Heimssýn

Utanríkisráðherra vonar að "evróputengd mál" verði á dagskrá með haustinu.  Ótalmargt hefur tengingu við önnur lönd Evrópu, svo líklegt er að ósk ráðherra verði uppfyllt.

Það mætti t.d. ræða hvað það hefði kostað Íslendinga að lenda í tollastríðið BNA og ESB - ef Íslendingar hefðu verið í Evrópusambandinu.  Þar færu tugir milljarða króna árlega rakleitt úr vösum Íslendinga í sjóði BNA og Evrópusambandsins. 

Þá mætti ræða hervæðingarvíxilinn sem Evrópusambandið er búið að ákveða að taka til að styðja við hergagnaiðnaðinn í aðallöndum Evrópusambandsins. Hlutur Íslands þar gæti verið um 200 milljarðar króna - ef Ísland væri í bandalaginu.  

Utanríkisráðherra ræðir náttúruhamfarir.  Hann mun sjálfsagt halda til haga að Íslendingar eru gefendur, fremur en þiggjendur í vísindum sem lúta að jarðskorpunni, ís, veðri og veðurfari.  Framlag íslenskra vísindamanna er mikið og miklu fleiri útlendingar læra þessi fræði í Háskóla Íslands, en Íslendingar í útlöndum. 

	Vonar að Evróputengd mál verði ofarlega á blaði
Ábyrgðarmaður færslu Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Stjórnvöld í BNA ætla að hækka tolla á vörur frá Evrópusambandslöndum verulega, strax eftir hálfan mánuð. 

Ef Ísland væri í Evrópusambandinu, væri nú efnahagslegt uppnám á Íslandi. 

Ef Ísland væri í Evrópusambandinu, væru Íslendingar ekki í neinni stöðu til að semja um eitt eða neitt við Bandaríkin. Íslendingar gætu sent bænaskjal til Brussel.  Víst er að það færi ofan í skúffu.

Líklegt er að mótleikur Evrópusambandsins verði tollar á bandarískar vörur. Ef Ísland væri í Evrópusambandinu rynnu þeir tollar að langmestu leyti í sjóði Evrópusambandsins - EKKI Í RIKISSJÓÐ ÍSLANDS. Þannig magnaðist enn frekar hið efnahagslega uppnám á Íslandi.

Er ekki tímabært að yfirvöld á Íslandi horfist í augu við þennan raunveruleika og hætti að reyna að koma Íslandi í Evrópusambandið?

Að svo mæltu færum við Frökkum bestu óskir á þjóðhátíðardeginum. 

Nýverið lýsti Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir utanríkisráðherra veiðigjaldamálinu sem baráttunni um Ísland. Þó þetta hafi ekki verið sagt um það mál sem hér hefur verið fjallað um í vikunni, þjóðaratkvæðagreiðslu um áframhald viðræðna um ESB aðild, er þetta orðaval athyglisvert. Í dag liggur svo fyrir að þessi orð falla í samhengi þess að réttlæta að lokað verði fyrir umræðu um málið með beitingu 71. greinar þingskapalaga.

Ef mál eru orðin "baráttan um Ísland", þá hlýtur umræðan sjálf að skipta máli. En hvað ef umræðunni er markvisst lokað?

Í 71. gr. segir að hægt sé að marka umræðu tímamörk og knýja fram afgreiðslu. Það kann að hljóma tæknilegt – en í framkvæmd er það pólitískt tæki. Og þegar það er notað gegn gagnrýni í nafni þess að meirihlutinn tali fyrir þjóðina, þá erum við ekki lengur í klassískum stjórnmálaágreiningi heldur í orðræðu sem minnir óþægilega á popúlisma.

Þar með er þingið gert að hindrun í málsmeðferðinni. Gagnrýni er þá ekki eðlilegur hluti ferlisins lengur heldur stillt upp sem andstöðu gegn þjóðinni sjálfri. Þá er verkfæri eins og 71. grein ekki beitt til að ljúka umræðu heldur til að takmarka hana.

Það vekur upp spurningu sem þarf að spyrja áður en tekið verður til við að ræða risa stórt stefnumál, aðild að Evrópusambandinu.

Þegar stjórnmálamenn réttlæta það að loka umræðu með því að tala í nafni þjóðarinnar, gegn þinginu eða stjórnarandstöðunni, þá er lýðræðið ekki að vinna. Nei popúlísk sjálfmynd tekur þá völdin.

Ef stjórnvöld beita slíkum aðferðum í deilu um veiðigjöld sem í eðli sínu eru skattahækkanir, hverju má þá búast við þegar aðildarviðræður við ESB verða "réttur dagsins"?

Í umræðu um mögulegar aðildarviðræður við Evrópusambandið hefur stundum verið haldið fram að Ísland sé nú þegar svo nátengt ESB í gegnum EES-samninginn að formleg aðild sé í raun aðeins formsatriði. Að ekkert standi raunverulega í vegi fyrir inngöngu nema pólitískur vilji.

En er það svo?

Eins og Hjörtur J. Guðmundsson bendir á í nýlegri grein hefur Ísland um árabil greitt háar upphæðir í uppbyggingarsjóði EES og á næstu árum er gert ráð fyrir um tólf milljörðum króna í framlag frá Íslandi, sem rennur til verkefna í ríkjum Evrópusambandsins. Það væri eðlilegt ef um væri að ræða gagnkvæman ávinning, sérstaklega þegar kemur að tollum á íslenskar sjávarafurðir sem er lykilatvinnugrein landsins og ein af meginforsendum þess að Ísland gekk í EES á sínum tíma.

En staðreyndin er sú að Ísland hefur aldrei notið fulls tollfrelsis í viðskiptum með sjávarafurðir í gegnum EES-samninginn. Þvert á móti hafa ríki utan EES og þar með líka ESB eins og Kanada, Japan og Bretland, gert fríverslunarsamninga við ESB sem tryggja þeim betri markaðsaðgang fyrir sjávarafuðri en við höfum.

Ef þetta er niðurstaðan eftir þrjátíu ára samvinnu innan EES, hvaða rök eru þá fyrir því að Ísland eigi nú að ganga alla leið og sækja um inngöngu í sambandið þegar ríki utan þess njóta nú þegar betri kjara?

Sjá grein Hjartar J. Guðmundssonar: Milljarðar fyrir verri viðskiptakjör