mun flokkurinn á næsta kjörtímabili styðja samþykkt lagafrumvarps um bókun 35 við EES-samninginn um að innleidd lög og reglur frá ESB í gegnum samninginn gangi framar almennum lögum sem eiga sér innlendan uppruna?

Nei

4. Telur flokkurinn tilefni til að endurskoða núverandi fyrirkomulag á samskiptum við Evrópusambandið sem felast m.a. í EES-samningnum?

Nei, ekki nema til að endurskoða það mikla magn af reglum sem sendar eru til innleiðingar og hafa ekkert með fjórfrelsið að gera.

 

5. Telur flokkurinn tilefni til að endurskoða aðild Íslands að Schengen-samstarfinu?

Já – það þurfa að vera ríkari heimildir fyrir upptöku vegabréfaeftirlits

 

6. Telur flokkurinn tilefni til að endurskoða þátttöku Íslands í verkefnum sem leiða til verulegra

greiðslna frá einstaklingum eða fyrirtækjum á Íslandi í sjóði Evrópusambandsins?

Já

 

7. Telur flokkurinn tilefni til að færa Alþjóðaheilbrigðisstofnuninni (WHO), eða öðrum hliðstæðum

stofnunum aukið vald í sóttvarnamálum á Íslandi?

Nei

 

++++++++++

 Framsóknarflokkurinn

1. Mun flokkurinn á næsta kjörtímabili styðja það að tekin verði skref í áttina að inngöngu í Evrópusambandið, til dæmis með þjóðaratkvæðagreiðslu um það hvort sótt verði á ný um aðild að sambandinu?

Það er ekki stefna Framsóknar að taka skref í átt að inngöngu í Evrópusambandið. Framsókn leggur áherslu á áframhaldandi gott samstarf við Evrópusambandið, en telur hins vegar hagsmunum Íslands best borgið utan þess. Stefnumótun í utanríkismálum skal ætíð taka mið af hagsmunum lands og þjóðar hverju sinni.

 

2. Vilji flokkurinn sækja um inngöngu í Evrópusambandið á ný, hvaða rök fyrir slíku liggja þar að baki?

Framsókn telur hagsmuni Íslands vera best borgið utan ESB.

 

3. Mun flokkurinn á næsta kjörtímabili styðja samþykkt lagafrumvarps um bókun 35 við EES-samninginn um að innleidd lög og reglur frá ESB í gegnum samninginn gangi framar almennum lögum sem eiga sér innlendan uppruna?

Framsókn hefur ekki tekið afstöðu til samþykktar laga um bókun 35. Íslensk löggjöf er rétthærri en evrópskt regluverk.

 

4. Telur flokkurinn tilefni til að endurskoða núverandi fyrirkomulag á samskiptum við Evrópusambandið sem felast m.a. í EES-samningnum?

Framsókn leggur áherslu á að í alþjóðasamstarfi, m.a. við Evrópusambandið, þá séu hagsmunum Íslands ávallt haldið til haga. Horfa þarf á sérstöðu landsins sem lítið eyríki í Norður-Atlantshafi sem og sérstöðu íslensks atvinnulífs í samskiptum við ESB t.d. hvað varðar innleiðingu á reglugerðum og tilskipunum. Stefnumótun í utanríkismálum skal ætíð taka mið af hagsmunum lands og þjóðar hverju sinni.

 

5. Telur flokkurinn tilefni til að endurskoða aðild Íslands að Schengen-samstarfinu?

Framsókn styður áframhaldandi aðild Íslands að Schengen-samstarfinu, en vill þó auka eftirlit á landamærum um land allt í ljósi fjölþáttaógna sem steðja að samfélaginu okkar í auknum mæli auk þess sem aukinn þungi hefur færst í alþjóðlega skipulagða brotastarfsemi.

 

6. Telur flokkurinn tilefni til að endurskoða þátttöku Íslands í verkefnum sem leiða til verulegra greiðslna frá einstaklingum eða fyrirtækjum á Íslandi í sjóði Evrópusambandsins?

Spurningin er óskýr og því erfitt að svara henni.

 

7. Telur flokkurinn tilefni til að færa Alþjóðaheilbrigðisstofnuninni (WHO), eða öðrum hliðstæðum stofnunum aukið vald í sóttvarnamálum á Íslandi?

Framsókn hefur ekki í stefnu sinni að færa alþjóðlegum stofnunum aukið vald í sóttvarnamálum né öðrum.

 

++++++++++

Lýðræðisflokkurinn

1. 
   Mun flokkurinn á næsta kjörtímabili styðja það að tekin verði skref í áttina að inngöngu í Evrópusambandið, til dæmis með þjóðaratkvæðagreiðslu um það hvort sótt verði á ný um aðild að sambandinu?

Í ljósi fyrirliggjandi talna um minnkandi hagvöxt í ESB telur Lýðræðisflokkurinn engin rök standa til þess að Ísland sæki um inngöngu í ESB. Komist flokkar í ríkisstjórn sem hafa inngöngu að markmiði sínu, þá er þar um að ræða svo stórt og afdrifaríkt skref að slíkt yrði aðeins gert að undangenginni stjórnarkskrárbreytingu og vandaðri, langvinnri þjóðfélagsumræðu, þar sem kostir og gallar yrðu ræddir hispurslaust. Aðeins að undangenginni slíkri umræðu (og stjórnarskrárbreytingu) mætti ganga til þjóðaratkvæðis. 

2. Vilji flokkurinn sækja um inngöngu í Evrópusambandið á ný, hvaða rök fyrir slíku liggja þar að baki?

Nei, XL vill ekki sækja um inngöngu í ESB. 

3. Mun flokkurinn á næsta kjörtímabili styðja samþykkt lagafrumvarps um bókun 35 við EES-samninginn um að innleidd lög og reglur frá ESB í gegnum samninginn gangi framar almennum lögum sem eiga sér innlendan uppruna?

Nei, alls ekki. 

4. Telur flokkurinn tilefni til að endurskoða núverandi fyrirkomulag á samskiptum við Evrópusambandið sem felast m.a. í EES-samningnum?

Í ljósi þeirrar stökkbreytingar sem orðið hefur á samningsaðila Íslands (frá EB til ESB) þar sem til er orðinn vísir að sambandsríki, og í ljósi sífellt ágengara regluverks og krafna um stöðugt víðtækara gildissvið EES reglna og krafna um einsleitni og forgangs evrópuréttar er tímabært að EES sé tekinn til heildarendurskoðunar og rætt heiðarlega hvort ekki sé unnt að eiga viðskipti við ESB án þess að slíkt útheimti sífellt meiri kvaðir og framsal á fullveldisrétti. Synjunarréttur Íslands hefur í reynd verið óvirkur í 30 ár og samningurinn þróast yfir í einhvers konar einstefnu þar sem ESB hefur tögl og hagldir en Ísland fylgir og hlýðir.  

5. Telur flokkurinn tilefni til að endurskoða aðild Íslands að Schengen-samstarfinu?

Já, heimurinn hefur breyst á þeim tíma sem liðinn er frá því Ísland gerðist aðili að Schengen. Hvorki Írland né Bretland gerðust aðilar að Schengen á þeim tíma. Í dag standa enn færri rök til þess að eyþjóðir eigi aðild að samningnum. 

6. Telur flokkurinn tilefni til að endurskoða þátttöku Íslands í verkefnum sem leiða til verulegra greiðslna frá einstaklingum eða fyrirtækjum á Íslandi í sjóði Evrópusambandsins?

Já.  

7. Telur flokkurinn tilefni til að færa Alþjóðaheilbrigðisstofnuninni (WHO), eða öðrum hliðstæðum stofnunum aukið vald í sóttvarnamálum á Íslandi?

 Nei. WHO er fjármögnuð af einkaaðilum (m.a. lyfjafyrirtækjum) að stærstum hluta. Vald yfir þjóðríkjum (og þar með almenningi) er ekki til sölu.

 

++++++++++

 

Miðflokkurinn 

1. Mun flokkurinn á næsta kjörtímabili styðja það að tekin verði skref í áttina að inngöngu í Evrópusambandið, til dæmis með þjóðaratkvæðagreiðslu um það hvort sótt verði á ný um aðild að sambandinu?

Svar: Miðflokkurinn leggur mikla áherslu á samvinnu við lönd Evrópu en hafnar aðild að Evrópusambandinu. Miðflokkurinn lítur svo á að öllum viðræðum við sambandið hafi verið slitið og verði ekki hafnar aftur nema að undangenginni þjóðaratkvæðagreiðslu þar sem þjóðin verði spurð hvort hún vilji ganga í Evrópusambandið

 

2. Vilji flokkurinn sækja um inngöngu í Evrópusambandið á ný, hvaða rök fyrir slíku liggja þar að baki?

Svar: Miðflokkurinn telur að engin rök séu fyrir því að sækja um inngöngu í Evrópusambandið.

 

3. Mun flokkurinn á næsta kjörtímabili styðja samþykkt lagafrumvarps um bókun 35 við EES -samninginn um að innleidd lög og reglur frá ESB í gegnum samninginn gangi framar almennum lögum sem eiga sér innlendan uppruna?

Svar: Miðflokkurinn hefur lagt áherslu á að halda þjóðinni upplýstri um bókun 35 sem  núverandi ríkisstjórn hugðist lauma í gegnum Alþingi. Miðflokkurinn mun ekki samþykkja lagafrumvörp sem ganga framar íslenskum lögum.

 

4. Telur flokkurinn tilefni til að endurskoða núverandi fyrirkomulag á samskiptum við Evrópusambandið sem felast m.a. í EES-samningnum?

Svar: Miðflokkurinn leggur áherslu á mikilvægi alþjóðlegrar samvinnu þar sem Ísland kemur fram sem frjáls og fullvalda þjóð. Flokkurinn vill áframhaldandi góða samvinnu við þjóðir Evrópu þó að eftir atvikum geti verið nauðsynlegt að endurmeta og skoða einstaka liði þeirrar samvinnu enda lifum við í síbreytilegum heimi.

 

5. Telur flokkurinn tilefni til að endurskoða aðild Íslands að Schengen-samstarfinu?

Svar: Miðflokkurinn vill endurskoðun Schengen-samstarfsins og telur að það þarfnist endurskoðunar í ljósi þess að fjölmörg Evrópulönd hafa á undanförnum árum vikið frá grundvallarreglum Schengen-fyrirkomulagsins til að verja landamæri sín. Ísland þarf að vera fært um að nýta stöðu sína sem eyja til að hafa stjórn á eigin landamærum en þó í góðu áframhaldandi samstarfi við aðrar Evrópuþjóðir.

 

6. Telur flokkurinn tilefni til að endurskoða þátttöku Íslands í verkefnum sem leiða til verulegra greiðslna frá einstaklingum eða fyrirtækjum á Íslandi í sjóði Evrópusambandsins?

Svar: Miðflokkurinn leggur áherslu á að hagsmuna Íslendinga sé gætt í hvívetna í öllum samningum. Það þarf að hafa í huga þegar þeir eru endurskoðaðir eða endurmetnir.

 

7. Telur flokkurinn tilefni til að færa Alþjóðaheilbrigðisstofnuninni (WHO), eða öðrum hliðstæðum stofnunum aukið vald í sóttvarnamálum á Íslandi?

Svar: Sóttvarnir eru hluti af heilbrigðiskerfinu og mikilvægt að það sé vel í stakk búið til að stunda fyrirbyggjandi aðgerðir og bregðast við ef hætta steðjar að heilsu landsmanna. Miðflokkurinn leggur áherslu á að læra af reynslu af viðbrögðum stjórnvalda þegar kom að COVID-19. Heimildir sóttvarnalæknis eru ríkulegar og því mikilvægt að ávallt sé stuðst við lög og Alþingi haft með í ráðum þegar verið er að leggja álögur og einangrun á borgara landsins. Þá er mikilvægt að skoða vel alla kosti þegar kemur að öflun bóluefna sem krefst yfirsýnar og skilnings í alþjóðlegum viðskiptum. Þar er nauðsynlegt að hafa samskipti við sem flestar þjóðir til að tryggja að hagsmunir Íslendinga séu alltaf í heiðri hafðir.

 

++++++++++

 

Sjálfstæðisflokkurinn

1. Mun flokkurinn á næsta kjörtímabili styðja það að tekin verði skref í áttina að inngöngu í Evrópusambandið, til dæmis með þjóðaratkvæðagreiðslu um það hvort sótt verði á ný um aðild að sambandinu?

Nei. Sjálfstæðisflokkurinn hefur ítrekað lýst því yfir að hann styðji ekki aðild Íslands að Evrópusambandinu. Hag þjóðarinnar er best borgið utan ESB. Í allri alþjóðlegri samvinnu verður að tryggja fullveldi Íslands og yfirráð yfir auðlindum. Sjálfstæðisflokkurinn leggur áherslu á viðskipta-, stjórnmála- og menningartengsl við Evrópuríkin og Bandaríkin. Opinn og frjáls aðgangur að innri markaði ESB á grundvelli samningsins um Evrópska efnahagssvæðið (EES), er Íslandi nauðsynlegur. Um leið á að treysta og styrkja viðskiptasambönd við Bandaríkin og Bretland.

2. Vilji flokkurinn sækja um inngöngu í Evrópusambandið á ný, hvaða rök fyrir slíku liggja þar að baki?

Nei – sjá svar við sp. 1

3. Mun flokkurinn á næsta kjörtímabili styðja samþykkt lagafrumvarps um bókun 35 við EES-samninginn um að innleidd lög og reglur frá ESB í gegnum samninginn gangi framar almennum lögum sem eiga sér innlendan uppruna?

Spurningin felur í sér fullyrðingu sem er röng. Sjálfstæðisflokkurinn hefur hins vegar lagt áherslu á að tryggja réttindi íslenskra borgara innan EES. Markmiðið er að Íslendingar njóti sömu réttinda og aðrir íbúar EES-svæðisins.

4. Telur flokkurinn tilefni til að endurskoða núverandi fyrirkomulag á samskiptum við Evrópusambandið sem felast m.a. í EES-samningnum?

Sjálfstæðisflokkurinn hefur lagt áherslu á að efla hagsmunagæslu Íslendinga innan ramma EES og tryggja að tækifæri til áhrifa á öllum stigum mála séu nýtt til fulls. Mikilvægt er að tryggja framkvæmd EES-samningsins á grundvelli tveggja stoða kerfisins. Sjálfstæðisflokkurinn telur framsal valdheimilda til stofnana Evrópusambandsins óheimilt brjóti það gegn tveggja stoða kerfi EES. Tengsl Íslands við ESB eru almennt í farsælum farvegi með EES-samningnum.

5. Telur flokkurinn tilefni til að endurskoða aðild Íslands að Schengen-samstarfinu?

Sjálfstæðisflokkurinn leggur áherslu á að halda Schengen-samstarfinu áfram. Það þurfi að þróa og efla samvinnu aðildarríkjanna ekki síst í baráttu við skipulagða glæpastarfsemi og mansal.

6. Telur flokkurinn tilefni til að endurskoða þátttöku Íslands í verkefnum sem leiða til verulegra greiðslna frá einstaklingum eða fyrirtækjum á Íslandi í sjóði Evrópusambandsins?

Einstaklingar, ekki síst frumkvöðlar og vísindamenn, og fyrirtæki á Íslandi hafa notið góðs af styrkjum úr ýmsum sjóðum á vegum Evrópusambandsins. Stöðugt þarf hins vegar að meta þátttöku Íslands í verkefnum, með íslenska hagsmuni í huga.

7. Telur flokkurinn tilefni til að færa Alþjóðaheilbrigðisstofnuninni (WHO), eða öðrum hliðstæðum stofnunum aukið vald í sóttvarnamálum á Íslandi?

Sjálfstæðisflokkurinn mun ekki samþykkja að framselja vald í sóttvörnum til alþjóðlegrar stofnunar. Ísland á hins vegar að leggja áherslu að eiga gott samstarf við önnur lönd og alþjóðlegar stofnanir á sviði sóttvarna.

 

++++++++++

 

Sósíalistaflokkurinn

1. Mun flokkurinn á næsta kjörtímabili styðja það að tekin verði skref í áttina að inngöngu í Evrópusambandið, til dæmis með þjóðaratkvæðagreiðslu um það hvort sótt verði á ný um aðild að sambandinu?

Við myndum ekki standa í vegi fyrir því og styðja það að þjóðin sé spurð álits. Við teljum að þjóðinni sé skuldað samtal og þjóðaratkvæðagreiðslu um málið. 

2. Vilji flokkurinn sækja um inngöngu í Evrópusambandið á ný, hvaða rök fyrir slíku liggja þar að baki?

Nei. Við erum ekki með það í stefnu okkar og eru skiptar skoðanir innan flokksins um hvort Ísland eigi að ganga í Evrópusambandið.

3. Mun flokkurinn á næsta kjörtímabili styðja samþykkt lagafrumvarps um bókun 35 við EES-samninginn um að innleidd lög og reglur frá ESB í gegnum samninginn gangi framar almennum lögum sem eiga sér innlendan uppruna?

Við getum ekki sagt af eða á núna en það þarf að skoða hvert atriði gaumgæfilega fyrir sig. Við erum ekki hrifin af tilskipunum frá Evrópusambandi sem grafa gjarnan undan félagshyggju og sjálfstæði Íslands. 

4. Telur flokkurinn tilefni til að endurskoða núverandi fyrirkomulag á samskiptum við Evrópusambandið sem felast m.a. í EES-samningnum?

Já. Við þurfum mun fleiri undanþágur. Sérstaklega undan reglum sem banna félagslegan rekstur á eign á grunn innviðum líkt og orku og fjarskiptum. 

5. Telur flokkurinn tilefni til að endurskoða aðild Íslands að Schengen-samstarfinu?

Við þurfum að beita okkur fyrir fleiri undanþágum.

6. Telur flokkurinn tilefni til að endurskoða þátttöku Íslands í verkefnum sem leiða til verulegra greiðslna frá einstaklingum eða fyrirtækjum á Íslandi í sjóði Evrópusambandsins?

Ekki endilega. Það þarf að skoða hvert mál fyrir sig. Við erum mjög hlynnt alþjóðlegu samstarfi yfir höfuð, ef það er á forsendum almennings í hverju landi fyrir sig en ekki forsendum sérhagsmuna.

7. Telur flokkurinn tilefni til að færa Alþjóðaheilbrigðisstofnuninni (WHO), eða öðrum hliðstæðum stofnunum aukið vald í sóttvarnamálum á Íslandi?

Ekki endilega. En við eigum að vinna náið með þeim.