Höfundur skýrslu um ESB segir óraunsætt að undanþágur fáist

Gunnar Haraldsson, forstöðumaður Hagfræðistofnunar Háskóla Íslands, segir mjög ólíklegt að undanþágur fáist frá reglum ESB varðandi landbúnað og sjávarútveg.

 

Þetta kemur fram á mbl.is. Sjá hér: 

 

 

Óraunsætt er að Ísland geti fengið varanlegar undanþágur frá reglum ESB á sviði sjávarútvegs og landbúnaðar í aðildarviðræðum við sambandið. Þetta segir Gunnar Haraldsson, forstöðumaður Hagfræðistofnunar Háskóla Íslands, sem sendi nýlega frá sér skýrslu um stöðu aðildarviðræðna Íslands og ESB.

Gunnar var spurður að því hvort að raunsætt væri að hans mati að Ísland gæti fengið varanlegar undanþágur eða einhvers konar varanlegar sérlausnir frá reglum ESB á sviði sjávarútvegs og landbúnaðar?

„Nei. Þrátt fyrir að tæknilega sé hægt að fá fram varanlegar sérlausnir í aðildarsamningi verður það að teljast mjög ólíklegt að slíkar undanþágur fáist, sérstaklega hvað varðar landbúnað og sjávarútvegsmál. Í því aðildarferli sem Ísland gengur í gegnum er áhersla lögð á aðlögun að reglum sambandsins en ekki á að veita undanþágur,“ segir Gunnar.

Spurður um umræðuna um mögulegar undanþágur og sérlausnir segir hann að þær undanþágur sem stundum sé vísað til í umræðu um þessi mál séu annað hvort ekki varanlegar, eða til komnar við allt aðrar aðstæður en nú ríki. „Eins og fram kemur í skýrslunni hafa engar undanþágur fengist í landbúnaði og sjávarútvegi í fortíðinni og með breyttum áherslum hjá Evrópusambandinu sjálfu verður það að teljast enn ólíklegra en áður að undanþágur fengjust á þeim sviðum.

Ef litið er á þær áherslur sem birtast í meirihlutaáliti utanríkismálanefndar sem vegvísis um þær sérlausnir sem Ísland hefði farið frammá í sjávarútvegsmálum, ef sá kafli hefði verið opnaður, og þær bornar saman við áherslur Evrópusambandsins ætti að vera ljóst að himin og haf ber á milli,“ segir Gunnar Haraldsson. 

Óraunsætt að undanþágur fáist

Hvað hefur Vilhjálmur Bjarnason á móti Sauðkrækingum?

Vilhjálmur Bjarnason, þingmaður Sjálfstæðisflokksins, sagði í ræðu á Alþingi rétt í þessu að sig óaði við því að fullveldismál þjóðarinnar væru rædd á Sauðárkróki. Hann sagði að sig hefði rekið í rogastans yfir tíufréttum sjónvarps í gærkvöldi yfir því að það væri ein aðalfréttin að Heimssýn væri með fund um fullveldismálin á Sauðárkróki.

Hvað í ósköpunum á þessi þingmaður við?

Hvers konar dónaskapur er þetta í þingmanninum gagnvart Sauðkrækingum, gagnvart Norðlendingum og gagnvart Heimssýn?

Eru fullveldismálin eitthvert einkamál tiltekins hóps? Mega ekki aðrir ræða þau mál en þeir sem eru Vilhjálmi Bjarnasyni þóknanlegir? 

Hvað á svona málflutningur eiginlega að þýða?  

Efnahagsmálin í ESB

Skýrsla Hagfræðistofnunar um ESB-málin greinir frá því að evrusvæðið sé óhagkvæmt myntsvæði sem haldi ríkjunum í spennitreyju myntsamstarfsins og að viðskiptajöfnuður sé fyrir vikið mjög ólíkur, atvinnuleysi víða mjög mikið, verðbólga mismunandi og vextir mjög mismunandi. Hér að að neðan eru nokkrir kaflar úr þeim hluta skýrslunnar sem fjallar um efnahagsmál.

 

Á næstu árum benda hagvaxtaspár helstu greiningaraðila til að evrusvæðið og Evrópusambandið muni ná að auka hagvöxt sinn. Sú spá sem lýsir mestri bjartsýni er frá Framkvæmdastjórn Evrópusambandsins sem reiknar með að hagvöxtur á evrusvæðinu verði komin í 1,7% árið 2015 og á sama tíma verði hagvöxtur Evrópusambandsins kominn í 1,9%. Allar stofnanirnar eru sammála um að hagvöxtur á evrusvæðinu verði neikvæður um 0,4% árið 2013 sem verður þá annað árið í röð sem hagvöxtur er neikvæður á þessu svæði. Þessi aukning í hagvexti sem reiknað er með fyrir evrusvæðið er ekki mikill í samanburði við hagvaxtarspár fyrir Bandaríkin. Árið 2013 er reiknað með hagvexti um 1,6-1,7% í Bandaríkjunum og hann talinn verða meiri en 3% árið 2015.

 

3.1.1.2 Maastricht skilyrðin

Það var ljóst frá upphafi að Evrópusambandið væri ekki hagkvæmt myntsvæði, mælt á hefðbundna mælikvarða þess hugtaks, þar sem efnahagsleg sundurleitni hinna ýmsu ríkja sambandsins væri mikil og hreyfanleiki vinnuafls væri ekki nægur til að jafna efnahagslegt ástand hinna ýmsu landa sambandsins. Á sama tíma var þeirri skoðun haldið á lofti að upptaka sameiginlegrar myntar myndi flýta fyrir efnahagslegum samruna.Við undirbúning á upptöku evrunnar var þó ljóst að þörf var á að samræma efnahagslíf ríkjanna til að lágmarka vandamál sem upp koma ef ástand í efnahagslífi landanna er mjög ólíkt.

 

3.1.3 Reynslan af evrusamstarfinu

Snemma kom í ljós að mörg lönd Evrópusambandsins ættu erfitt með að halda sig innan Maastricht skilyrðanna, sérstaklega hvað varðaði skuldastöðu og halla á rekstri ríkissjóða, þrátt fyrir samkomulagið um stöðugleika og hagvöxt. Portúgal rauf 3% múrinn árið 2001 og ári seinna voru það Frakkland og Þýskaland sem ekki héldu sig innan þeirra marka. Árið 2003 bættust Holland og Grikkland í hóp þessara ríkja og árið eftir Ítalía.62 Síðan þá hafa fjölmörg ríki bæst í þennan hóp. Einungis fjögur lönd í Evrópusambandinu hafa haldist innan samkomulagsins hvað varðar skuldastöðu og fjárlagahalla ef litið er allt til ársins 1998 en það eru Danmörk, Finnland, Lúxemborg og Svíþjóð. Þá var ljóst að ýmis ríki höfðu gripið til ýmissa bókhaldsaðgerða til að fela eða lækka opinbera skuldastöðu, t.d. með því að styðjast við fjármálagjörninga sem síðan voru ekki skilgreindir sem ríkisskuldir með því að teygja alþjóðlega reikningsskilastaðla til hins ítrasta.

 

3.1.5 Evrukreppan

Evrukreppan byrjaði á árinu 2009 í kjölfar þeirra umbrota sem urðu á fjármálamörkuðum heimsins sem hófst með gjaldþroti Lehman bankans í Bandaríkjunum. Þessi vandræði eru í raun samspil nokkurra þátta og ber þar hæst skuldavanda einstakra ríkja, bankakreppa og að auki sú staðreynd að hagvöxtur er veikur víða á svæðinu og samkeppnishæfni fer versnandi. Um er að ræða flókna atburði og hér verður stiklað á stóru til að veita yfirlit um það hvernig þessir þættir vinna saman.

Ein afleiðing fjármálakreppunnar var sú að þegar skuldir hins opinbera og einstaklinga hækkuðu komust nokkur lönd á evrusvæðinu í þá aðstöðu að þau áttu erfitt með að fjármagna skuldir sínar eða endursemja um þær. Við þetta bættist að bankar á svæðinu hafa glímt við yfirvofandi lausafjárvanda. Evran átti að leiða til aukins samruna fjármálamarkaða og efnahagslífs á Evrusvæðinu.

Evrukreppan er afleiðing þess að hagkerfi álfunnar eru ólík en auk þess hefur þessi veikleiki aukið vandann af kreppunni. Hér að framan var fjallað um efnahagslega sundurleitni innan Evrópusambandsins. Sundurleitnin á evrusvæðinu lýsir sér meðal annars í því að þrátt fyrir að hin ýmsu lönd svæðisins búi við sömu mynt og sömu peningastjórn eru lánakjör til heimila og fyrirtækja mjög mismunandi eftir löndum. 

Katrín Júlíusdóttir viðurkennir að Brussel myndi ákveða aflaheimildir við Íslandsstrendur

Katrín Júlíusdóttir, þingmaður Samfylkingarinnar, viðurkenndi í ræðu á Alþingi rétt í þessu að vald til þess að ákveða aflaheimildir við Íslandsstrendur myndi flytjast til Brussel ef Ísland gerðist aðili að ESB.

Til hvers er þá verið að halda þessum leik áfram? Samfylkingin hefur áður lýst því yfir að það væri forsenda fyrir því að fara í ESB að Íslendingar héldu yfirráðum sínum yfir Íslandsmiðum. Nú eru þingmenn Samfylkingar búnir að viðurkenna að þetta muni ekki nást fram.

Til hvers er þessi leikur þá gerður af hálfu Samfylkingar og Vinstri grænna? Er þetta allt eintóm hræsni og óheiðarleiki eins og Birgitta Jónsdóttir sagði í umræðum í dag?

Annað merkilegt við ræðu Katrínar er að hún sagðist ekki nenna að ræða við þingmenn um mögulegar undanþágur og sérlausnir: Hún vildi bara klára viðræðurnar.

Þar með vill Katrín færa Ísland nær ESB án þess að þjóðin vilji það. Hún nennir ekki að ræða þetta frekar á Alþingi.

ESB þorði ekki í viðræður um sjávarútvegsmálin

Jón Bjarnason, fyrrverandi sjávarútvegsráðherra, ritar stórmerkilega grein í Morgunblaðið í dag. Þar rekur hann hvernig nálganir ESB voru varðandi sjávarútvegsmálin. ESB þorði ekki að fara í viðræður um sjávarútvegsmálin. Það þorði ekki að sýna rýniskýrslu um þann málaflokk, vegna þess að þá var viðræðum sjálfhætt er Íslendingar sæju að það væri ófrávíkjanleg krafa að yfirráð fyrir sjávarauðlindum flyttust til Brussel.

Vinstrivaktin fjallar einnig ítarlega um þetta.  

Við hvað var Steingrímur hræddur?

Við hvað var Steingrímur hræddur þegar hann barðist á móti því að þjóðin yrði spurð álits á því þegar farið var af stað með ESB-umsóknina sumarið 2009? Var hann hræddur um að þjóðin myndi hafna þeirri för eða var hann hræddur um að það yrði banabiti ríkisstjórnar Samfylkingar og Vinstri grænna að samþykkja tillögu um þjóðaratkvæðagreiðslu þá?

„Við hvað eru menn hræddir?“

Unnur Brá segir engar varanlegar undanþágur í sjávarútvegsmálum

Unnur Brá Konráðsdóttir, þingmaður Sjálfstæðisflokksins, rakti í ræðu sinni á þingi í morgun ítarlega hvernig háttað hefur verið undanþágum og sérlausnum í samskiptum ESB og aðildarríkjanna. Fram kom hjá Unni að ESB hefði ekki veitt neinar varanlegar undanþágur í sjávarútvegsmálum og landbúnaðarmálum.

Varðandi tímabundnar undanþágur sagði Unnur Brá að ESB hefði í valdi sínu að láta þær falla undir regluverk að undanþágutímabili liðnu.

Varðandi sérstakar breytingar á reglum ESB í þágu einstakra ríkja bandalagsins sagði Unnur að þar væri um að ræða málaflokka sem væru þess eðlis að þar væri t.d. um að ræða tímabundnar aðgerðir til að halda byggð á svæðum en aldrei um stóra og veigamikla málaflokka eins og sjávarútvegsmál.

Lesendur eru hvattir til þess að lesa ræðu Unnar Brár þegar hún birtist á vef Alþingis því þar var um mjög greinargott yfirlit að ræða um undanþágur og sérlausnir.

Birgitta sakar Samfylkinguna um hræsni

Birgitta Jónsdóttir, þingmaður Pírata, sakaði Samfylkinguna og Bjarta framtíð um hræsni í afstöðunni til aðildarviðræðna. Birgita sagði það bæði furðulegt og fáránlegt að vera að krefjast þess að viðræðum verði haldið áfram þegar ljóst væri að báðir stjórnarflokkarnir væru á móti því og á móti aðild að ESB.

Birgitta sagði að löng umræða um skýrslu Hagfræðistofnunar um ESB-málin væri tímasóun. Hreinlegast og heiðarlegast  væri að hætta formlega viðræðum og beita kröftunum að öðrum og uppbyggilegri málum.

Birgitta gagnrýndi Samfylkinguna og Vinstri græna jafnframt harðlega fyrir að hafa ekki farið í þjóðaratkvæðagreiðslu um upphaf viðræðna. 

Fölsk umsókn Samfylkingar

Í umræðum á Alþingi í gær um aðlögunarferlið að ESB kom fram að umsóknin að ESB hafi verið á fölskum forsendum. ESB ætlaðist til þess að þau stjórnvöld sem sækja um aðild vilji gerast aðilar. Svo hafi ekki verið því Vinstri grænir í ríkisstjórn voru á móti aðild og Samfylkingin vildi kíkja í pakkann. Það voru engin heilindi af neinu tagi á bak við umsóknina. En á meðan leitast var við að kíkja í pakkann létu Vinstri græn og Samfylking aðlögunina halda áfram af fullum krafti, skref fyrir skref var Ísland togað í átt að ESB.

Bjarni Benediktsson segir undanþágur tímabundnar

Nokkuð var rætt um eðli undanþága og sérlausna í umræðum um skýrslu Hagfræðistofnunar um ESB á Alþingi í dag. Fram kom að nú væru hvorki undanþágur né sérlausnir varanlegar. Þannig sagði Bjarni Benediktsson: 

 

Sumar undanþágur, til dæmis undanþága Möltu eru byggðar á afleiddri löggjöf sambandsins. Þetta þýðir að sambandið getur síðar breytt viðkomandi löggjöf með meirihlutaákvörðun. 

„Enn tekist á um undanþágur“