Evran ógnar Evrulandi

Reynslan sýnir að það má draga verulega í efa að það sé hagkvæmt að vera með einn gjaldmiðil í allri Evrópu. Ýmsir vöruðu reyndar við því áður en lagt var upp í vegferðina með evruna að ósveigjanlegur vinnumarkaður og fleira myndi torvelda samstarfið.

Evrunni gekk margt í haginn á hagsældarárunum fyrst eftir innleiðingu hennar. En nú blasa við erfiðleikar í Evrópu og það er ekki hægt að líta framhjá þeirri staðreynd að evran á þátt í hluta vandans jafnvel þótt hagstjórn á heimasvæði skipti þar einnig máli.  Í skjóli evrunnar fengu til dæmis ýmsir í Evrópu lán á lágum vöxtum sem hafa nú orðið að hávaxta skuldaklyfjum. Rætt hefur verið um siðavanda (moral hazard) í Grikklandi og vaxtastefnu úr takti við hagkerfið í Írlandi, svo nokkuð sé nefnt.

Margar Evrópuþjóðir hafa orðið að taka á sig miklar byrðar vegna fjármálakreppunnar. Opinber rekstur hefur víða átt í kröggum, ekki síst vegna mikilla skulda. Reynt hefur verið að skera útgjöld í nokkrum löndum niður í talsverðum mæli. Opinberir starfsmenn hafa orðið að taka á sig kjaraskerðingu eða orðið fyrir atvinnumissi. Almennt atvinnuleysi hefur reyndar verið eitt mesta vandamál evruþjóðanna frá upphafi. 

Eitt alvarlegasta vandamálið í efnahagsmálum sem blasir við evruþjóðunum er þó að þróun launakostnaðar og framleiðni hefur verið mjög mismunandi eftir löndum. Þetta er langtímavandamál sem virðist hafa verið dulið fyrir mörgum þótt þeim sem skoða talnagögn sé þessi vandi ljós. Fyrir vikið er talsverður afgangur á viðskiptum nokkurra landa, aðallega Þýskalands, á kostnað annarra sem safna skuldum. Þetta er verulegt áhyggjuefni og ástæða þess að ýmsir segja að ekkert nýtt ríki ætti að taka upp evruna (samanber nýleg ummæli Heiner Flassbecks yfirmanns Alþjóðavæðingardeildar Viðskipta- og þróunarstofnunar Sameinuðu þjóðanna, en hann taldi t.d. algjört óráð fyrir Íslendinga að taka upp evru, eins og fram kom í erindi sem hann hélt í Háskóla Íslands í vetur).
 

Mismunandi þróun launakostnaðar viðhelst í skjóli þeirrar „festu“ semsameiginleg mynt veldur og sýnir að fyrirkomulagið er ekki hagkvæmt. Það erumdeilanlegt hvaða svæði væri hagkvæmt fyrir evruna, en ljóst er að henni hefurverið ætlað mun stærra svæði en gott þykir. Fyrir vikið er fyrirsjáanlegt aðnokkrar þjóðir á jaðarsvæðunum þurfa á næstu árum að taka á sig verulega kjaraskerðingu og sú leið sem valin er út úr erfiðleikunum er sú sem talin er að muni tryggja framtíð evrunnar en ekki sem bestan hag íbúanna.

Lausn ESB er að þvinga ríkin til svokallaðrar innri gengisfellingar sem felur í sér beinar launalækkanir og ýmsar aðrar skerðingar sem reynast munu þungbærar og óvinsælar. Spurningin er sú hvort slíkar aðgerðir verði ekki nauðsynlegar með reglulegu millibili á evrusvæðinu. Það er mun eðlilegra fyrir lönd í Evrópu sem hafa frábrugðna hagþróun frá þungaviktarlöndunum og öðru vísi hagkerfi að hafa eigin gjaldmiðil og leyfa honum þá að bregðast við aðstæðum á eðlilegan og sveigjanlegan máta. Vissulega getur sveigjanlegt gengi komið niður á ákveðnum hlutum hagkerfisins eða ákveðnum hópum, en fyrir hagkerfið í heild og fyrir viðkomandi þjóð í heild er það mun heillavænlegra en að vera niðurnjörvað í aðstæður líkt og sum evruríkin búa nú við.


Vegna umræðunnar hér heima er rétt að minna á að til þessa hefur það ekki verið talið heppilegt fyrir Ísland að hafa sama gjaldmiðil og aðrar Evrópuþjóðir. Ástæðan er fyrst og fremst sú að hagkerfið hér hefur búið við annars konar sveiflur en þau á meginlandinu. Reyndar viðurkennir OECD þetta í nýlegri skýrslu þegar samtökin ræða um kostnað vegna hugsanlegs aukins atvinnuleysis ef við tækjum upp evru. Vonarbiðlum evrunnar sem trúa því að hagþróun hér á landimyndi lagast að Evrópu skal bent á reynslu þeirra evruríkja sem nú þurfa neyðaraðstoð hvert á fætur öðru. Evruspámennirnir höfðu rangt fyrir sér. Hagkerfi Evrópu hafa þróast í sundur í veigamiklum atriðum. Samleitnin sem átti að fylgja Maastricht-skilyrðunum hefur að verulegu leyti reynst vera tálsýn. Meira að segja verðbólgan hefur þróast í ólíkar áttir.

Æ fleiri eru að gera sér grein fyrir þessum vanda evruríkjanna. Sjálfsagt hefði verið skynsamlegra fyrir Evrópusambandið að fara hægar í sakirnar í evruvæðingunni. Miklar efasemdir voru um að leyfa Grikkjum að vera með. Reynsla þeirra, Íra og fleiri þjóða ætti að vera okkur Íslendingum víti til varnaðar. Við höfum reyndar trú á að svo verði.

Sjá einnig grein í alþjóðaútgáfu Spiegel um sama efni.

Ragnar Arnalds: Össur blekkir auðtrúa sálir

Það var ósvífin blekking sem Össur utanríkisráðherra viðhafði þegar hann fullyrti blákalt í Silfri Egils 22. maí s.l. að Íslendingar gætu tekið upp evru þremur árum eftir aðild. Fullyrðingin er einkar digurbarkaleg þegar haft er í huga að íslenskt hagkerfi uppfyllir nú aðeins eitt af skilyrðunum fimm sem sett voru í Maastrichtsáttmálanum og Íslendingar hafa ALDREI uppfyllt öll skilyrðin á sama tíma eins og þó er gerð krafa um. Afar ólíklegt er að það verði næsta áratuginn.

Síðan er það allt önnur spurning hvort yfirleitt sé nokkur glóra í því fyrir Íslendinga að taka upp evru eftir þá skelfilegu reynslu sem mörg smærri ríkin á evrusvæðinu hafa fengið af myntsamstarfinu nú í seinni tíð.  Evrópski seðlabankinn hefur ákveðið með stuðningi ESB að Írar, Portúgalar og Grikkir megi ekki fallast á gjaldþrot einkabanka, þótt þeim sé í raun ekki viðbjargandi, heldur verði ríkissjóðir landanna að þiggja gríðarleg lán á háum vöxtum til að halda bönkunum á lífi. Ábyrgðin er því að fullu lögð á herðar skattgreiðenda komandi kynslóða í viðkomandi ríkjum.

Hér á landi hafa menn deilt hart um það hvort lágmarks innistæðutryggingar  Icesave reikninga Landsbankans  ættu að lenda á skattgreiðendum. Þær voru þó aðeins brot af allri skuldabyrðinni sem íslensku bankarnir þrír voru ábyrgir fyrir. En í Grikklandi, Portúgal og á Írlandi eiga skattgreiðendur framtíðarinnar að taka á sig alla skuldasúpuna. Og hvers vegna? Til að þýskir og franskir lánveitendur grísku, portúgölsku og írsku bankanna hafi allt sitt á þurru.

Kjósendur á Íslandi hafa hafnað því tvívegis með yfirgnæfandi meiri hluta að skattgreiðendur framtíðarinnar taki afglöp einkabanka á sínar herðar meira en þegar er orðið. Þeir munu enn síður sætta sig við að taka upp mynt ESB sem skuldbindur skattgreiðendur komandi kynslóða til að ábyrgjast afglöp einkabanka.

Evran hefur verið helsta tálbeita ESB-sinna frá því að umsókn um aðild var samþykkt. Enn sem fyrr eru engar líkur á að Íslendingar geti tekið hana upp sem mynt á næstu árum þótt þeir vildu. En þar á ofan er orðið ljóst að evrunni fylgja þess háttar skuldbindingar sem Íslendingar geta og munu aldrei fallast á. Ein helsta forsendan fyrir aðildarumsókn að ESB er því brostin og þegar af þeirri ástæðu er full ástæða til að afturkalla umsóknina.

Nýlega svaraði Árni Páll viðskiptaráðherra fyrirspurn Margrétar Tryggvadóttur um það hvort Ísland uppfyllti skilyrðin fyrir upptöku evru. Árni Páll neyddist til að játa að Ísland uppfylli aðeins eitt skilyrðið, þ.e. hvað varðar langtímavexti, en gefur þó í skyn að á þessu ári náist líklega að uppfylla verðbólguskilyrðið sem segir til um að verðbólga sé ekki meiri en 1,5 prósentustigum yfir meðaltali verðbólgu í þeim þremur aðildarríkjum ESB þar sem hún mældist minnst, en sú tala er 1,63%. En þar sem spáð sé að verðbólga á Íslandi árið 2011 verði 3%, séu líklegt að þetta skilyrði verði þó uppfyllt á árinu.

Fátt bendir til þess að nokkuð sé að marka þetta svar Árna Páls. Verðbólga á Íslandi fór þegar í maí s.l. upp í 3,4 % og fyrirsjáanlegt var að hún færi yfir 4%. Þetta hlýtur ráðherra efnahagsmála að hafa verið ljóst þegar hann svaraði fyrirspurninni 10. júní s.l. Greiningardeild Arion banka spáir nú 4,3% verðbólgu strax í júní. Hér er því bersýnilega á ferðinni enn ein blekkingin um möguleikann á upptöku evru, óskabarni og helstu tálbeitu ESB-sinna.

Ragnar Arnalds

(Tekið héðan.)

Ólafur Ragnar: fullur réttur Íslands í samfélagi þjóða

Ólafur Ragnar Grímsson forseti lýðveldisins flutti þjóðhátíðarræðu ársins á Hrafnseyri við Arnarfjörð, fæðingarstað Jóns Sigurðssonar. Ræðan er kröftug áminning um hvers virði fullveldið er og að ekki megi hrófla við undirstöðum þess. Forsetinn er ættaður af Vestfjörðum líkt og Jón Sigurðsson og þekkir af eigin raun brauðstrit alþýðufólks til sjávar og sveita sem er baksvið þjóðmálabaráttunnar á síðustu tveim öldum. Í framhaldi segir Ólafur Ragnar

Þegar Jón Sigurðsson ritaði Hugvekju til Íslendinga mótaði þessi heimanmundur ásamt lærdómi og reynslu boðskapinn, bjargið sem baráttan byggðist á, áherslur um þjóðarvitund og sjálfstæðisþrá. Þetta voru burðarásar sigranna sem síðar unnust, sumir löngu eftir að Jón var allur, hugsjónir í brjóstum fólksins sem safnaðist til Hrafnseyrar 17. júní 1911 og 1944, leiðarljós í uppbyggingu samfélags sem við hlutum í arf, undirstöður að traustum sessi Íslands í veröldinni; sjálfstæðisþrá og þjóðarvitund.

Nokkru síðar

Sjálfstæðisþrá og þjóðarvitund skópu líka sigrana í glímunni um landhelgina, veittu kynslóðunum sem okkur ólu kraft til að umbylta samfélagi fátæktar, gera menntun og velferð að réttindum allra, efla atvinnugreinar sem skapa ungu fólki fjölda nýrra tækifæra – allt árangur sem á rætur í hugsjónum Jóns Sigurðssonar og kynslóðanna sem fögnuðu 17. júní 1911 og 1944.

Lokaorðin eru bein tilvísun í umsókn Samfylkingarinnar um aðild Íslands að Evrópusambandinu

Okkur ber að vega slíkar ákvarðanir á vogarskálum Jóns Sigurðssonar, boðskapar hans, æviverks og stefnu – og einnig á vogarskálum fólksins sem með einurð og trúmennsku færði okkur fullan rétt í samfélagi þjóða heims, fólksins sem fyrir hundrað árum og á sigurstundum síðustu aldar var á þessum sögufræga stað.

Umorðun á sömu hugsun: drögum umsóknina tilbaka.

Umbi Össurar án umboðs

Stefán Haukur Jóhannesson er í umboði Össurar Skarphéðinssonar utanríkisráðherra aðalsamningamaður Íslands gagnvart Evrópusambandinu. Stefán Haukur skilur umboð sitt víðtækara en stjórnskipunin gerir ráð fyrir. Á Evrópuvaktinni segir um nýlegan útvarpsþátt þar sem Stefán Haukur var gestur.

Þarna lýsir Stefán Haukur því að hann og samnefndarmenn hans muni „útfæra“ álit meirihluta utanríkismálanefndar alþingis og gera þau að samningsmarkmiðum gagnvart Evrópusambandinu.

Stefán Haukur ætlar að taka sér vald sem ekki einu sinni margreyndum erindrekum Evrópusambandsins dettur í hug að embættismenn í lýðfrjálsu ríki taki sér. Í viðtali Fréttablaðsins 12.  febrúar í vetur við Timo Summa sendiherra Evrópusambandsins hér á landi kemur eftirfarandi fram, undirstrikun er spurning blaðamanns Fréttablaðsins

Næsta skref í þessu er að íslensk stjórnvöld kynni samningsmarkmið sín í hverjum málaflokki fyrir sig. Þú vísaðir til þessara markmiða á opnum fundi um daginn og sagðir að óeining í ríkisstjórn gæti tafið fyrir aðildarviðræðum? Þar var ég að svara spurningu úr sal um hvort það tæki lengri tíma fyrir stjórnvöld að svara um samningsmarkmið sín en hefur gert hingað til í spurningum um tæknileg atriði. Ég sagði að stjórnvöld hér þurfi tæknilega greiningu til að geta sett saman markmið sín, sem síðan fara í gegnum ríkisstjórn og Alþingi. Svona er ferlið og ég ætla ekki að giska á hversu langan tíma það tekur. Það fer eftir Íslendingum.

Summa gerir ráð fyrir aðkomu ríkisstjórnar og alþingis. ,,Svona er ferlið," segir hann en gleymir að Samfylkingin ræður yfir utanríkisráðuneytinu og lýðræðisleg vinnubrögð ekki í hávegum höfð þar á bæ.

Stefán Haukur starfar í umboði Össurar, ekki ríkisstjórnar og heldur ekki alþingis og enn síður þjóðarinnar. Þegar Össur tekur upp tjaldhælana sína í ráðuneytinu verður fararsnið á fleiri en honum einum.

 

Evruland er eins flokks ríki

Ímyndið ykkur Washington án Repúblíkanaflokksins og þá fáið þið hugmynd um pólitíska landslagið í Brussel, segir í grein í amerísku fréttaveitunni Bloomberg. Greinin tekur útgangspunkt í stöðu Svíþjóðar sem góðu heill ákvað að standa utan evrunnar og prísar sig sæla í ljósi fyrirsjáanlegra hörmunga myntsamstarfsins.

Seinni hluti greinarinnar fjallar um einsflokksræðið í Brussel, þar sem valið hefur staðið um breiðara samstarf fleiri ríkja eða nánari samstarf færri ríkja. Enginn í Brussel hefur haldið fram stjórnmálastefnu sem segir ,,minna samstarf færri ríkja" - það leyfist ekki að efast um samrunaþróunina.

Framkvæmdastjórnin, sem ein má leggja fram lagafrumvörp, er ekki lýðræðislega kosin heldur tilnefnd af sambandssinnum. Án andstæðra fylkinga sem tefla fram ólíkum stjórnmálastefnum verður til einstefnuhugsun sem leiðir til ófarnaðar, eins og að stofna til gjaldmiðlasamstarfs án þess að hafa til þess pólitískar stofnanir sem m.a. færu í sér sameignleg fjárlög aðildarþjóða Evrulands.

Eins flokks ríki lenda fyrr heldur en seinna á öskuhaug sögunnar.

Skapandi aðalsamningamaður Íslands

Stefán Haukur Jóhannesson er aðalsamningamaður Íslands í aðlögunarferlinu að Evrópusambandnu sem enginn meirihluti er fyrir og ætti að stöðva strax. Í útvarpsviðtali nýverið sagði Stefán Haukur í endursögn Jóns Baldurs L'Orange

Við setjum fram semingsmarkmið og þeim markmiðum reynum við að ná í þessum viðræðum. Þetta snýst um að finna sérstakar lausnir. Það eru mörg fordæmi fyrir því, ESB hefur fallist á, og verið nokkuð ,,creative" í því að finna sérstakar lausnir fyrir ríki sem eru að ganga til liðs við sambandið, og sem ríki hafa sett á oddinn og ríki hafa einhverja sérstöðu í

Fyrir það fyrsta liggja samningsmarkmið Íslands ekki fyrir, hvorki Stefán Haukur né yfirmaður hans, Össur Skarphéðinsson, segja upphátt hvaða markmið eru sett fram í viðræðum við ESB. Það er verið að makka á bakvið tjöldin hvað þurfi að bjóða Íslendingum til að fá þá um borð sökkvandi Evrulands.

Í öðru lagi virðist Stefán Haukur stunda skapandi stjórnmál sem embættismaður ætti ekki að gefa sig í. Stefán Haukur lét að því liggja að Ísland kæmi út á sléttu ef við yrðum aðilar, við myndum fá tilbaka það sem við greiddum í Evrópusambandið. Rétt er að við munum borga 15 milljarðatil ESB og bjartsýnar áætlanir gera ráð fyrir að við gætum fengið 12 milljarða til baka með styrkjum.

Skapndi er kurteist orð yfir lygi og blekkingu.

Buddu-konur eru aðildarsinnar

Búðarlokuhugsunarháttur aðildarsinna lætur ekki að sér hæða. ,,Allt er falt fyrir fé," er sniðmát aðildarsinna og þeim tekst að töfra fram hnarreistar konur til að funda hjá sér undir yfirskriftinni

Hvað ertu að kaupa, kona?

Svarið er þetta: ef maður er í Evrópusambandinu kaupir maður kólígerla með matvælunum.

En hvernig látum við hér á Heimssýnarbloggi, auðvitað fara íslenskar alþýðukonur eftir fordæmi útrásarkvenna og kaupa Evrópusambandið rétt eins og fjármálaútrásina.

Aðildarsinnar þekkja sitt heimafólk.

Ísland yrði lagt inn í Evruland

Forseti leiðtogaráðs Evrópusambandsins Herman van Rompuy sendi út ákall vegna fjármálakreppunnar á evru-svæðinu, þar sem 17 ríki ESB deila með sér gjaldmiðli. Van Rompuy hvatti til þess að ráðamenn tali skýrar og nefni hlutina réttum nöfnum.

Við verðum að tala hreint út og segja hvað gjaldmiðlasamstarf felur í sér. Það þýðir að við erum í ,,Evrulandi." Sameiginlegur gjaldmiðill felur í sér að við erum eitt ríki, í það minnsta í fjárhagslegum skilningi. Við sjáum það skýrt að ákvarðanir í einu landi hafa áhrif á heildina. Við getum einfaldlega ekki haft einn gjaldmiðil en 17 ólíkar stjórnmálastefnur.

("We must start to be more explicit about what a monetary union means. It means we are in 'Euroland'. Sharing a currency means we are in one country, at least monetarily speaking. That makes it much clearer why the decisions of one, affect all! We simply cannot have one currency and 17 divergent policies.")

Íslandi stendur ekki lengur til boða að ganga í Evrópusambandið, - Evruland skal það heita.

(Tekið héðan.)