Fátt um svör

Annar punktur upptalningarinnar í fyrradag hljóðaði svo:

2. Bókun 35 stenst ýmist ekki eða líklega ekki stjórnarskrá að rökstuddu mati margra helstu stjórnspekinga landsins, þar á meðal fv. forseta hæstaréttar og háskólamanna í lögum. Sama sögðu sérfræðingar utanríkisráðuneytis árið 2020 og núverandi innviðaráðherra í fyrra. (sjá t.d. umsagnir Hjartar J. Guðmundssonar og Arnars Þórs Jónssonar sem eru á https://www.althingi.is/thingstorf/thingmalin/erindi/156/85/?ltg=156&mnr=85). Óþarfi ætti að vera að minna Alþingismenn á að þeir hafa svarið eið að stjórnarskrá lýðveldisins, en skal það samt gert hér.

 

Auk þeirra Markúsar fv. foreta hæstaréttar og Stefáns Más, lagaprófessors má nefna til sögunnar menn sem seint verða taldir aukvisar í lögum, þá Jón Steinar og Arnar Þór.  Efasemdir þessarra manna eru miklar, svo vægt sé til orða tekið, og vel rökstuddar.

Svar Alþingismanna, sem styðja bókun 35 er efnislega ekki neitt og þetta ekki neitt drukknar í lofgjörð um EES-samninginn, sem þó er vitað að skiptir hag Íslendinga furðu litlu máli. 

 

Athugasemdir

[Guðmundur Ásgeirsson, 8.6.2025 kl. 21:38]

Ég verð að vera ósammála því að EES samningurinn skipti hag Íslendinga litlu máli. Almennir borgarar á Íslandi hafa öðlast mörg góð réttindi á grundvelli EES samningsins, til dæmis á sviði neytendaverndar þar sem í raun hefur átt sér stað bylting til hins betra einmitt vegna EES samningsins. Eitt slíkt mál er nú fyrir dómstólum sem varðar mikla hagsmuni tugþúsunda einstaklinga. Héraðsdómur dæmdi neytendum í óhag beinlínis vegna þess að dómaranum tókst að finna séríslenska reglu í viðkomandi lögum sem var ekki að finna í samsvarandi EES tilskipun og dæmdi eftir henni þvert gegn ráðgefandi áliti EFTA dómstólsins til hins verra fyrir íslenska neytendur. Málinu var áfrýjað til Hæstaréttar þar sem fjölskipaður dómur sjö dómara hefur nú til ítarlegrar skoðunar hvernig best sé að leysa úr málinu. Takist þeim að fylgja EES réttinum í þeirri úrlausn gæti það orðið stórsigur fyrir íslenska neytendur en niðurstaðan kemur líklega í ljós í haust.

[Heimssýn, 9.6.2025 kl. 23:22]

Það er hæpið að gefa sér að neytendavernd væri lakari á Íslandi en hún er nú, ef EES hefði aldrei orðið til.  Í hliðstæðum málaflokkum hefur löggjöf á Íslandi jafnan tekið mið af því sem gengur og gerist í nágrannalöndunum, sérstaklega Noregi og Danmörku.  Lítum t.d. á lög um hollustuhætti og vinnuvernd frá 1980.  Þau ganga að nokkru leyti lengra en yngri EES-lög um sama efni.   

[Guðmundur Ásgeirsson, 9.6.2025 kl. 23:36]

Tja... hún var miklu lakari fyrir og það sem hefur helst skert hana í seinni tíð eru séríslenskar reglur sem eru ósamrýmanlegar EES reglum og ættu því að víkja samkvæmt bókun 35.

EES reglur á sviði neytendaverndar eru að mestu leyti byggðar á þeim norrænu, í bland við þær germönsku. Þær íslensku tóku ekki alltaf mið af þeim norrænu fyrir tilkomu EES og voru fram að því mörgum áratugum á eftir þeim í framþróun. Sumt það skásta í neytendavernd á fyrri öldum kom reyndar frá konungi.

Lög um hollustuhætti og vinnuvernd fjalla lítið um neytendavernd heldur aðallega starfsöryggi á vinnustöðum.