Evrópusambandið gegn sjálfstæði

Mikið er rætt um hvort Ísland eigi að ganga í Evrópusambandið. Óumdeilt er að aðild mun fylgja framsal valds til stofnana Evrópusambandsins. Með aðild að ESB skerðist sjálfstæði þjóðarinnar en ákveðnum þáttum fullveldisins yrði deilt með öðrum þjóðum. Eitt er að leggja mat á kosti og galla aðildar að Evrópusambandinu eins og málum er fyrir komið nú, en annað og mikilvægara er að meta kostina og gallana við það Evrópusamband er stefnt er að. Tillögur um það liggja fyrir nokkuð skýrt í samningi sem kenndur er við Lissabon.

Nú eru 27 þjóðir í Evrópusambandinu og nokkrar til viðbótar hafa sótt um. Almenna reglan við afgreiðslu mála er sú að hvert ríki hefur neitunarvald. Augljóst er að slíkt gengur illa þegar nærri 30 ríki eru kominn í ESB og undanfarin ár hefur verið unnið að breytingum á stofnsáttmála Evrópusambandsins.

Kjarninn í þeim breytingum er afnám neitunarvalds hvers ríkis. Í stað þess koma reglur um mismunandi vægi þjóðanna innan ESB og að mál verði afgreidd með meirihluta atkvæða. Fjölmennu þjóðirnar verða mun áhrifameiri en hinar fámennu. Það þýðir einfaldlega að þjóð geti orðið að una því að búa við löggjöf sem hún er andvíg eða sæta refsiaðgerðum ella. Þrautaráðið gæti orðið að ganga úr Evrópubandalaginu.

Þessar nýju reglur um meirihluta atkvæða ná til fjölmargra málaflokka og verða í raun meginreglan innan Evrópusambandsins. Að auki er lagt til að auka miðstýringuna svo sem með því að taka upp embætti forseta og utanríkisráðherra ESB, og komið verði á fót utanríkisþjónustu bandalagsins.

Greinilegt er að forysturíki Evrópubandalagsins hafa komist að þeirri niðurstöðu að ESB með mörgum aðildarríkjum gangi ekki nema það þróist í átt að ríkjabandalagi, nokkurs konar evrópskri útgáfu af Bandaríkjum norður Ameríku.

Lissabon samningurinn er borinn undir þjóðþing aðildarlandanna nema á Írlandi en þar fór fram þjóðaratkvæðagreiðsla í síðustu viku. Írarnir hafa verið beittir þrýstingi og franski utanríkisráðherrann lýsti því yfir að ekkert yrði af samningnum ef hann yrði felldur í þjóðaratkvæðagreiðslunni. En það gerðist einmitt að Írar felldu samninginn.

Breska blaðið The Times telur enga vafa leika á því að kjósendur hafi komist að þeirri niðurstöðu að með breytingunum væri gengið of nærri fullveldi þjóðarinnar og að Írar yrði of áhrifalitlir innan sambandsins. Það er afar merkileg niðurstaða í því ljósi að Írar hafa notið verulega aðildarinnar að Evrópusambandinu og eru taldir styðja áframhaldandi aðild á þeim forsendum sem verið hafa. En írska þjóðin styður greinilega ekki hið nýja Evrópusamband. Það er kannski kjarni málsins.

Nú er samningurinn úr sögunni miðað við gildandi reglur Evrópusambandsins. En varla hafði talningu verið lokið á Írlandi þegar forseti Frakklands og kanslari Þýskalands gáfu út sameiginlega yfirlýsingu og hvöttu þjóðir ESB til þess að staðfesta samninginn þrátt fyrir afstöðu Íra. Forsætisráðherra Bretlands hringdi í báða ofangreinda þjóðarleiðtoga og tilkynnti þeim að Bretar myndu ljúka við að staðfesta samninginn. Þessum leiðtogum er full alvara í því að samningurinn skuli ná fram hvað sem ein aðildarþjóð segir.

Þetta segir okkur að nei þýðir ekki nei. Fjölmennu og valdamiklu þjóðirnar í Evrópusambandinu fara sínu fram hvað sem líður afstöðu Íra. Þetta hefur því miður áður gerst í öðrum atkvæðagreiðslum og því ekkert einsdæmi. Það er ekki nóg að sitja við borðið til þess að hafa áhrif. Það er til annað borð sem er fyrir útvalda. Að því borði munu Íslendingar ekki komast að frekar en Írar eða aðrar fámennar þjóðir. Þessi staðreynd veikir verulega rökin fyrir því að ganga í ESB.

Á þjóðhátíðardaginn sjálfan er hollt að muna að sjálfstæðið hefur gefist okkur Íslendingum best.

Kristinn H. Gunnarsson,
þingmaður Frjálslynda flokksins

(Birtist áður í 24 stundum og á heimasíðu höfundar)

Ótíðindi fyrir ESB

Það sætir jafnan tíðindum, er alþýðan gerir uppreisn gegn hinum ráðandi öflum.  Það gerðist í írska lýðveldinu fimmtudaginn 12. júní 2008, þegar almenningur þar hafnaði því, að Evrópusambandinu yrði sett stjórnarskrá með samþykkt Lissabon sáttmálans.

Þar með var þessi tillaga að stjórnarskrá fyrir ESB felld, því að samkvæmt leikreglunum þurfa allar aðildarþjóðirnar að samþykkja tillöguna.  Allir stjórnmálaflokkar Íra, utan einn, atvinnurekendasamtök og verkalýðssamtök auk flestra fjölmiðlanna og "álitsgjafa" höfðu undir bumbuslætti embættismanna í Dublin og í Brussel varað Íra við að leggja stein í götu "æ nánara sambands" ("ever closer union"), sem er slagorð ESB-sinna.  Gegn hótunum um að verða skilinn eftir á vegferð ESB til sambandsríkis reis írskur almenningur.

Söguleg mistök framkvæmdastórnarinnar í Brussel eru að hundsa vilja almennings og vaða áfram í átt að sambandsríkinu í stað þess að beina þróun ESB á braut, sem getur hugnazt almenningi í aðildarlöndunum.

Þær þjóðir Vestur-Evrópu, sem hafa fengið að tjá hug sinn til þess í þjóðaratkvæðagreiðslu að setja ESB stjórnarskrá, hafa hafnað því.  Þessi afstaða almennings hefur komið fram í skoðanakönnunum í öllum löndum Vestur-Evrópu.  Almenningur er andvígur Bandaríkjum Evrópu, sem hann óttast, að framkvæmdastjórnin í Brussel og hálaunaðir embættismenn hennar stefni á að koma á laggirnar.  Keltar kæra sig ekki um, að Germanir hafi síðasta orðið um hagsmunamál Írlands, þýzka blokkin stendur andspænis Miðjarhafsblokkinni o.s.frv.  Fólk í öllum löndunum óttast að missa lýðræðisleg áhrif á málefni héraða sinna og landa í hendurnar á ólýðræðislegu skrifstofubákni í Brussel, sem dreymir stórveldisdrauma um miðstýringu á flestum sviðum mannlífsins í nafni samræmingar og stöðlunar á öllum sköpuðum hlutum.

Flestir Evrópumenn bundu vonir við, að innri markaðurinn með "sín frelsin fjögur", sem innleiddur var á 9. áratug 20. aldar, mundi bæta hag íbúanna með eflingu viðskipta og auknum hagvexti.  Þýzka markið bar þó ægishjálm yfir aðrar myntir á svæðinu, og var það einkum Frökkum þyrnir í augum.  Þegar "alræði öreiganna" í Austur-Evrópu varð gjaldþrota vegna risavaxins ríkisbákns, hafta á atvinnulífinu og kúgunar þegnanna, gafst Þjóðverjum sögulegt tækifæri til endursameiningar, "Wiedervereinigung an der Wende".  Þá settu Frakkar þeim stólinn fyrir dyrnar.  Þeir yrðu að leggja "D-markið" fyrir róða.  Þýzku þjóðinni var alla tíð óljúft að fórna D-markinu, og hún sér enn eftir því, en þýzka þingið, sem þá sat í Bonn, samþykkti þetta með ströngum skilyrðum, sem við nú þekkjum sem Maastricht sáttmálann.  Þannig kom evran undir og er ekki félegt fang. 

Viðurlög, stórfelldar sektir, liggja við broti á Maastrichtsáttmálanum.  Stóru ríkin hafa komizt upp með að sveigja hann og beygja eftir eigin höfði, en minni ríkin komast ekki upp með neitt múður.  Á öllu evru svæðinu ríkir megn óánægja með evruna.  Írar eru í spennitreyju hágengis eftir vaxtaskeið og verðþenslu.  Frakkar, Spánverjar og Ítalir eru enn ekki búnir að bíta úr nálinni með víxlverkun kaupgjalds og verðlags, sem Þjóðverjar aftur á móti náðu tökum á hjá sér, og njóta þeir nú ávaxtanna á formi sterkrar samkeppnistöðu við útlönd. 

Nú básúna iðulega ýmsar mannvitsbrekkur hérlendis þá skoðun sína, að "við gefum út yfirlýsingu um aðildarumsókn að Evrópusambandinu", eins og einn þingmanna Samfylkingar orðaði það í grein í Fréttablaðinu í dag, 15. júní 2008.  Ekki er ljóst, hvort átt er við ríkisstjórnina eða Alþingi.  Slík yfirlýsing kæmi eins og skrattinn úr sauðarleggnum, hvaðan sem hún kæmi, enda yrði hún þá reist á eftirfarandi (frá sama þingmanni): "Þótt slík yfirlýsing myndi ekki breyta neinum efnislegum forsendum á einni nóttu fælist í henni mikilvæg stefnuyfirlýsing sem væri til þess fallin að auka tiltrú á íslensku efnahagslífi."

Heyr á endemi !  Hvernig í ósköpunum er hægt að komast að þeirri niðurstöðu, að það styrki hávaxtarsvæði með hámarks nýtingu á vinnuafli að tengjast stöðnuðu efnahagskerfi með bullandi atvinnuleysi og kraumandi óánægju þegnanna með stífa mynt og hið yfirþjóðlega og ólýðræðislega vald í Brussel ?

"Nomenklatúra" (stjórnendur) Samfylkingarinnar er álíka sambandslaus við grasrótina, hinn íslenzka raunveruleika, lífsbaráttu íslenzks almennings, og "nomenklatúra" hins ólýðræðislega embættisveldis í Brussel.

Bjarni Jónsson,
verkfræðingur

(Birtist áður á bloggsíðu höfundar)

Írar hafna Stjórnarskrá Evrópusambandsins

Evrópusambandið er aftur komið í djúpstæða tilvistarkreppu eftir að Írar höfnuðu Lissabon-sáttmálanum svonefndum í þjóðaratkvæði 12. júní sl. Lissabon-sáttmálinn, sem í raun er Stjórnarskrá Evrópusambandsins sem Frakkar og Hollendingar höfnuðu í þjóðaratkvæðagreiðslum fyrir þremur árum síðan, felur það einkum í sér að sambandið verður í raun að sambandsríki hliðstæðu við Bandaríkin.

Samkvæmt reglum Evrópusambandsins þurfa öll aðildarríki sambandsins að samþykkja Lissabon-sáttmálann til þess að hann geti tekið gildi og höfnun Íra þýðir því að sáttmálinn er úr sögunni. En forystumenn Evrópusambandsins hafa þegar lýst því yfir að halda eigi áfram með að innleiða sáttmálann þrátt fyrir höfnun Íra.

Það verður fróðlegt að vita hvert framhaldið verður. Lýðræðislegur vilji kjósenda hefur til þessa ekki skipt Evrópusambandið miklu máli ef hann hefur ekki samrýmst vilja þess. Ólíklegt verður að telja að annað verði uppi á teningnum núna. Vafalaust verður áfram reynt að koma Lissabon-sáttmálanum í gagnið með góðu eða illu.

Djúpstæður trúnaðarbrestur

Flest bendir á þessari stundu til að talsverður meirihluti Íra hafi hafnað Lissabon-sáttmálanum svokallaða.  Miðað við tölur sem þegar hafa birst virðist munurinn meiri en flestir töldu fyrirfram og má þá hafa í huga að fyrir fáum mánuðum hvarflaði ekki að mörgum annað en að sáttmálinn rynni greiðlega í gegnum írska þjóðaratkvæðagreiðslu.

Vafalaust er hægt að nefna fjölmargar ástæður þess að andstæðingar sáttmálans eru fleiri en stuðningsmenn í atkvæðagreiðslu sem er afar afdrifarík fyrir framtíð Evrópusambandsins.  Þættir eins og valdaframsal til Brussel, minnkuð áhrif fámennari ríkja í framkvæmdastjórn ESB og í þinginu og illskiljanlegur texti sáttmálans eru oft nefndir til sögunnar.  Jafnvel nefnt að afsögn írska forsætisráðherrans fyrr í vetur vegna hneykslismála geti verið ein af ástæðunum o.s.frv. 

Enginn getur fullyrt með vissu að einhver ein ástæða sé hér að baki.  Og líklega skipta ástæðurnar ekki miklu máli.  Hitt varðar miklu, að niðurstaðan sýnir fullkominn og djúpstæðan trúnaðarbrest á milli almennings annars vegar og kjörinna leiðtoga landsins og stjórnenda ESB hins vegar.  Æ ofan í æ kemur í ljós að leiðtogar og forystumenn einstakra ríkja eða Evrópusambandsins í heild hafa enga tilfinningu fyrir viðhorfum og sjónarmiðum almennings og virðast líka kæra sig kollótta um þau.  Þess vegna völdu leiðtogar annarra ríkja en Írlands að sniðganga þjóðir sýnar og notfæra sér þingmeirihluta til að knýja sáttmálann í gegn.

Þetta er ekki í fyrsta skipti sem þessi staða kemur upp.  Árið 2005 höfnuðu bæði Frakkar og Hollendingar nýrri stjórnarskrá Evrópusambandsins í þjóðaratkvæðagreiðslu og flest benti til að það sama yrði ofan á hjá Bretum og fleirum.  Ferlinu var að vísu hætt strax að loknum atkvæðagreiðslunum í Frakklandi og Hollandi, það hafði jú ekkert upp á sig að halda áfram þá.  Það var þó gert með nokkuð laumulegum hætti, með því að taka stjórnarskrána sem hafði verið hafnað og færa hana í nýjan búning og kalla Lissabon-sáttmála.  Og þá töldu menn sig geta komist hjá þjóðaratkvæðagreiðslum.  Nema á Írlandi, þar sem stjórnarskráin þeirra er afdráttarlaus í þessu efni.

Það var sem sagt með ráðnum hug að leiðtogar ESB-ríkjanna og Brussel-veldið ákvað að sniðganga almenning.  Nú virðist írskur almenningur hafa tekið í taumana.  Og það hefði áreiðanlega gerst víðar ef þjóðirnar hefðu verið spurðar.  Þessi staða endurspeglar djúpstæðan trúnaðarbrest og valdhroka stjórnvalda.  Evrópusambandið er ekki lýðræðislegur vettvangur og verður það enn síður því meir sem stjórnendurnir fjarlægjast allan almenning.  Einmitt lýðræðisskorturinn og valdhrokinn munu væntanlega líklega leiða til þess að Írum verði hótuð brottviking úr Evrópusambandinu. En við skulum bíða og sjá hverju fram vindur.

Árni Þór Sigurðsson,
þingmaður Vinstrihreyfingarinnar - græns framboðs

(Birtist áður á bloggsíðu höfundar)

Óþægir Írar kjósa um framtíð ESB

Írar ganga til þjóðaratkvæðagreiðslu í dag um hinn svonefnda Lissabon-sáttmála. Þótt heiti sáttmálans láti ef til vill ekki mikið yfir sér er efni hans gríðarlega þýðingarmikið fyrir Evrópusambandið, enda er sáttmálinn efnislega sá sami og stjórnarskrá sambandsins. Örlög hennar réðust einmitt í þjóðaratkvæðagreiðslu fyrir þremur árum í Frakklandi og Hollandi, þar sem stjórnarskráin var felld.

Hún gengur nú aftur í formi Lissabon-sáttmálans en munurinn er sá að Írar eru eina aðildarþjóð Evrópusambandsins þar sem íbúarnir greiða atkvæði um sáttmálann. Allar aðildarþjóðir sambandsins verða að samþykkja sáttmálann til þess að hann öðlist gildi og segja má að almenningur á Írlandi hafi því framtíðarþróun sambandsins í höndum sér.

Það er alls ekki auðvelt að átta sig á þeim breytingum sem sáttmálinn boðar, því hann er í sjálfu sér ekki annað en langur listi yfir breytingar á tilteknum lagagreinum annarra sáttmála sambandsins. Ekki er langt síðan unnt var að nálgast heildaryfirlit yfir það hvernig regluverkið myndi líta út ef sáttmálinn yrði samþykktur. Charles McCreevy, fyrrverandi fjármálaráðherra Írlands og stuðningsmaður þess að írska þjóðin samþykki sáttmálann, viðurkenndi til að mynda á dögunum að enginn heilbrigður einstaklingur gæti lesið sig í gegnum sáttmálann, svo flókin væri uppsetning hans! Þetta er ágætis dæmi um skrifræðið í Evrópusambandinu, embættismennirnir skilja kerfið (vonandi) en enginn gerir ráð fyrir að almenningur í Evrópu botni neitt í neinu.

Í stuttu máli gengur Lissabon-sáttmálinn út á að breyta ákvörðunartökuferlinu innan Evrópusambandsins og setja á fót ný forystuembætti innan sambandsins. Verði sáttmálinn staðfestur tekur Evrópusambandið stórt skref í átt til sambandsríkis í anda Bandaríkjanna. Þriggja stoða kerfi ESB verður lagt af og Evrópusambandið gert að lögpersónu. Ráðherraráðið mun ekki lengur hafa neitunarvald og þingið fær mjög aukin völd í nánast öllum málum. Embætti forseta og utanríkisráðherra Evrópusambandsins (kallast reyndar „foreign representative") verður komið á fót og þessir nýju leiðtogar munu tala fyrir munn Evrópu út á við.

Kosningin á Írlandi verður tvísýn. Lengi framan af voru „já" sinnar með töluverðan meðbyr í könnunum en dæmið virðist vera að snúast við. Í nýlegri könnun kom í ljós að „nei"-hliðin fengi 35% greiddra atkvæða, „já"-liðar 30% greiddra atkvæða, 28 af hundraði eru óákveðnir og 7% segjast ekki ætla að kjósa.

Ef Lissabon-sáttmálinn verður samþykktur á Írlandi er ljóst að brautin fyrir frekari dýpkun á Evrópusamrunanum er greið. Verði sáttmálinn felldur er framtíðarþróun sambandsins hins vegar í uppnámi. Slík niðurstaða er ekki vinsæl meðal ráðamanna í Evrópu. Bernard Kouchner, utanríkisráðherra Frakklands, tjáði sig á dögunum um afleiðingar þess ef Írar myndu fella sáttmálann og sagði að það myndi bitna mest á Írum sjálfum. Hann tók einnig fram að Frakkar, sem taka við forystu í ráðherraráði Evrópusambandsins í júlí, myndu halda áfram að vinna að innleiðingu sáttmálans þó Írar felli hann í atkvæðagreiðslu og reyna að sannfæra Íra um að setja sáttmálann aftur á teikniborðið.

Það er athyglisverður tónn í þessum ummælum. Viðhorfið er á þá leið að óhjákvæmilegt sé að sambandið þróist í áttina að sambandsríki og jafnvel þótt íbúar einstaka aðildarríkis neiti að samþykkja nauðsynlegar breytingar, þá verða þær einfaldlega settar í þann búning sem til þarf svo að rétt niðurstaða fáist. Rétt eins og þegar stjórnarskráin var felld. Nú heitir hún Lissabon-sáttmálinn og var markmiðið með þessum nýja (grímu)búning að aðildaþjóðir Evrópusambandsins létu ekki kjósa um málið. Það markmið tókst nema gagnvart Írum en hótun utanríkisráðherra Frakklands er hins vegar grímulaus gagnvart írsku þjóðinni.

Það þarf kannski ekki að koma á óvart að kosningaþátttaka í Evrópuþingskosningum er undir 50% því á meðan kerfið tekur undir sig fleiri og fleiri svið fjarlægist það hinum venjulega borgara sem sér að atkvæði hans skiptir í sjálfu sér ekki miklu máli. Staðan er umhugsunarefni fyrir okkur. Þegar horft er fram á veginn er erfitt að sjá annað fyrir sér en að Evrópusambandið þróist í átt að sambandsríki þar sem áhrif stofnana sambandsins aukast á kostnað aðildarríkjanna. Lítil kjörsókn og lýðræðishalli innan sambandsins hafa verið viðvarandi vandamál innan ESB undanfarin ár og áratugi og með auknum samruna og áhrifum stofnana ESB verður vægi almennings enn minna. Fyrir þjóð eins og Ísland, sem býr við mikla kjörsókn (80-90% í þing- og sveitarstjórnarkosningum) og nálægð við kjörna fulltrúa er hætt við að áhrifaleysið og fjarlægðin innan Evrópusambandsins yrðu okkur framandi.

Ármann Kr. Einarsson,
þingmaður Sjálfstæðisflokksins

(Birtist áður á bloggsíðu höfundar)

ESB-lýðræði á brauðfótum

Írar ganga í dag að kjörborði til í þjóðaratkvæðagreiðslu um Lissabon-sáttmála Evrópusambandsins.  Sáttmálanum er ætlað að koma í stað "stjórnarskrárinnar" svonefndu sem Frakkar og Hollendingar felldu í þjóðaratkvæðagreiðslu um mitt ár 2005.  Írland er eina land ESB sem heldur þjóðaratkvæðagreiðslu um Lissabon-sáttmálann, öll hin ríkin 26 bera hann upp í þjóðþingunum.  Stjórnarskráin átti hins vegar almennt að fara í þjóðaratkvæðagreiðslu en því ferli var hætt þegar Frakkar og Hollendingar gerðu út um málið.  Þó er í raun sáralítill munur á Lissabon-sáttmálanum og stjórnarskránni sálugu.  Því til stuðnings má vísa í ummæli Valéry Giscard d'Estaing, fyrrum forseta Frakklands og forseta stjórnarskrárnefndar Evrópusambandsins, en hann sagði í fjölmiðlum sl. haust að: ”The Treaty of Lisbon is the same as the rejected constitution. Only the format has been changed to avoid referendums.” (Lissabon-sáttmálinn er hið sama og stjórnarskráin sem hafnað var.  Aðeins hefur verið breytt um form til að komast hjá þjóðaratkvæðagreiðslum).

Þetta er athyglisvert í ljósi þess að leiðtogar ESB-ríkjanna hafa hver um annan þveran reynt að selja landsmönnum sínum Lissabon-sáttmálann þar sem hann væri allt annar en stjórnarskráin og engin ástæða væri til að þjóðirnar fengju að kjósa um hann.

En Írar ganga sem sagt að kjörborði í dag.  Allir helstu flokkar, nema Sinn Fein, hafa lýst stuðningi við sáttmálann og leiðtogar þeirra draga upp dökka mynd, ef þjóðin hafnar sáttmálanum og í raun haft í hótunum við þjóðina.  Fyrir nokkrum vikum benti ekkert til annars en að sáttmálinn yrði samþykktur með miklum mun.  Undanfarna daga hefur sú mynd þó verið að breytast.  Skoðanakannanir sýna að mjög mjótt getur orðið á munum og allt að þriðjungur kjósenda kvaðst vera óráðinn í afstöðu sinni nú fyrr í vikunni.  Allt getur því gerst.

Sú staða sem uppi er í málinu varpar skýru ljósi á þá brauðfætur sem lýðræði innan Evrópusambandsins stendur á.  Engir þjóðarleiðtogar hafa þorað að bera málið undir þjóðina sína, Írar gera það einungis vegna þess að stjórnarskrá þeirra sjálfra krefst þess.  Það er umhugsunarvert á hvaða leið lýðræðisríki eru þegar leiðtoga þeirra skortir kjark til að horfast í augu við sína eigin þjóð og láta hana taka afstöðu til ákvarðana stjórnmálamannanna.  Sömuleiðis er það umhugsunarvert þegar þjóðarleiðtogar hafa hálfpartinn í hótunum við þjóðina.

Verði sáttmálinn samþykktur á Írlandi má segja að hótanirnar hafi borið árangur og með slíkum vinnubrögðum hafi stuðningsmenn sáttmálans unnið sigur.  Falli á hinn bóginn sáttmálinn er það áfellisdómur yfir öllum hinum ríkjunum sem ekki vildu gefa fólkinu sjálfu að eiga síðasta orðið um þær umfangsmiklu breytingar sem Lissabon-sáttmálinn hefur í för með sér, m.a. til að auka vægi stóru ríkjanna á kostnað hinna smærri.  En við sjáum hvað setur.

Árni Þór Sigurðsson,
þingmaður Vinstrihreyfingarinnar - græns framboðs

(Birtist áður á bloggsíðu höfundar)

Gallarnir yfirgnæfa kostina

Spurningin um aðild Íslands að ESB er margþætt álitamál sem bæði hefur kosti og galla. En í hálfa öld hefur mikill meirihluti Alþingis talið gallana svo yfirgnæfandi að óhyggilegt væri að sækja um aðild. Langflestir Íslendingar eru Evrópusinnar og vilja hafa gott samstarf við aðrar þjóðir álfunnar. Aðalkosturinn við aðild er sá að fulltrúar okkar fá sæti í stjórnarstofnunum ESB. Aðalágallinn felst hins vegar í þeirri samþjöppun og miðstýringu valds sem fylgir aðild. ESB er vísir að nýju stórríki sem sviptir aðildarríkin fullveldi og ákvörðunarrétti á fjölmörgum sviðum.

Yrði Íslandi betur stjórnað?
Sumir líta á framsal valds til ESB sem góðan kost vegna þess að þá fengjum við hlutdeild í ákvörðunum ESB og réðum yfir 5 atkvæðum af um 730 á þingi ESB og 3 atkvæðum af 345 í Ráðherraráðinu þar sem endanlegar ákvarðanir eru teknar. Atkvæðisréttur okkar næmi tæpu einu prósenti af samanlögðu atkvæðamagni. Spurningin sem svara þarf er einmitt sú hvort hyggilegt sé fyrir mjög fámennt ríki að framselja réttinn til töku ákvarðana á fjölmörgum sviðum í því skyni að fá í staðinn tæp 1% atkvæða á fjöldasamkomum í Brussel? Er víst að Íslandi yrði betur stjórnað af valdamönnum sem vegna fjarlægðar hafa litla þekkingu á sérþörfum okkar og staðbundnum vandamálum?

Við getum gagnrýnt íslenska stjórnmálamenn. Þeir hafa oft tekið rangar ákvarðanir og margt mætti vera á annan veg í landi okkar. En þrátt fyrir allt verðum við að játa, hvaða stjórnmálaskoðun sem við aðhyllumst, að Íslendingum hefur farnast býsna vel frá því að þeir unnu sér rétt til að stjórna sér sjálfir og hér hefur verið hraðari framþróun en víðast hvar í ríkjum ESB. Engar líkur eru á því að okkur hefði farnast betur sem aðildarríki ESB eða sem fylki í Þýskalandi eða Bretlandi.

Réttindi sem yrði að framselja
Hvaða réttindi eru það þá einkum sem við yrðum að framselja við aðild? Nefna má ótal dæmi á sviði löggjafarvalds, framkvæmdavalds og dómsvalds. Það skýrir jafnframt hvers vegna við þyrftum að breyta stjórnarskrá lýðveldisins ef framselja ætti fullveldisréttindi sem forfeður okkar endurheimtu frá Dönum í hund­rað ára sjálfstæðisbaráttu. Ég nefni fjögur dæmi um þessi réttindi til skýringar:

1)Rétturinn til að ráða yfir sjávarauðlindum innan 200 mílna lögsögu á hafsvæði sem er sjö sinnum stærra en landið sjálft. Þetta skapar Íslendingum, sem háðari eru sjávarútvegi en önnur Evrópuríki, algera sérstöðu. Oft hafa áhugamenn um ESB-aðild reynt að fá forsvarsmenn ESB til að lýsa því yfir að við fengjum undanþágu frá meginreglunni um úrslitavald ESB yfir sjávarauðlindum. En þeir hafa hafnað því. Ekki bætir úr skák að fiskveiðistjórn ESB þykir mjög misheppnuð.

2) Rétturinn til að gera sjálfstæða fríverslunarsamninga við ríki utan ESB. Þessi réttur hefur margoft komið sér vel fyrir okkur.

3) Rétturinn til að gera fiskveiðisamninga við önnur ríki um flökkustofnana en verðmæti þess afla nemur um 30% af heildarverðmæti sjávarafurða.

4) Rétturinn til að stjórna efnahagsmálum á þann hátt að hér verði ekki gríðarlegt atvinnuleysi sem verið hefur landlægt í ESB um áraraðir.

Þurfum okkar olnbogarými
Fréttablaðið spyr hvort fljótlega þurfi að taka ákvörðun um aðildarumsókn. Svarið er að mikill meirihluti Alþingis telur það ekki samrýmast hagsmunum þjóðarinnar. Ég er sammála því mati og sé ekki að á því verði nein breyting í náinni framtíð. Þótt tímabundnir erfiðleikar gangi nú yfir er ekkert sem bendir til að ESB-aðild sé lausn á vanda okkar. Margt er hér í ólagi en ekkert af því jafnast á við óreiðuna í ESB þar sem pólitísk spilling er svo alvarlegt vandamál að í rúman áratug hafa endurskoðendur ekki treyst sér til að skrifa upp á reikninga ESB.

Engu síður þurfum við að hafa góð samskipti við ESB og fylgjast grannt með því sem þar er að gerast því að margt af því er lærdómsríkt. En Íslendingar eru fámennir og þurfa sitt olnbogarými. Þeir gætu ekki gert meiri skyssu en þá að fórna mikilvægum þáttum sjálfstæðis síns í hendur skriffinnskubáknsins í Brussel sem auk alls annars er þunglamalegt, fjarlægt og ólýðræðislegt.

Ragnar Arnalds,
formaður Heimssýnar

(Birtist áður í Fréttablaðinu 6. júní 2008)

Gleyma verkalýðsflokkar í Evrópu verkalýðnum?

Ég rakst nýlega á grein þar sem lýst er viðhorfum verkalýðs og launþega til þess sem er að gerast í Evrópusambandinu. Fram kemur að óánægju gætir hvað mest hjá þessum hópi samfélagsþegna sem jafnframt eru hefðbundnir kjósendur verkalýðs- og jafnaðarmannaflokka. Þessir hópar hafa verið í fararbroddi í andstöðunni gegn breytingum á stjórnarskrá sambandsins og verið almennt neikvæðari til þess sem er að gerast í Evrópusambandinu. Ástæðan er tiltölulega einföld. Viðvarandi atvinnuleysi, skert þjónusta og minna afkomuöryggi bitnar á þessum hópum.

Gjá á milli forystu og fylgjenda - vonleysi grefur um sig
Þetta kemur fram í nýlegri grein í tímaritinu Challenge og er eftir Vincent Navarro og John Schmitt, sem báðir eru fræðimenn á þessu sviði. Hér verður ekki lagt mat á gæði greinar þeirra, en umfjöllunin kemur þó ekki á óvart og er í líkum anda og hjá ýmsum öðrum. Þeir lýsa því í greininni sem er birt í upphafi þessa árs að kröfur Evrópusambandsins til aðildarríkja, m.a. er varðar opinber fjármál, hafi umræddar afleiðingar. Jafnframt hafi fjarlægðin á milli hinna ýmsu valdakjarna sambandsins og almennings í löndunum aukist og skilningur og samstaða minnkað. Það eigi ekki hvað síst við um forystumenn og fylgjendur jafnaðarmannaflokkanna, en þeir flokkar eru þó almennt fylgjandi auknum samruna og þeim kröfum sem frá sambandinu koma. Höfundarnir rekja niðurstöður þjóðaratkvæðagreiðslna í Frakklandi, Hollandi og Luxemborg um nýja stjórnarskrá, og greina auk þess frá skoðanakönnunum um sömu atriði í öðrum ríkjum, s.s. Svíþjóð, Danmörku og Þýskalandi. Þar kemur fram að fólk úr launþega- og verkalýðsstétt er almennt, og oft stór meirihluti, á móti aukinni samrunaþróun. Tekjuhæstu hóparnir eru hins vegar þessu almennt hlynntir. Ástæðurnar eru eins og að ofan greinir tiltölulega einfaldar. Þær má rekja til versnandi afkomu og vonleysis að ýmsu leyti vegna beinna eða óbeinna krafna frá Evrópusambandinu.

Vaxandi tekjumunur - afkomuóöryggi - minni þjónusta
Þannig hafi tekjubil á milli hópa aukist víða verulega, einkum þar sem tekjur lægri tekjuhópanna hafa staðið nokkurn veginn í stað á meðan tekjuháir hópar hafa rakað saman fé, m.a. vegna aukins hagnaðar. Þá hafi bætur vegna veikinda, slysa og atvinnuleysis víða verið lækkaðar. Að auki hafi afkomuöryggi minnkað með afnámi ýmissa reglna, sem áttu m.a. að draga úr atvinnuleysi, án þess að fullnægjandi árangur hafi náðst í þá átt. Atvinnuleysið, þriðja stóra ástæðan fyrir vonleysi verkalýðsstéttarinnar í Evrópu, var að jafnaði minna í álfunni en í Bandaríkjunum fram undir 1980, en þá jókst það og hefur verið meira í Evrópu, m.a. vegna samræmdra viðmiðana um efnahagsstjórn, eftir því sem þessir höfundar halda fram. Nú sé hliðstæð þróun að eiga sér stað í Austur-Evrópu.

Velferð almennings?
Upplýsingar á borð við þessar hljóta að vekja fólk til umhugsunar, ekki síst jafnaðarmenn sem telja að það sé lykilatriði í velferðarpólitík að tryggja sem best atvinnustig til lengdar. Jafnaðarmenn vilja að sjálfsögðu að atvinnulífið sé vel rekið, að bankarnir séu reknir af öryggi og að þeir dafni. Það er forsenda fyrir almennri velferð til framtíðar. En þegar jafnaðarmannaflokkar virðast vera farnir að setja hagsmuni fjármagnseigenda áberandi ofar hagsmunum launþega hljóta að vera farnar að renna tvær grímur á einhverja stuðningsmenn jafnaðarmannaflokkanna.

Stefán Jóhann Stefánsson,
hagfræðingur og varaborgarfulltrúi Samfylkingarinnar

(Birtist áður á heimasíðu höfundar á slóðinni www.stefanjohann.is)

Ný stjórn kjörin á aðalfundi Heimssýnar 2008

Aðalfundur Heimssýnar, hreyfingar sjálfstæðissinna í Evrópumálum, sem fram fór í dag tókst afar vel og mættu á hann rúmlega 30 manns. Þótti áberandi hversu margir forystumenn innan stjórnmálaflokkanna létu sjá sig. Einar K. Guðfinnsson, sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra, flutti afar fróðlegt erindi um Ísland, Evrópusambandið og sjávarútvegsmálin. Að því loknu fóru fram áhugaverðar pallborðumræður með þátttöku fulltrúa úr öllum stjórnmálaflokkunum og bárust margar fyrirspurnir frá fundarmönnum.

Borin var upp tillaga um að fjölga í aðalstjórninni um tvo og var hún samþykkt einróma. Ragnar Arnalds var endurkjörinn formaður Heimssýnar, en hann hefur gegnt því embætti allt frá stofnun hreyfingarinnar árið 2002. Aðrir sem kjörnir voru í stjórn Heimssýnar starfsárið 2008-2009 eru:

Aðalstjórn:
Anna Ólafsdóttir Björnsson, sagnfræðingur.
Bjarni Harðarson, alþingismaður.
Gunnar Dofri Ólafsson, menntaskólanemi.
Heiðrún Lind Marteinsdóttir, lögfræðingur.
Hjörtur J. Guðmundsson, sagnfræðinemi.
Kolbrún Stefánsdóttir, framkvæmdastjóri.
Páll Vilhjálmsson, blaðamaður.
Sigurður Kári Kristjánsson, alþingismaður.
Stefán Jóhann Stefánsson, hagfræðingur.
Steingrímur Hermannsson, fyrrv. forsætisráðherra.

Varastjórn:
Árni Þór Sigurðsson, alþingismaður.
Brynja Björg Halldórsdóttir, menntaskólanemi.
Davíð Örn Jónsson, verkfræðinemi.
Eyjólfur Eysteinsson, fyrrv. útsölustjóri.
Hörður Guðbrandsson, forseti bæjarstjórnar Grindavíkur.
Illugi Gunnarsson, alþingismaður.
Ingvar Gíslason, fyrrv. menntamálaráðherra.

Aðalfundur Heimssýnar 2008

Aðalfundur Heimssýnar, hreyfingar sjálfstæðissinna í Evrópumálum, verður haldinn í Bertelstofu á Thorvaldsen Bar, Austurstræti 8, miðvikudaginn 4. júní n.k. og hefst kl. 17.

Dagskrá fundarins:

1. Venjuleg aðalfundarstörf og kosning stjórnar.

2. Einar Kr. Guðfinnsson, sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra, flytur erindi um Ísland og Evrópusambandið: Sækjum við rök í sjávarútveginn?

3. Pallborðsumræða um Ísland og Evrópusambandið

Þátttakendur:
Árni Þór Sigurðsson, alþingismaður
Einar Kr. Guðfinnsson, sjávarútvegsráðherra
Höskuldur Þórhallsson, alþingismaður
Magnús Þór Hafsteinsson, varaform. Frjálslynda flokksins
Stefán Jóhann Stefánsson, hagfræðingur


Stjórn Heimssýnar