Heimssýn

Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn hefur enn dregið úr hagvaxtarspá fyrir Evrópu. Vöxtur á evrusvæðinu er nú áætlaður 0,8 prósent árið 2025. Þýskalandi er spáð engum hagvexti og aðrir stórir virðast fylgja sama mynstri.

Á sama tíma sýna flestir aðrir heimshlutar viðsnúning. Í Asíu, Afríku og Miðausturlöndum er útlit fyrir aukna virkni og vöxt á næstu misserum. Evrópa stendur hins vegar í stað.

Hvers vegna gengur Evrópu svona illa?
Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn bendir á að tollar, viðskiptahindranir og óljós skilyrði hafi dregið úr vexti og Evrópa sé sérstaklega viðkvæm. Þar sé of mikið um reglur, of lítið svigrúm og of mikil tregða í að breyta um stefnu.

Aðalhagfræðingur sjóðsins segir að hagvaxtarhorfur gætu batnað samstundis ef ríki einfalduðu reglurnar og settu skýrar og fyrirsjáanlegar leikreglur í viðskiptum.

Hvar viljum við vera?
Í umræðunni um Evrópusambandið virðist enginn velta því fyrir sér hvaða viðskiptastefnu Ísland vill fylgja. Því er haldið fram að innganga í ESB tryggi stöðugleika en staðreyndin er sú að sambandið sjálft dregst niður vegna eigin stefnu.

Er ekki tímabært að spyrja: Hvers vegna að festa Ísland við samvinnu sem stendur í stað – þegar heimurinn er á hreyfingu?

Hjörtur J. Guðmundsson rifjar upp orð Þorsteins Pálssonar varðandi það sem mætti kalla pólitískan ómöguleika - að sækja um að Ísland verði innlimað í Evrópusambandið án þess að fyrir því sé traustur meirihluti á Alþingi og í ríkisstjórn.  Við þann lista má bæta þjóðinni við. 

Því fer fjarri að þessum skilyrðum sé fullnægt.  Flokkur fólksins er andvígur aðild og Samfylking lofaði að salta málið og hlaut fylgi að launum.   Stjórnarandstaðan er öll a móti. 

Í raun stendur bara einn stjórnmálaflokkur þarna að baki.  Hann hefur 10% fylgi á góðum degi! 

Aðildarferli að Evrópusambandinu kostar líklega 100-200 milljarða.  Kannski meira. Það mætti gera sitthvað af viti fyrir mun minni pening. 

Glóruleysið er fullkomið. 

https://www.stjornmalin.is/?p=11779

Í umræðunni um aðildarviðræður Íslands við Evrópusambandið heyrist oft að rétt sé að kíkja í pakkann áður en tekin er afstaða til aðildar. Þetta hefur verið kallað skynsamleg og yfirveguð nálgun, Ísland skoði, meti og ákveði síðar. En reynslan sýnir annað. Það er enginn pakki til. Og það er engin valkostagreining í boði þegar kemur að inngöngu í ESB.

Viðræður sem leiða ekki til valfrelsis
Þegar Ísland sótti um aðild að ESB árið 2009 var haldið fram að þjóðin fengi síðar að sjá hvað samið yrði um og síðan kjósa um það. En sú mynd var ekki raunhæf. Samningaviðræður voru í reynd ferli um að innleiða sameiginlegt regluverk sambandsins, ekki um að sérsníða samning að íslenskum aðstæðum.

Ferlið sem hófst 2009 leiddi ekki til sýnilegs tilboðs sem þjóðin fékk að meta. ESB gerir ekki samninga með opna möguleika. Það býður aðildarríkjum að samræma sig regluverki sem þegar hefur verið mótað. Þetta á við um tollamál, fjármálareglur, matvælaframleiðslu og umhverfismál.

Falskt frelsi: þjóðaratkvæði um viðræður

Boðað er til þjóðaratkvæðagreiðslu um hvort halda eigi áfram viðræðum. En ef aðeins einn pakki er í boði, hvað þýðir þá já við slíkri spurningu? Það verður túlkað sem samþykki fyrir inngöngu. Ekki sem skoðun á valkosti eða tilraun til könnunar. Ef þjóðin segir já, verður niðurstaðan túlkuð sem pólitískur vilji til að ganga í ESB ekki sem opið ferli.

Þetta er kjarni málsins: einn pakki, enginn valkostur. Ef kjósa á um aðild að Evrópusambandinu, þá á að spyrja þjóðina beint um aðild. Ekki um viðræður sem fela í sér að taka við regluverki sem þegar hefur verið skrifað, án þess að fá að semja um annað.

Í nýlegu viðtali við mbl.is lýsir forsætisráðherra Íslands, Kristrún Frostadóttir, heimsókn sinni til Brussel og segir frá áhuga forystumanna Evrópusambandsins á stöðu Íslands í öryggis- og varnarmálum. Um fund sinn með Ursulu von der Leyen sagði hún:

"Við ræddum öryggis- og varnarmálin talsvert, stöðuna í Norður-Atlantshafinu og á norðurslóðum. Þau hafa mikinn áhuga og eru forvitin um hvað er að gerast þarna á okkar svæði. Þau spurðu mikið út í stöðu varnar- og öryggismála í landinu og hafa áhuga á því að heyra af því."

Þessi lýsing er á yfirborðinu kurteis. En hún vekur líka spurningu: hversu barnalegt er að halda að forystumenn ESB þurfi heimsókn íslensks forsætisráðherra til að fá upplýsingar um það sem gerist á norðurslóðum? Evrópusambandið rekur fjölmennt embættismannakerfi, sendiráð og greiningarstofnanir.

Aðildarríkin starfrækja öflugar leyniþjónustur og varnarkerfi. Svo ekki sé minnst á fjölmiðla, stofnanatengsl og beina aðgang að upplýsingum innan NATO. Raunveruleg spurning er: Af hverju var þessi "forvitni" dregin sérstaklega fram? Hvers vegna er verið að undirstrika áhuga ESB á norðurslóðum í miðri umræðu um þjóðaratkvæðagreiðslu um aðildarviðræður?

Er verið að notaöÖryggi sem söluvöru fyrir inngöngu í ESB?
Það er erfitt að líta fram hjá því að umræða um öryggismál, sæstrengi og landhelgi er að verða hluti af orðræðunni um ESB-aðild Íslands. Á sama tíma og íslensk stjórnvöld halda því fram að þjóðaratkvæðagreiðslan snúist aðeins um "framhald viðræðna", þá virðist í Brussel vera verið að senda önnur skilaboð: Ísland og ESB eigi sameiginlega framtíð líka í öryggismálum. En hér þarf að staldra við.

ESB er ekki hernaðarbandalag. Það kemur ekki í stað NATO. Það hefur hvorki samræmda varnargetu né hernaðarlega ábyrgð á ríkjum sínum. Að reyna að selja aðild að ESB með því að tala um að styrkja öryggissamstarf er því annaðhvort verið að tala af vanþekkingu eða af meðvituðum spuna til að spila á almenning. Hver er að blekkja hvern?

Björn Bjarnason benti nýverið réttilega á að þessi tvíræðni stjórnvalda að tala um ESB-aðild á annan veg heima og annan erlendis brjóti niður traust. Þegar ráðherrar lýsa því í alþjóðlegum miðlum að "lítið vanti upp á" til að Ísland geti gengið í sambandið, en segja svo innanlands að við séum aðeins að ræða hugsanlegt viðræðuferli, þá er þjóðinni ekki sýnd virðing sem hún á skilið.

Er það þá ekki lengur spurning um hvort stefnt sé að inngöngu í ESB? Hvernig væri þá að hætta að fara fram af hreinskilni, fremur en með spuna og "túlkanir" sem breytast eftir því hver viðmælandinn er. Ef öryggi Íslands er virkilega í húfi, þá eigum við ekki að ræða það í samhengi við Evrópusambandið. Við eigum að ræða það af alvöru, með raunsæi og án þess að nota það sem áróður fyrir pólitísk markmið.