Bókun 35: Fyrirfram samþykkt undirgefni?

Málþing um bókun 35 og mikilvægi lýðræðis 7. október í Iðnó kl. 20.00

Svonefnd bókun 35 við EES samninginn liggur nú fyrir Alþingi. Í orði er sagt að hér sé á ferðinni "tæknilegt formsatriði" sem þurfi að ljúka af hollustu við gerðan samning um viðskipti og efnahagsmál. En þau rök halda ekki vatni þegar litið er til þess sem helsti sérfræðingur í Evrópurétti, Carl Baudenbacher, forseti EFTA-dómstólsins í 22 ár (1995-2017), hefur látið hafa eftir sér.

"The EEA is not a federal system. There is no automatic supremacy of EEA rules."

"EES-samstarfið er ekki sambandsríki. Það er engin sjálfvirk forgangsregla EES-réttar."

Þessi staðhæfing ein og sér grefur undan þeirri frásögn að Ísland sé skuldbundið til að setja slíka reglu í landslög. Núverandi fyrirkomulag, þar sem dómstólar beita kerfisbundinni lögskýringu til samræmis við EES-samninginn, er fullnægjandi samkvæmt grundvallarhönnun samningsins.

Og Baudenbacher bætir um betur:

"Supremacy clauses are always political signals, not technical adjustments."

"Forgangsreglur eru ætíð pólitísk táknsending, ekki tæknilegar lagfæringar."

Með öðrum orðum: það er pólitísk yfirlýsing, ekki formsatriði, að setja í lög að erlendar reglur skuli sjálfkrafa ganga framar íslenskum lögum.

Því fylgir skýr viðvörun:

"A State should never adopt one unless forced - lest it be seen as voluntary subordination."

"Ríki ætti aldrei að setja slíka reglu nema tilneytt - ella birtist það sem fyrirfram samþykkt undirgefni."

Ef sá sem stýrði EFTA-dómstólnum í tvo áratugi kallar þetta fyrirfram samþykkta undirgefni, hvers vegna eru þá íslensk stjórnvöld að kalla það formsatriði?

Þegar "formsatriði" er notað til að réttlæta valdaframsal, þá ber almenningi að bregðast við. Það er nefnilega allt annað en formsatriði að framselja vald.