Asninn gullið og Evrópuhreyfingin

Fréttir af ráðningu framkvæmdastjóra fyrir Evrópuhreyfinguna á Íslandi kalla bæði á spurningar og svör. Evrópuhreyfingin á Íslandi er ekki frjálslegur kaffihúsaklúbbur áhugafólks, heldur formlegur aðili að European Movement International (EMI) - sem eru regnhlífasamtök evrópuhreyfinga og hafa haft það yfirlýsta markmið að vinna að sambandsríki Evrópu.

Þá vaknar spurningin sem enginn vill spyrja upphátt: Hver borgar? Hver kostar stöðu framkvæmdastjóra og annars rekstrarkostnaðar í samtökum þar sem engin félagsgjöld eru?

Svarið liggur í opinberum skýrslum EMI: meirihluti rekstrarfjár kemur frá Brussel sjálfri, m.a. í gegnum sjóði eins og Citizens, Equality, Rights and Values, og stór hluti rennur áfram til landsfélaga, svo þau geti staðið fyrir herferðum "heima fyrir" líkast til í nafni einhverssonar grasrótarstarfs. Með öðrum orðum: grasrótin er í reynd rótarlaus vatnalilja í gosbrunni sem ESB vökvar reglulega.

Fræðimennirnir Christopher Lord og Paul Magnette hafa lengi bent á að flutningur fjármagns eftir þessum leiðum skapi "lýðræðishalla": það er þegar yfirþjóðlegt vald fjármagnar innlendar hreyfingar til að framleiða samstöðu sem annars væri ekki til staðar. Í löndum sem enn eru umsóknarríki er þetta beinlínis kerfisbundið: ESB styrkir "pro-European NGOs" í Serbíu, Norður-Makedóníu og Albaníu í gegnum IPA-sjóði.

Rannsóknir Ulrich Sedelmeier (2011), prófessors í stjórnmálafræði við London School of Economics (LSE) sýna að þetta er hluti af sjálfu aðildarferlinu.
Það þarf ekki frekari skýringar á því af hverju íslensk Evrópuhreyfing gengur opinberlega til liðs við EMI: formleg aðild er skilyrði fyrir aðgengi að fjármagni. Gullið klingir í kassanum sem asninn er klyfjaður.

Við getum kallað þetta "grasrót" ef við viljum. En það er grasrót sem fær vatn, ljós og áburð frá Brussel - og þolir illa íslenskan vind. Spurningin er þá þessi: þegar framkvæmdastjórinn og félagar hennar í Evrópuhreyfingunni kveða söng sinn í fjölmiðlum - eru það raddir íslenskrar þjóðar sem heyrast, eða bergmál úr fjárhirslum Brussel?