Það er lýðræðislegt að stöðva aðlögunarviðræðurnar við ESB

Sumum finnst að það sé lýðræðislegt að klára þessar viðræður við ESB, fá fram samning og láta þjóðina kjósa um hann.

Þegar að er gáð er það alls ekki svo lýðræðislegt.

Í fyrsta lagi er ekki um eiginlegar viðræður að ræða þar sem tveir jafnréttháir samningsaðilar sitja og semja þar sem einhvers konar málamiðlun á sjónarmiðum yrði niðurstaðan. Svokallaðar samningaviðræður ESB og þeirra ríkja sem sækja um aðild fela það í sér að umsóknarríkin samþykkja að endingu sáttmála og regluverk ESB í öllum meginatriðum, en fá kannski einhverjar tímabundnar undanþágur frá tilteknum atriðum, sem litlu máli skipta þegar til lengdar lætur.

Í öðru lagi eru þetta ekki viðræður í venjulegum skilningi, því umsóknarferlið gengur meira og minna út á það að umsóknarríkið uppfylli á meðan á umsóknarferli stendur allt megin regluverkið í ESB. Þess vegna eru þessar viðræður á erlendum tungumálum nefndar nafni sem þýtt er sem aðlögunarviðræður á íslensku.

Aðlögunarviðræðurnar eru ólýðræðislegar 

Þetta er einmitt eitt það ólýðræðislegasta í öllu þessu ferli. ESB gerir þær kröfur til umsóknarríkja að þau uppfylli allt regluverk ESB áður en aðildarsamningur er fullkláraður. Þess vegna hefur ESB hér á landi stórt sendiráð, sem er ekki einungis að senda fólk í „kynningarferðir“ út um allt land, heldur eru starfsmenn þess í stöðugri samvinnu við ráðuneytisfólk og fólk í stjórnsýslunni til að leiðbeina þeim um upptöku á réttu regluverki - strax! Nokkur hluti íslensku stjórnsýslunnar er auk þess með annan fótinn í Brussel og ýmsum öðrum borgum ESB-landanna vegna þessa. 

Í þessu aðlögunarferli er verið að færa Ísland inn í ESB án þess að þjóðin hafi fengið að segja nokkuð um það. Margir þingmenn virðast ekki einu sinni hafa gert sér grein fyrir þessu í upphafi, enda þrættu þeir fyrst fyrir að þessar viðræður fælu í sér aðlögun. Seint og um síðir og eftir mikla umræðu eru þeir þó farnir að viðurkenna flestir að viðræðurnar séu aðlögun; sem sagt að þær feli í sér að verið er að færa Ísland inn í ESB án þess að nokkur lýðræðisleg ákvörðun hafi verið tekin um það.

Þess vegna ber að slíta þessum ólýðræðislegu aðlögunarviðræðum strax!

Ríkisstjórnin er búin að fá sitt tækifæri - hennar tími er búinn 

Í þriðja lagi hefur þetta ferli nú fengið sinn séns. Þegar fyrir lá að samþykkja ályktun Alþingis um umsókn að ESB sagði Samfylkingarfólkið að það ætti ekki að þurfa að taka meira en eitt til tvö ár að klára viðræðurnar. Jafnframt sögðu fulltrúar þessa flokks að um leið og ákveðið hefði verið að sækja um myndi allt stefna í rétta átt: Vextir lækka, verðbólga lækka, auðveldara yrði að sækja lánsfé erlendis fyrir opinbera aðila og einkaaðila, bjartsýni aukast og uppgangur á alla lund.

Ekkert af þessu hefur gengið eftir með þeim hætti sem talað var um af hálfu Samfylkingarfólksins.  Umsóknin skipti engu sérstöku máli fyrir hagþróunina. Hins vegar er ljóst að undirlægjuháttur Samfylkingarinnar gagnvart ESB stórskaðaði Ísland þar sem Samfylkingin þorði ekki að standa í lappirnar í Icesave-málinu vegna ótta við að styggja ESB-ríkin. Þetta er öllum ljóst sem eitthvað þekkja til þessara mála. Sem betur fer tóku þjóðin og forsetinn ráðin af ríkisstjórninni og eftir úrskurð EFTA-dómstólsins vannst fullnaðarsigur. Vitaskuld var alltaf óvissa og áhætta í þessu, en ýmsir fremstu lögspekingar og stór hluti þjóðarinnar  var alltaf sannfærður um að lagalega ætti þjóðin ekki að bera Icesave-byrðarnar. 

Samfylkingin, Timo Summa sendiherra og stór hluti stjórnkerfisins hefur nú puðað við það í á fjórða ár að toga Ísland í reynd inn fyrir ESB-múrana, án þess að þjóðin hafi samþykkt slíkt. Samningsdrög liggja fyrir í nokkrum málaflokkum, en stærstu málaflokkarnir eru eftir. Ríkisstjórnin hefur því fengið sinn séns á þessu kjörtímabili. Ákvörðun sem var tekin í upphafi kjörtímabils ætti ekki að vera bindandi fyrir næsta þing, sérstaklega í ljósi þess að þjóðin hefur stöðugt verið á móti því að ganga í Evrópusambandið eftir að hún jafnaði sig á tímabundnu sálrænu áfalli eftir hrun bankanna. 

Hvað gera Vinstri græn? 

Vinstri græn hafa í orði kveðnu verið á móti aðild að Evrópusambandinu og fengu þau töluverðan stuðning út á það í síðustu kosningum. Flokkurinn sveik hins vegar þetta stefnumið sitt og seldi það fyrir ráðherrastóla með Samfylkingunni. Margir flokksmenn virðast hins vegar orðnir svo fastir í þessu ferli að þeir vilja klára aðlögunina hvað sem raular og tautar. Vinstri græn eru líklega einn af fáum flokkum í veröldinni sem vinnur hörðum höndum og opinskátt gegn einu veigamesta stefnumáli sínu.  Þegar þetta er skrifað er þó ekki ljóst hvernig flokkurinn mun taka á þessu máli á landsfundi sínum.

Aðild að ESB myndi grafa undan íslenskum efnahag

Aðild að ESB fæli það í sér að formleg yfirráð yfir fiskimiðunum flyttust til Brussel. Þar yrði valdið þótt eitthvert útibú yrði hér á landi. Fiskimiðin yrðu formlega sameiginleg með ESB. Jafnframt er vitað að ESB vill gera hafsbotninn að sameiginlegri auðlind. Flökkustofnar, eins og makríll, yrðu á forræði ESB. Mikilvægar ákvarðanir sem snerta tilverugrundvöll Íslendinga flyttust til Brussel.

Evran heldur Evrópu í skrúfstykki kreppunnar 

Það yrði síðan efni í heilan pistil, eða marga pistla, að ræða um ástandið í Evrópusambandinu og á evrusvæðinu sérstaklega. Evran á nokkurn hlut að því böli sem Grikkir, Spánverjar og fleiri þjóðir búa við. ESB kennir gjarnan óábyrgum stjórnarháttum þessara ríkja um, en staðreyndin er sú að upptaka evru og lægri vextir í upphafi evrusamstarfsins ýttu verulega undir skuldasöfnun ríkjanna. Þegar síðan verðbólgan fór að þróast með mismunandi hætti á evrusvæðinu og Þjóðverjum tókst umfram aðra að halda framleiðslukostnaði niðri fór enn að síga á ógæfuhliðina hjá Grikkjum, Ítölum, Spánverjum og öðrum jaðarríkjum vegna skertrar samkeppnisstöðu. Evran heldur þessum ríkjum í skrúfstykki og verri samkeppnisstöðu en ella.  Fyrir vikið er atvinnuleysi ungs fólks í þessum löndum víða nálægt 50 prósentum. Þess vegna vilja Pólverjar ekki taka upp evru og þess vegna vill litháíska þjóðin ekki taka upp evru, en hún verður þó þvinguð til þess af stjórnmálaelítunni í Litháen og ESB.

Að þessu sögðu ber að fagna niðurstöðu landsfundar Sjálfstæðisflokksins í málinu. Hinn fjölmenni hópur fólks á þeim fundi skynjar hvað er að gerast almennt í Evrópu og virðist jafnframt skynja hvað er að gerast hjá þjóðinni í þessu máli. Það verður fróðlegt að sjá hvort fleiri skynji þjóðarsálina jafn vel.

Hlé þýði að ESB-viðræðum verði hætt