Undanþága frá stórríkinu?

Margir þeirra sem vilja að Ísland verði hluti af Evrópusambandinu hafa verið iðnir við að fullyrða að fást muni undanþágur frá hinu og þessu í aðildarviðræðum við sambandið, þá einkum í sjávarútvegsmálum. Þessu hafa þeir lengi haldið blákalt fram þrátt fyrir að ráðamenn innan Evrópusambandsins hafi ítrekað sagt á undanförnum árum að varanlegar undanþágur séu ekki í boði af hálfu sambandsins enda hvorki vilji né fordæmi fyrir slíku. Nú síðast kom þetta fram í viðtali sem Fréttablaðið tók við Olli Rehn, stækkunarkommissar Evrópusambandsins, þann 8. nóvember sl.

Evrópusambandið er fyrirbæri sem lítið vantar orðið upp á að verði að einu ríki. Leitun er á málaflokki innan aðildarríkjanna í dag sem sambandið hefur ekki meiri eða minni yfirráð yfir. Og þeim fækkar stöðugt. Ef Ísland gengi í Evrópusambandið yrði það því einungis jaðarhérað innan þessa ríkis sem í vaxandi mæli er farið að kalla Bandaríki Evrópu (United States of Europe) í röðum Evrópusambandssinna. Taki stjórnarskrá Evrópusambandsins (einnig kölluð Lissabon-sáttmálinn) endanlega gildi verður sambandið í raun komið með allt það sem einkennir ríki samkvæmt alþjóðlegum skilgreiningum, þ. á m. sameiginleg ytri landamæri, skilgreint landsvæði, þjóðhöfðingja, sjálfstæða utanríkisstefnu, varnarstefnu, hæstarétt, þing, framkvæmdastjórn (ríkisstjórn), gjaldmiðil, dómskerfi, fána, þjóðsöng, þjóðhátíðardag og auðvitað ekki síst sameiginlega stjórnarskrá.

Sú meginregla gildir innan Evrópusambandsins að vægi aðildarríkjanna, og þar með möguleikar þeirra til áhrifa, miðast fyrst og fremst við það hversu fjölmenn þau eru. Fyrir vikið ráða stærstu aðildarríkin mestu í krafti stærðar sinnar, þá einkum Þýzkaland, Frakkland og Bretland. Þá sér í lagi ef þau semja fyrirfram sín á milli um sameiginlega afstöðu til mála áður en þau eru tekin fyrir á vettvangi Evrópusambandsins, nokkuð sem þau gera oft og iðulega. Varla þarf að fara mörgum orðum um það hversu óhagstætt þetta fyrirkomulag yrði fyrir okkur Íslendinga ef við gengjum í Evrópusambandið. Vægi Íslands yrði nánast ekkert og möguleikar okkar til áhrifa eftir því.

Vafalaust er þessi þróun innan Evrópusambandsins ein og sér alveg nægjanleg ástæða fyrir marga til að vera andvígir aðild að sambandinu. Það er þó svo sannarlega af nógu að taka í þeim efnum. En halda Evrópusambandssinnar virkilega að hægt verði að fá undanþágu frá stórríkinu sem leynt og ljóst er verið að breyta Evrópusambandinu í? Eða telja þeir kannski að sú þróun sé bara hið bezta mál? Þeir hafa í það minnsta ekki sett hana fyrir sig hingað til.

 

Hjörtur J. Guðmundsson,

stjórnarmaður í Heimssýn, hreyfingu sjálfstæðissinna í Evrópumálum

 

(Birtist áður í Morgunblaðinu 18. desember 2008)