Kristnitakan og Evrópusambandið

Árið þúsund tóku Íslendingar kristni og beygðu sig fyrir heimsveldi þess tíma, kaþólsku kirkjunni. Kristnitakan var pólitísk ákvörðun en ekki trúarleg. Tvær meginástæður stóðu til þess að Íslendingar játuðust nýrri trú. Í fyrsta lagi var hér kominn flokkur manna sem játaði kristni. Í öðru lagi var kristni orðin ríkistrú í Noregi og konungsvaldið þar kappsamt um að norrænar byggðir í vestri tækju sama sið.

Pólitíska málamiðlunin sem var gerð árið 1000, sumir segja 999, fólst í því að kristni skyldi lögtekin en heiðni leyfð í laumi og var það málamiðlun gagnvart þeim sem tóku trú alvarlega. Nýr siður var lengi að festa rætur, tíund ekki lögtekin fyrr en um 1100. Heiðnu goðarnir íslenskuðu kaþólskuna með því að gerast kirkjuhöfðingjar.

Staða Íslands andspænis Evrópusambandinu er að breyttu breytanda spurning hvort Íslendingar vilji taka nýja trú. Evrópusambandið er reist á þeirri sannfæringu að þjóðríki fái ekki þrifist í álfunni nema þau séu í samrunaferli og afsali sér fullveldi og forræði eigin mála.

Aðildarsinnar láta einatt eins og Evrópusambandið sé forskrift að alþjóðlegri þróun. Svo er ekki enda sjást þess ekki merki í öðrum heimsálfum að ríki búi sér samband áþekkt ESB. 

Evrópusambandið verður til fyrir sérstakt vandræðaástand í Evrópu sem skapast þegar Þýskaland verður til sem þjóðríki 1871. Þýskaland var búið til úr stríði við Frakka árið áður og hefur ekki verið til friðs síðan, samanber fyrri og seinni heimsstyrjöld.

Evrópusambandið verður til í skjóli Bandaríkjanna sem sátu Vestur-Evrópu framan af kalda stríðinu. Samþætting vesturhluta álfunnar var orðin nógu fjölþætt til að taka inn Austur-Evrópu þegar kalda stríðinu lauk með falli Berlínarmúrsins. Í austri er þó enn spurningum ósvarað, hvort Rússland og nágrannar þeirra Úkraína og Hvíta-Rússland, sem dæmi, verði hluti af Evrópusambandinu.

Endastöð Evrópusambandsins er ókunn. Eimreiðin sem knýr samrunann höktir og skröltir vegna gjaldþrota jaðarríkja er standa ekki undir tapaðri samkeppni vegna sameiginlegs gjaldmiðils sem stýrt í samræmi við þarfir stærsta iðnríkisins í sambandinu, Þýskalands. 

Kaþólska kirkjan átti eftir 500 ára glæsta sögu þegar Íslendingar ákváðu að ganga til liðs við hana. Ekki fyrr en með siðbyltingunni á 16. öld var yfirtaki rómversku kirkjunnar hnekkt á pólitísku og andlegu lífi á meginlandinu. (Og auðvitað átti þýskur vandræðagemsi, Marteinn Lúther, hlut að máli).

Þjóðveldið stóðst atlögu norskra konunga í þúsaldarfjórðung eftir kristnitökuna. Ísland varð síðasta landið byggt norrænum mönnum í vestri til að falla undir Noregskonung, Færeyjar og Grænland urðu fyrr skattlönd konungsvaldsins. Málafylgja kaþólsku kirkjunnar skipti sköpum að brjóta Ísland undir konungsvald. Fyrst hirti kirkjan jarðir höfðingjanna og í framhaldi voru skipaðir útlendir biskupar til að stýra málum þannig að höfðingjarnir skyldu lúta konungi.

Óeining íslensku höfðingjanna á Sturlungaöld ásamt sterku konungsríki í Noregi og atfylgi kaþólsku kirkjunnar leiddi Ísland í faðm Hákonar Hákonarson um miðja 13. öld.

Ísland var hjálenda erlends konungsvalds í rúm 650 ár. Eins og títt er með hjálendur varð Ísland eftirbátur nágrannaríkja í menntun og atvinnuháttum. Heimastjórnin í byrjun 20. aldar gjörbreytti aðstæðum til að skapa hér velmegun. Í fyrri og seinni heimsstyrjöld nýttu Íslendingar tækifærið að losna endalega við hlekki Gamla sáttmála sem höfðingjarnir sóru  Hákoni Hákonarsyni forðum.

Trúin á Evrópusambandið hefur ekki fest rætur á Íslandi. Einn stjórnmálaflokkur, Samfylkingin, flaggaði Evrópusambandsaðild í aðdraganda kosninganna 2003 og 2007 aðeins til að fella merkið í kosningabaráttunni. Samfylkingin sat í hrunstjórninni sem sagði af sér 2009. Á meðan þjóðin var í taugaáfalli bauð Samfylkingin enn á ný Evrópusambandsaðild sem lausn allra mála.

Samfylkingin fékk 29 prósent atkvæðanna í kosningunum 2009 sem þýðir að innan við þriðjungur kosningabærra manna telur Evrópusambandsaðild hagfellda Íslandi.

Evrópusambandið er ekki sannfærandi bandalag fyrir Ísland. 

(Tekið héðan.)