Kjarninn og hið sérstaka samband við Evrópusambandið

Haraldur Ólafsson, formaður Heimssýnar, hefur ritað pistil í vefritið Kjarnann þar sem hann greinir skrif ritstjóra vefritsins og fjallar meðal annars um misskilning Kjarnans á hugmyndum og rökum fullveldissinna. Grein Haraldar er endurbirt hér, en einnig má lesa hana hér á vef Kjarnans. 

 

Kjarninn og hið sérstaka samband við Evrópusambandið

Á árinu 2018 hefur sam­band Íslands og Evr­ópu­sam­bands­ins nokkrum sinnum borið á góma í rit­stjórn­ar­greinum Kjarn­ans. Oftar en ekki er tónn­inn hástemmd­ur, jafn­vel svo að gaman má hafa af, hvaða skoðun sem men kunna að hafa á mál­efn­inu. Þótt umræðan detti á köflum í að vera hóf­stillt fer aldrei á milli mála að rist­jór­inn sér Evr­ópu­sam­bandið í afar björtu ljósi og þykir því betra sem ljós þess sam­bands nær betur að lýsa Íslend­ing­um. Ekki verður í fljótu bragði séð að sleg­ist hafi verið um að fá að svara ef frá er talin grein Jóns Bald­vins Hanni­bals­sonar frá 27. nóv­em­ber 2018 þar sem hann bendir stutt­lega á að Ísland getur afþakkað gerðir Evr­ópu­sam­bands­ins án við­ur­laga utan sviðs við­kom­andi gerða. Það hafði nefni­lega farið fram­hjá mörgum í umræð­unni um umdeildan orku­laga­bálk Evr­ópu­sam­bands­ins. Spyrja má hvers vegna eng­inn sé til and­svara, ekki skortir full­veld­is­sinna á Íslandi og ef marka má skoð­ana­kannanir má kalla skoð­ana­bræður rit­stjór­ans jað­ar­hóp í íslensku sam­fé­lagi. Sá sem þetta ritar mun ekki svara þeirri spurn­ingu, en í ljósi þess að Heims­sýn ber stundum á góma verða hér rædd nokkur atriði úr umræðu Kjarn­ans árið 2018. Byrjum á hinum „þjóð­ern­is­legu aft­ur­halds- og ein­angr­unaröfl­um“ sem rit­stjór­inn telur sig skylm­ast við.

Þjóð­ern­is­hyggjan

Í sumum útlöndum má kenna þjóð­ern­is­hyggju um dráp fleiri manna en tölu verður á komið og það er skilj­an­legt að sá sem horfir mikið til útlanda hafi lítið þol fyrir hug­myndum af því tagi. Ólíkt því sem hefur verið víða um heim á ýmsum tímum er íslensk þjóð­ern­is­hyggja sárs­auka­lít­il. Engan drápu ung­menna­fé­lögin og þótt ein­hverjir kunni að hafa haft raunir af mál­fars­lög­regl­unni hefur hún engan múrað inni enn sem komið er.

Hin evr­ópska þjóð­ern­is­hyggja lekur í taumum af Evr­ópu­sam­band­inu og mörgum þess verk­um. Háum upp­hæðum er varið í að efla evr­ópska sjálfsí­mynd og þjóð­ern­is­hyggju á mörgum víg­stöðv­um, svo miklum að mörgum þætti meira en nóg um ef um væri að ræða þjóð­ríki. Önnur og enn umhugs­un­ar­verð­ari mynd hinnar evr­ópsku þjóð­ern­is­hyggju birt­ist í grímu­lausri orð­ræðu evr­ópskra valda­manna um mik­il­vægi þess að útganga Breta verði þeim eins sárs­auka­full og unnt er. Stór­veldið er hluti af sjálfsí­mynd Evr­ópu­sam­bands­ins og það á að sparka fast í þann sem rispar þá mynd. Þeir sem hafa litla þol­in­mæði fyrir þjóð­ern­is­hyggju gæta þess vel að binda ekki trúss sitt við Evr­ópu­sam­bandið frekar en önnur stór­veldi.

Ein­angr­unaröflin

Byggð á Íslandi hefur frá upp­hafi verið háð aðföngum frá útlöndum og nú meira en nokkru sinni fyrr. Vit­neskjan um það end­ur­spegl­ast í nafni Heims­sýnar og er ein helsta ástæða þess að félags­menn vilja ekki að ríkja­sam­band sem er annað hvort 100% eða 99,9% erlent (eftir því hvort Ísland er með eða ekki) ráði utan­rík­is­verslun Íslend­inga við 94% heims­byggð­ar­innar sem verður utan Evr­ópu­sam­bands­ins þegar Bretar verða farn­ir. Ríki Evr­ópu­sam­bands­ins eru mun síður en Ísland háð verslun við ríki utan sam­bands­ins og sú staða gæti hæg­lega komið upp að frelsi til slíkra við­skipti yrði peð á tafl­borði hags­muna evr­ópskra stór­velda. Þá fyrst væri hætta á ein­angrun Íslands. Ein­angr­un­ar­hættan felst með öðrum orðum fyrst og fremst í því að fram­selja vald íslenska rík­is­ins til erlendra ríkja eða ríkja­sam­bands.

Lýð­ræð­is­hall­inn

Eitt af lífseig­ari hug­myndum um sam­skiptin við Evr­ópu­sam­bandið er að þar sé til reiðu stóll sem er ætl­aður Íslend­ingum og með því að setj­ast í hann geti Íslend­ingar aldeilis látið til sín taka og lagað Evr­ópu­lög að eigin þörf­um. Þótt taka megi undir að Evr­ópu­sam­bandið sé ólýð­ræð­is­legt, er það ekki svo yfir­gengi­lega ólýð­ræð­is­legt að Íslend­ingar fái þar að ráða ein­hverju sem máli skipt­ir. Þar munu hags­munir stór­veld­anna eða fjöld­ans ráða för og ávallt ganga fyrir þegar þeir fara ekki saman við hags­muni Íslend­inga.

Orku­laga­bálkur Evr­ópu­sam­bands­ins

Á árinu 2019 stefnir í hörð átök um hvort Ísland eigi að halda áfram þeirri veg­ferð sem miðar að inn­limun lands­ins í orku­banda­lag Evr­ópu. Kjarn­inn hefur vitnað í bak og fyrir í álits­gerðir aðila sem berj­ast fyrir því að orku­laga­bálkur Evr­ópu­sam­bands­ins verði sam­þykktur á Alþingi. Mestur hluti þeirrar umræðu er um hluti sem ekki er deilt um, en eftir stendur og er óum­deilt að í orku­laga­bálknum er gert ráð fyrir fram­sali valds til evr­ópskrar stofn­unar og húskarls hennar á Íslandi, lands­regl­ara. Eng­inn veit hvernig þessir aðilar munu fara með vald sitt í fram­tíð­inni og eng­inn hefur enn getað útskýrt hvers vegna Íslend­ingar ættu að afhenda frá sér þetta vald. Hið eina sem fram hefur kom­ið, m.a. hjá rit­stjóra Kjarn­ans, er að höfnun skemmi EES-­samn­ing­inn. Það er úr lausu lofti grip­ið.

Evr­ópska efna­hags­svæðið

Í umfjöllun rit­stjóra Kjarn­ans má greina EES-­samn­ing­inn sem guð­lega veru. Allt sem vel hefur gengið sé honum að þakka. Til að und­ir­strika dásemd­ina er sagt frá því í leið­ara 6. maí 2018 og aftur 6. sept­em­ber 2018 að lands­fram­leiðsla í krónum hafi sexfald­ast frá upp­hafi EES. Les­endur hljóta að sjá fyrir sér hvað hefði gerst ef orðið hefði verð­bólgu­skot í stíl við það sem var á 8. ára­tug 20. ald­ar. Þá hefði lands­fram­leið­sum­ar­g­fald­ar­inn aldeilis tekið kipp og rit­stjór­inn getað slegið sér á lær svo fast að heyrst hefði til Brus­sel. Lífið fyrir EES virð­ist renna saman við mold­ar­kofa 19. aldar og löngu er gleymt að Íslend­ingar og þorri íbúa V-Evr­ópu bjuggu við frí­verslun með iðn­varn­ing í ára­tugi fyrir EES og að fiskur hafði verið seldur frá Íslandi til ann­arra Evr­ópu­landa lengur en elstu menn muna.

Það er lauk­rétt að Heims­sýn og fleiri telja tíma­bært að end­ur­skoða EES-­samn­ing­inn. Í því sam­hengi er rétt að spyrja hvort það sam­rým­ist hug­myndum um frí­verslun að annar aðil­inn greiði hinum skatt eins og nú er. Eins er rétt að spyrja hvort ekki væri eðli­legt að Íslend­ingar gætu selt fisk og fiskaf­urðir toll­frjálst í Evr­ópu­sam­band­inu. Síð­ast en ekki síst þurfa Íslend­ingar að velta betur fyrir sér hvort ekki sé skyn­sam­leg­ast að Íslend­ingar setji sjálfum sér lög og að lög frá Evr­ópu­sam­band­inu verði aðeins sett á Íslandi ef Alþingi telur þau skyn­sam­leg og til bóta fyrir íslenskt sam­fé­lag, en ekki bara vegna þess að erlent ríkj­sam­band langi til þess. Sé þeirri hugsun fylgt má að lík­indum spara sam­fé­lag­inu him­in­háar upp­hæð­ir.

Kjarn­inn er með það!

Að lokum er rétt að árétta vel valin orð ritj­stjóra Kjarn­ans í leið­ara 6. maí 2018, nefni­lega að okkur gangi nefni­lega alltaf best þegar við stöndum fyrir við­skipta­frelsi, alþjóða­sam­vinnu, mann­rétt­indi og leggjum áherslu á rétt neyt­enda. Því verður vita­skuld best fram­fylgt með því að hlúa að full­veldi lands­ins svo engin lög verði sett sem ganga gegn hags­munum þjóð­ar­innar og dómar byggi á þeim lög­um.

Höf­undur er for­maður Heims­sýnar.