Mistök að taka upp evru

Virtur hagfræðiprófessor hvetur Íslendinga til að taka ekki upp evru. Hann hefur auk þess reynslu sem fyrrverandi seðlabankastjóri á Kýpur. Hann telur evruvæðinguna hafa verið mikil mistök og stór vandamál óleyst.

 

Af fréttum að dæma virðist

 þessi hagfræiprófessor gleyma einu grundvallaratriði: Evran skapaði hefðbundin markaðsmistök (moral hazard) á Kýpur og víðar.  Kýpverjar, Grikkir og fleiri þjóðir voru almennt af lánsfjármörkuðum taldir jafn góðir lántakendur og Þjóðverjar og fengu mun lægri vexti fyrir vikið. Aðilar á lánsfjármarkaði höfðu í raun ekki nógu góðar upplýsingar um hag einstaklinga og hins opinbera í þessum löndum til að geta metið áhættu rétt. Fyrir vikið varð skuldasöfnum miklu meiri og í samdrættinum eftir kreppuna eiga þeir erfitt með að greiða af sínum skuldum. 

 

Svo greinir mbl.is frá: 

 

 

Yrðu mis­tök að taka upp evru

At­hanasi­os Orp­hani­des var banka­stjóri Seðlabanka Kýp­urs á ár­un­um 2007 til 2012 og sat á sama tíma í bankaráði Evr­ópska seðlabank­ans. Áður hafði hann starfað hjá Seðlabanka Banda­ríkj­anna. mbl.is/Þ​órður Arn­ar Þórðar­son

At­hanasi­os Orp­hani­des, fyrr­ver­andi banka­stjóri Seðlabanka Kýp­ur, seg­ir að hinn póli­tíski óstöðug­leiki í Evr­ópu sé slík­ur að það væru mis­tök fyr­ir hvaða ríki sem væri, þar á meðal Ísland, að fara inn á evru­svæðið und­ir nú­ver­andi kring­um­stæðum.

„Ef ekki finnst lausn á kerf­is­göll­um evru­svæðis­ins, þannig að rík­is­stjórn­ir álf­unn­ar geti unnið í sam­ein­ingu, þá er það ekki nein­um ríkj­um í hag að taka upp evr­una,“ seg­ir hann í viðtali við ViðskiptaMogg­ann, sem út kom í dag.

Orp­hani­des tel­ur það hafa verið viðeig­andi að setja gjald­eyr­is­höft á Íslend­inga á sín­um tíma til að koma í veg fyr­ir enn stærra geng­is­hrun krón­unn­ar. Önnur staða hafi hins veg­ar verið uppi á Kýp­ur þegar ströng höft voru sett þar í mars í fyrra. „Það var al­farið póli­tísk ákvörðun. Frá efna­hags­leg­um sjón­ar­hóli var það ónauðsyn­legt,“ seg­ir Orp­hani­des. 

Yrðu mistök að taka upp evru

Ennþá tæplega 30 prósenta atvinnuleysi í Grikklandi

Svo sem meðfylgjandi frétt ber með sér er ennþá tæplega þrjátíu prósenta atvinnuleysi í Grikklandi. Konur eiga heldur erfiðara með að fá vinnu en karlar. Atvinnuleysið meðal ungs fólks er ríflega 50 prósent.

Atvinnuleysið er að hluta til afleiðing þess að Grikkir gengu í ESB og tóku upp evru. Afleiðingin varð hefðbundin markaðsmistök (moral hazard) sem fólust í því að Grikkir voru almennt af lánsfjármörkuðum taldir jafn góðir lántakendur og Þjóðverjar og fengu því mun lægri vexti fyrir vikið. Aðilar á lánsfjármarkaði höfðu í raun ekki nógu góðar upplýsingar um hag einstaklinga og hins opinbera í Grikklandi til að geta metið áhættu rétt.

Fyrir vikið varð skuldasöfnum miklu meiri og í samdrættinum eftir kreppuna eiga þeir erfitt með að greiða af sínum skuldum. 

Ef Grikkir hefðu verið með eigin gjaldmiðil er víst að áhættan hefði verið betur metin, þeir fengið hærri vexti og skuldasöfnun minni. Minni skuldir og aðlögun gengis gjaldmiðils hefði þá gert kreppuna minni og tiltekt eftir hana sársaukaminni. 

 

Yfir 27% atvinnuleysi í Grikklandi