"Barroso insisted that the Union expected Iceland to make up its mind fast"

Já, einmitt! Barroso sagði Gunnari Braga að gera upp hug sinn án tafar. Hvort ætlar þú að halda áfram að vera í aðlögunar- og umsóknarferli, vinur minn, eða hætta þessu alveg! Við getum ekki beðið! 

Þarf nokkuð fleiri vitna við? Svona er frásögn vefsins EurActiv:

 “It is in the interest of the EU and Iceland that the decision is taken on the basis of proper reflection, and in objective, serene manner,” the Commission president stated.

But Barroso insisted that the Union expected Iceland to make up its mind fast. 

 

Svona brást Stefan Fule við tilkynningu Gunnars Braga

Gunnar Bragi Sveinsson: „Herra Fule: Ég tilkynni þér hér með að Ísland ætlar að gera hlé á viðræðum um aðild að ESB.“

Stefan Fule: „Allt lagi, elsku besti vinur. Hafðu alveg þína hentisemi með þetta. Ég er alveg pollrólegur yfir því þótt okkur hafi tekist að setja umsóknarferlið út í fen. Við gerum ekkert í málinu og þið fáið aðlögunar-EPA-styrkina eins og ykkur lystir."

Trúir einhver öðru í alvöru en að blóðþrýstingurinn hafi hækkað talsvert hjá Stefáni Fule og öðrum þeim embættismönnum ESB sem sáu fram á það að fjögurra ára púl þeirra færi í vaskinn vegna getuleysis ríkisstjórnar Jóhönnu Sigurðardóttur og ósveigjanlegrar afstöðu ESB í makrílmálum og öðrum sjávarútvegsmálum og landbúnaðarmálum?

Trúa því einhverjir í raun og veru að Fule og aðrir embættismenn hafi sagt það sama við Gunnar Braga og Sigmund og diplómatar ESB á Íslandi segja nú við fjölmiðla? 

Hvað myndi Brussel gera við loðnuflekkinn fyrir vestan?

Það er ansi hætt við því að loðnuflekkurinn og þau verðmæti sem í honum felast væru horfin áður en bjúrókratarnir í Brussel næðu að kynna sér málið, hvað þá að kalla saman þá fundi sem þarf til að fjalla um það.

Það er ansi hætt við að stjórnsýslan yrði þunglamalegri og verðmæti færu forgörðum ef við værum í ESB.

Eða hvað? 

Forsvarsmenn ESB slógu málið af

Í raun og veru slógu forsvarmenn ESB-umsóknina formlega af þegar þeir stöðvuðu IPA-styrkina. Svo einfalt er það. 

Evrópusambandið vildi skýr svör

Skilyrði ymsóknar að ESB 2009 ekki uppfyllt

Það hefur farið framhjá ýmsum að umsókn Alþingis um aðild að ESB var skilyrt, enda sagði að við undirbúning viðræðna og skipulag þeirra skyldi ríkisstjórnin fylgja þeim sjónarmiðum um verklag ogmeginhagsmuni sem fram komu í áliti meiri hluta utanríkismálanefndar. Miðað við það sem fram kemur ískýrslu Hagfræðistofnunar og yfirlýsingum sérfræðinga sem unnu með stofnuninni er ljóst að ekki verður að óbreyttu haldið áfram með umsóknina þar sem ljóst er að ferlið uppfyllir ekki þau skilyrði sem sett voru.

Heimildin sem Alþingi veitt til umsóknar var því ekki opin. Í greinargerðinni sem fylgdi með umsókninni var fjallað um þá meginhagsmuni sem ekki átti að gefa eftir í samningaviðræðum. Meðal skilyrða sem sett voru í greinargerðinni voru yfirráð yfir sjávarauðlindinni, samningsforræði vegna skiptingar á veiði úr deilistofnum og að stuðningi við landbúnað yrði ekki raskað með afnámi tolla.

Miðað við þetta er ljóst að mögulegt áframhald viðræðna við ESB kallar óhjákvæmilega á að fyrirliggjandi þingsályktun yrði breytt þar sem ljóst má nú vera að í slíkum viðræðum yrði að falla frá því að þeir meginhagsmunir sem að framan greinir séu óumsemjanlegir. Það er í samræmi við niðurstöðu Hagfræðistofnunar sem telur að engar líkur séu á því að við fáum varanlegar undanþágur í líkingu við það sem Alþingi taldi að yrðu að vera fyrir hendi eins og fram kemur í þingsályktun og greinargerð Alþingis frá 16. Júlí 2009.

Miðað við þetta er því ljóst að viðræðum er sjálfhætt.

Ekki hægt að halda viðræðum áfram

Eftir skýringar fræðimanna á borð við Björgu Thorarensen og Ágúst Þór Árnason, og enn fremur í ljósi þess sem fram kemur í skýrslu Hagfræðistofnunar, er ljóst að það er ómögulegt að halda áfram viðræðum við ESB. Það er jafnframt ljóst ef miðað er við þau skilyrði sem sett voru með samþykkt Alþingis um umsóknina á sínum tíma.

 

Það verður því fróðlegt að sjá hvernig umræðan í utanríkismálanefnd verður.

Tillagan gæti tekið breytingum

Viðræðum við ESB er sjálfhætt, segir sérfræðingur

Ágúst Þór Árnason, sem er einn af höfundum ESB-skýrslu Hagfræðistofnunar, segir að viðræðum við ESB hafi og sé í raun sjálfhætt þar sem ekki sé möguleiki á neinum varanlegum sérlausnum eða undanþágum. RUV skýrir svo frá: 

Ísland á ekki möguleika á neinum varanlegum sérlausnum eða undanþágum í aðildarviðræðum sínum við Evrópusambandið. Þetta er niðurstaða eins aðalhöfunda skýrslu Hagfræðistofnunar Háskóla Íslands um stöðu aðildarviðræðnanna við ESB. Hann segir að í ljósi þessa sé viðræðum í raun sjálfhætt.

Ágúst Þór Árnason, brautarstjóri við lagadeild Háskólans á Akureyri, hafði yfirumsjón með úttekt á aðildarferlinu í skýrslu Hagfræðistofnunar. Hann segir að niðurstaða sín varðandi helsta þrætuepli þeirra sem vilja halda viðræðum áfram og þeirra sem vilja hætta þeim sé afdráttarlaus. „Það er alla vega alveg ljóst að það er ekki um neinar sérlausnir eða undanþágur að ræða, nema þá tímabundnar og klárlega ekki sem að yrði hluti af löggjöf Evrópusambandsins.“

Ágúst Þór segir að Evrópusambandinu þætti að vissu leyti heiður að því að fá Ísland inn í Evrópusambandið, en að það finni ekki til neinnar knýjandi þarfar til að veita Íslandi undanþágur til að laða það inn í sambandið. Hann segir að seinni rýnifundurinn um sjávarútvegskaflann hafi verið haldinn fyrir þremur árum, í mars 2011. Síðan hafi bókstaflega ekkert verið í fréttum um þann kafla og að það sé verðug spurning sem ekki hafi fengist svar við, af hverju Evrópusambandið hafi ekki viljað afhenda rýniskýrslu sína um sjávarútvegskaflann.

Ágúst segir það niðurstöðu sína, í ljósi þess að ekki verði hægt að fá neinar varanlegar sérlausnir eða undanþágur, að aðildarviðræðum sé í raun sjálfhætt. „Það horfir þannig við mér og það má algerlega lesa það út úr þeim skrifum sem ég lagði fram í viðaukanum. Sko það verður þá einhver að koma með eitthvað upp á borðið sem segir eitthvað annað. Ég hef ekki heyrt það.“ 

 

Danir vilja fremur vera hluti af ríki Norðurlanda en í ESB

Danir vilja sem sagt fremur vera hluti af sambandsríki Norðurlanda en að vera í ESB. Tæplega helmingur vill fremur vera hluti af Norðurlandaríki en ESB, en 28% vilja fremur vera áfram í ESB.

 

Þetta er mjög merkileg niðurstaða, en útvarpið greinir frá könnun Gallups um þetta í Danmörku. Vefur Evrópuvaktarinnar hefur einnig greint frá þessu, en þar segir m.a:

 

Lave Broch frá Nyagenda og frambjóðandi til setu á ESB-þinginu fyrir Hreyfingu fólksins gegn ESB segir að það sé nauðsynlegt að ganga til nánara samstarfs Norðurlanda meðal annars vegna þess að stefna ESB sé að ná undirtökunum innan Norðurlandaráðs. Hann telur að norrænt ríkjasamband verði ekki til einangra Norðurlöndin.

„Það væri mjög gott ef Norðurlönd gætu gert viðskiptasamninga eða samstarfssamninga við ESB og tengslin yrðu svipuð og milli Kanada og Bandaríkjanna um þessar mundir: Þjóðirnar eru nánir vinir en ekki í stóru ríkjasambandi,“ segir Lave Broch og bætir við að Danir ættu að ganga að nýju í EFTA verði þessi leið farin. 

 

 

Frétt RUV er hér: 

 

Tæplega helmingur Dana vill heldur verða hluti af Sambandsríki Norðurlanda en að vera meðlimur í Evrópusambandinu. Rúmur fjórðungur vill frekar vera áfram í Evrópusambandinu.

Þetta kemur fram í nýrri könnun Gallups sem kynnt var í Danmörku í síðustu viku. Í könnuninni kemur fram að 47 prósent þátttakenda vilja heldur tilheyra Ríkjasambandi Norðurlanda fremur en að vera hluti af ESB. 28 prósent aðspurðra vilja frekar vera áfram í Evrópusambandinu.

Haft er eftir Lave Broch, frambjóðanda Þjóðarhreyfingarinnar gegn Evrópusambandinu, í Berlingske tidende að stefna Evrópusambandsins sé orðin of fyrirferðarmikil í Norðurlandaráði. Hann telur ekki að stofnun ríkjasambands Norðurlanda myndi á nokkurn hátt stuðla að einangrun Norðurlanda. Sambandsríki Norðurlanda væri mun betur í stakk búið en Evrópusambandið að tryggja almenningi gott heilbrigðiskerfi auk þess sem það væri besta leiðin til að viðhalda hinu norræna velferðarkerfi.

Jens Rohde, fulltrúi Venstre í Evrópuþinginu, sem þrátt fyrir nafnið er hægrisinnaður borgaraflokkur, er á öðru máli og segir það í raun vera brjálæði að ætla sér að loka sig inni í norrænum klúbbi. Hann telur að innbyrðis hagsmunir norrænu ríkjanna séu jafn ólíkir og hagsmunir og stefna ríkjanna í Evrópusambandinu. Hann segir spurninguna ekki snúast um að velja annað hvort norrænt samstarf eða Evrópusambandið, það sé hægur vandi að sameina þetta tvennt. Hann segir að það myndi hafa neikvæð áhrifa á útflutning og atvinnuástand í Danmörku ef landið veldi Sambandsríki Norðurlanda fremur en aðild að Evrópusambandinu. 

 

Sjá einnig frétt BT hér. 

Jón Bjarnason hélt fram hagsmunum Íslands

Það var ESB sem stöðvaði viðræðurnar um aðild Íslands að ESB vegna þess að það vildi ekki ganga að þeim kröfum sem fólust í fyrirvörum og meginhagsmunum Íslands. Jón Bjarnason hélt fram hagsmunum Íslands á meðan hann var sjávarútvegsráðherra. Eftir að honum var bolað úr embætti í árslok 2011 fengu samningamenn Íslands lausara taumhald í viðræðunum.   

 

Ríkisútvarpið fjalla um þetta í hádegisfréttum. Þar segir: 

 

Jón Bjarnason fyrrverandi landbúnaðar- og sjávarútvegsráðherra segist hafa gætt hagsmuna Íslands í hvívetna og fylgt fyrirvörum Alþingis um að gefa ekki eftir forræði Íslands í sjávarútvegs- og landbúnaðarmálum í aðildarviðræðunum við Evrópusambandið.

Björg Thorarensen varaformaður samninganefndar Íslands og lögfræðiprófessor sagði í þættinum Vikulokunum á Rás eitt í gær að ríkisstjórnarflokkurinn Vinstri grænir og þar með talinn Jón Bjarnason hafi verið dragbítur á hve illa gekk að móta samningsstöðu Íslands í málaflokknum. 

„Hún getur orðað þetta eins og hún vill, en ég sem ráðherra fylgdi þeim fyrirvörum sem settir voru af hálfu Alþingis í þessum málum. Þar var kveðið skýrt á um að ekki skyldi gefið eftir forræði í sjávarútvegs- og landbúnaðarmálum. Ef að átti að gefa það eftir þá þyrfti Alþingi að koma á ný til. Þannig að ég fylgdi þarna mjög skýrt lögum. En hitt var alveg skýrt að af hálfu Evrópusambandsins kom fram að ekki yrði um neinar varanlegar undanþágur frá lögum og reglum Evrópusambandsins að ræða og þess vegna setti Evrópusambandið stopp á viðræður um sjávarútveg og landbúnað og krafðist þess að við gæfum þessar kröfur eftir áður en áfram yrði haldið. Þetta segir reyndar Björg líka að sé hárrétt að þannig hafi verið staðan. En að ætla að láta sig dreyma um undanþágur, sem ekki voru í boði, er bara blekking.“

En lítur Jón á ummælin sem hrós?

„Já, ég lít á það sem hrós, því ef að prófessorinn heldur að samningamennirnir eigi að reyna að teygja samþykkir alþingis frá hagsmunum þjóðarinnar þá lít ég á það sem hrós að hafa verið dragbítur á það.“ 

Hverjir voru fyrirvarar með umsókninni 2009?

Þegar Samfylkingin og Vinstri græn ákváðu að keyra umsókn um aðild að ESB í gegn á Alþingi að þjóðinni forspurðri 16. júlí 2009 voru settir fram nokkrir fyrirvarar í greinargerð meirihluta utanríkismálanefndar. Fyrirheit þáverandi ríkisstjórnar voru að umsóknarferlið ætti að taka 9-18 mánuði og að sjávarútvegsmálin myndu bera hæst í aðildarviðræðum. Reynslan af samningaferlinu var sú að því var sjálfhætt.

 

Hvað gerðist? Eftir um fjörutíu mánuði gafst ríkisstjórn Jóhönnu Sigurðardóttir upp. Sjávarútvegsmál höfðu ekki komist almennilega á dagskrá, meðal annars vegna kröfu ESB um að Ísland gæfi eftir samningsmarkmið sín um yfirráð yfir sjávarútvegsauðlindinni. Gegn því stóð Jón Bjarnason, þáverandi sjávarútvegsráðherra. Enn fremur tafðist ferlið vegna deilna um makríl og vegna þess að sambandið hafði breyst. Þar með hafði steytt á skilyrðum sem sett voru í meirihlutaáliti utanríkismálanefndar og því hefði aðildarviðræðunum í raun að átt að vera hætt löngu áður en þær runnu út í sandinn í ársbyrjun 2013. Síðast í morgun sagði Helgi Hjörvar þingflokksformaður Samfylkingar í Sprengisandsþætti Bylgjunnar að makríllinn hefði stöðvað viðræðurnar. Hverju mættum við búast við varðandi aðra sambærilega fiskistofna?

 

Nú er rétt að hafa í huga að minnihlutinn var ekki sammála öllu sem fram kom í meirihlutaálitinu. Álit minnihluta er hægt sjá hér. 

 

En hverjir voru þeir meginhagsmunir sjávarútvegsmálum sem ekki átti að ganga gegn samkvæmt þáverandi meirihluta? Að neðan eru nokkrar setningar klipptar út úr greinargerð meirihlutans til glöggvunar á aðalatriðunum. 

   

VII.    Greinargerð um meginhagsmuni Íslands í aðildarviðræðum við ESB.
 ..... 

 ii. Sjávarútvegsmál.

    Meiri hlutinn telur óhætt að fullyrða að sjávarútvegsmálin muni bera hæst í væntanlegum aðildarviðræðum við sambandið. Helgast það af mikilvægi málaflokksins fyrir íslenskt efnahagslíf. 
    Samstaða var í nefndinni um meginmarkmið í samningaviðræðum við ESB varðandi sjávarútveginn. Þau lúta að forræði yfir sjávarauðlindinni með sjálfbæra nýtingu að leiðarljósi. Það felur í sér forræði í stjórn veiða og skiptingu aflaheimilda innan íslenskrar efnahagslögsögu sem byggð er á ráðgjöf íslenskra vísindamanna. Auk þess verði leitað eftir eins víðtæku forsvari í hagsmunagæslu í sjávarútvegi á alþjóðavettvangi og kostur er lúti málefni að íslenskum hagsmunum. Jafnframt verði haldið í möguleika á því að takmarka fjárfestingar erlendra aðila í íslenskum sjávarútvegi og skýrri aðkomu Íslendinga að mótun sjávarútvegsstefnu ESB í framtíðinni. Í þessu sambandi er rétt að undirstrika þjóðhagslegt mikilvægi atvinnugreinarinnar, en meiri hlutinn telur að með þessu megi tryggja að breytingar sem verða á fiskveiðistjórn hér á landi verði að undirlagi íslenskra stjórnvalda og áhrif landsins aukist á þessu sviði í Evrópusamstarfi. Þá verði forræði þjóðarinnar tryggt yfir sjávarauðlindinni og þannig búið um hnútana að framlag sjávarútvegsins til efnahagslífsins haldist óbreytt.

....

    Meiri hlutinn telur einnig afar mikilvægt að Íslendingar fari með samningsforræði við stjórn veiða úr deilistofnum eins og hægt er og tryggi þannig sem best réttindi Íslands til veiða úr þeim, en deilistofnar hafa orðið sífellt mikilvægari í afkomu greinarinnar. Leita þarf leiða til að tryggja hagsmuni Íslands með beinum aðgangi að slíku samningsferli.

........
    Ljóst er að samkvæmt meginreglum sáttmála ESB tekur sambandið yfir fyrirsvar aðildarríkjanna í samningum á ýmsum sviðum, þ.m.t. á sviði fiskveiða og hafréttar. Meiri hlutinn telur rétt að látið verði reyna á það í hugsanlegum samningaviðræðum við ESB að Ísland haldi forræði sínu á þessum sviðum og tali eigin máli á vettvangi alþjóðastofnana í alþjóðasamningum með eins víðtækum hætti og unnt er, enda um grundvallarhagsmuni þjóðarinnar að tefla efnahagslega.

    Hvað varðar erlenda fjárfestingu í sjávarútvegi telur meiri hlutinn grundvallaratriði að haft verði náið samráð við sjávarútveginn um afstöðu Íslands. Á sama tíma telur meiri hlutinn að frumskylda samningamanna Íslands sé að tryggja að afrakstur auðlindarinnar falli til á Íslandi. Þannig verði ekki veitt svigrúm fyrir erlendar útgerðir að fjárfesta hér á landi þannig að nýting auðlindarinnar og afrakstur hennar færist í raun úr landi. Bent hefur verið á að ríkjum sé heimilt að setja reglur til að sporna við erlendum fjárfestingum. Mögulega mætti setja ákvæði í lög um efnahagsleg tengsl milli útgerðar og vinnslu við heimahöfn skips, auk ákvæða sem binda heimildir til að fjárfesta í sjávarútvegi við búsetu.

.......