Heimssýn

Agnar Tómas Möller fjárfestir ritar athyglisverða grein sem birt er í Morgunblaðinu í dag. Þar segir hann meðal annars:

„Hátt vaxtastig á Íslandi varð hins vegar ekki til í tómarúmi þótt það megi oft ráða af umræðunni. Í því samhengi þarf að horfa til mismunandi hagþróunar ríkja sem hefur verið sérstaklega ólík á Íslandi og á evrusvæðinu síðastliðinn áratug – samtals 41% hagvöxtur á Íslandi en 16% á evrusvæðinu, til samanburðar við 27% í Bandaríkjunum. Fleira mætti tína til; 51% kaupmáttaraukningu á Íslandi samanborið við 4% á evrusvæðinu ... Í það minnsta er augljóst að samanburður á vaxtastigi á Íslandi við evrusvæðið er með öllu marklaus í ljósi ólíkrar þróunar hagkerfanna.“

Enn fremur segir Agnar:

„Þótt munur á stýrivöxtum Seðlabanka Íslands og Bandaríkjanna sé mikill en fari minnkandi, 4,25% fyrir vaxtaákvörðun Seðlabankans í nóvember, stafar það af miklum verðbólgumun, um 2,5%, auk þess sem langtímaverðbólguvæntingar hafa undanfarin misseri verið í kringum tvöfalt hærri hér. Engu að síður hefur munur á langtímanafnvöxtum Íslands og Bandaríkjanna minnkað jafnt og þétt undanfarin tólf ár og stendur í dag í um 1,4% sem samsvarar verðbólgumun ríkjanna síðastliðinn áratug. Enn markverðara er að munur á langtímaraunvöxtum hefur verið á stöðugri niðurleið og í nær tvö ár verið næstum hverfandi (um 0,2% í dag), einkum þegar litið er til ójafnrar stærðar og seljanleika myntanna.“

Nú er að koma í ljós að stjórnmálaflokkur sem nefndur er Viðreisn hyggst gera að forgangsmáli að taka skref í átt að því að koma Íslendingum öllum um borð í hið sökkvandi skip Evrópusambandsins.  

Þarna höfum við líklega vinningshafa í keppninni um undarlegasta forgang í stefnumálum fyrir kosningar.  

https://www.visir.is/g/20242651658d/fordast-ad-tala-um-meginstefnuna

https://www.facebook.com/photo?fbid=10160688762968481&set=a.88759853480

Evrópusambandið og seðlabanki evrunnar þora ekki að greina frá því hvernig atkvæði falla þegar seðlabankastjórar evrulandanna taka ákvörðun um stýrivexti á evrusvæðinu. Það er reyndar óljóst hvort þeir fái yfir höfuð að greiða atvkæði. Það er vegna þess að aðstæður í evrulöndunum eru mjög mismunandi og það hentar ekki sama vaxtastefna alls staðar. Þess vegna hafa löndin, einkum á jaðarsvæðunum, orðið að sætta sig við kolvitlausa vaxtastefnu sem helst hentar Þýskalandi og stærri hagkerfunum. Fulltrúar landanna sem taka ákvörðun um vexti mega helst ekki viðra skoðanir sínar opinberlega eða standa fyrir máli sínu heima fyrir. Allir vita að þeir geta neyðst til að taka ákvörðun sem ekki hentar heimalandi þeirra - en þeir mega ekki einu sinni ræða um það opinberlega.

Sjá hér fundargerðir seðlabanka evrunnar.

Nú er það sláandi hve mikið hefur hægt á hagvexti í Evrópu. Í því landi sem hefur drifið Evrópu áfram síðustu áratugi, Þýskalandi, ríkir nú algjör stöðnun. Þetta eru ekki góðar fréttir og ekki bætandi á það ástand sem ríkt hefur á vinnumörkuðum með talsverðu atvinnuleysi víða. Þar er langtímaatvinnuleysið langverst, þar sem stórir hópar, jafnvel heilu aldurshóparnir, hafa verið langtímum saman utan vinnumarkaðar. Samkvæmt upplýsingum Eurostat var langtímaatvinnuleysi árið 2023 yfirleitt á bilinu 4-6% í Suður-Evrópu en að jafnaði 1-2% í Norður-Evrópu. Á Íslandi mældist það vart, eða var 0,3% samkvæmt Eurostat, og verður ekki annað séð en að það sé hið lægsta í Evrópu.