30 þúsund manna hulduher lobbíista í Brussel

Corporate Europe Observatory metur það svo að um 30.000 lobbíistar, þ.e. hagsmunagæslumenn, einkum fyrir stór fyrirtæki, séu staðsettir í Brussel í þeim tilgangi að reyna að hafa áhrif á laga- og reglugerð í Evrópusambandinu. Samkvæmt reglum ESB þurfa þessir lobbíistar ekki að skrá sig, en umræða er í gangi um opinbert eftirlit með hagsmunapoturum af þessu tagi í sambandinu. Þeir eru talsvert fleiri en allir starfsmenn framkvæmdastjórnar ESB í Brussel sem eru 24 þúsund.

Hagsmunagæslumennirnir eru tíðir gestir í kringum hina ýmsu fundarstaði og aðsetur mikilvægra nefnda og stofnana á vegum ESB og hafa því iðulega áhrif á gang mála.

Eðlileg upplýsingamiðlun og samráð við þá sem lögin hafa áhrif á eru eðlilegur hlutur.

Hins vegar hlýtur að vera spurning hvort fyrirkomulagið í Brussel sé eðlilegt, sérstaklega í ljósi þess að skráning funda hagsmunaaðilanna er ekki í neinu samræmi við reglur sem til dæmis Alþjóðaheilbrigðismálastofnunin vill fara eftir. Hún vill að allir fundir opinberra aðila með hagsmunagæsluaðilum séu skráðir til að hægt sé að tryggja gegnsæi og það að opinberir aðilar sinni skyldum sínum.

Í Brussel er hins vegar urmull slíkra funda óskráðir og margir funda háttsettra embættismanna ESB með lobbíistum eiga sér oft stað víðs fjarri skrifstofum sambandsins. Fátt er vitað hvað þar gerist.

Það er því oft erfitt að átta sig á því hvað það er sem ræður ferðinni í ýmsum málum þegar kemur að löggjöf ESB.

Það er nauðsynlegt að draga umsóknina að ESB til baka

Það er nauðsynlegt að afturkalla umsóknina um aðild að ESB, segir Erna Bjarnadóttir í grein sem birt var í Morgunblaðinu föstudaginn 18. julí síðastliðinn.

Grein Ernu, sem er í stjórn Heimssýnar, er birt hér í heild sinni:

Síðustu vikuna hafa hver stórtíðindin eftir önnur borið að sem varða hagsmunagæslu Íslands gagnvart Evrópusambandinu. Allt hefur þó borið að einu með að ekkert heyrist frá forystumönnum í stjórnmálum um orð og yfirlýsingar háttsettra embættis- og stjórnmálamanna frá meginlandinu.

Fyrst má nefna ummæli Athanasios Orphanides fyrrverandi bankastjóra Seðlabanka Kýpur, í Viðskiptablaði Morgunblaðsins þann 10. júlí sl. Þar segir hann m.a. að hinn pólitíski óstöðugleiki í Evrópu sé slíkur að það væru mistök fyrir hvaða ríki sem væri, þar á meðal Ísland, að fara inn á evrusvæðið undir núverandi kringumstæðum. Þá segir ennfremur: »Orphanides telur það hafa verið viðeigandi að setja gjaldeyrishöft á Íslendinga á sínum tíma til að koma í veg fyrir enn stærra gengishrun krónunnar.« Einnig hefur Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn birt mjög harða gagnrýni á efnahagsstjórn evrusvæðisins, sem beinist ekki sízt að Seðlabanka Evrópu. Gagnrýnin beinist að því að yfirvöld hafi látið evrusvæðið lokast inni í lágvaxtargildru án þess að grípa til aðgerða. Verðbólga hafi verið of lítil í of langan tíma. Þetta aðgerðaleysi hefur að mati AGS dregið úr trúverðugleika Seðlabanka Evrópu.

Staðan í ESB er í stuttu máli þannig að þar er 10,5% atvinnuleysi og 25,7 milljónir manna án vinnu. Þar af eru 5,34 milljónir undir 25 ára aldri atvinnulausar. Verst er ástandið á Grikklandi og Spáni, þar sem meira en fjórði hver maður er atvinnulaus. Þetta kemur fram í frétt Eurostat frá 2. maí sl. Á sama tíma var atvinnuleysi á Íslandi 4,6%.

Þann 15. júlí sl. sagði verðandi forseti framkvæmdastjórnar ESB að yfirstandandi viðræðum við umsóknarríki verði haldið áfram en ekki verði um frekari stækkun að ræða næstu fimm árin. Nú er það svo að viðræður standa ekki einu sinni yfir við umsóknarríkið Ísland. Búið er að leysa upp allar samninganefndir og samningahópa og allir opinberir embættismenn sem við þetta unnu eru farnir til annarra starfa. Einnig hafa allar greiðslur til Íslands vegna aðlögunar að stjórnsýslu ESB, svokallaðir IPA-styrkir, verið stöðvaðir.

Á hverju strandar þá að draga umsókn Íslands til baka? Verði það ekki gert munu embættismenn ESB gefa út skýrslu í haust um stöðu umsóknar okkar um aðild. Í besta falli er hægt að skemmta sér við tilhugsunina um hvaða orðaval þeir nota til að lýsa stöðunni.

Umdeildur fræðagrunnur og stofnanastrúktúr á bak við evruna

Seðlabanki Evrópu er skapaður að fyrirmynd þýska seðlabankans, Bundesbank. Þar ræður ríkjum ótti eða allt að því hatur á verðbólgu, jafnframt trúnni á að algjörlega sjálfstæður seðlabanki sé best til þess fallinn að vinna gegn verðbólgu. 

Hinn fræðilegi grunnur sem evran byggir á gengur m.a. út á að fínstilla peningamagn í hagkerfinu með það fyrir augum að verðbólga haldist innan ákveðinna marka. Þessu fylgir jafnframt sú trú að það sé nánast ekkert annað en aukið peningamagn sem getur valdið verðbólgu. Aðrir áhrifaþættir, svo sem pólitískar ákvarðanir eða samningar á launamarkaði eða öðrum mörkuðum, eru nánast aukaatriði. Samt voru það samningar á launamörkuðum í Þýskalandi sem eiga stærstu sökina á því hvernig komið er fyrir evruríkjunum síðustu árin. 

 

 

Þjóðverjar framleiða þriðjung þess sem framleitt er á evrusvæðinu. Vegna hefðbundins ótta við mikla verðbólgu, sem Þjóðverjar töldu mikla hættu á eftir upptöku evrunnar, tókst þeim að halda verulega aftur af launahækkunum, eins og meðfylgjandi mynd ber með sér. Raunlan stóðu í stað eða lækkuðu í Þýskalandi frá því um 2000 til 2012 (svarta línan), á meðan raunlaun hækkuðu talsvert í viðskiptalöndunum.

Fyrir vikið urðu framleiðsluvörur Þjóðverja ódýrari en annarra framleiðenda á evrusvæðinu, þeir sigruðu í samkeppninni á sölumörkuðum, söfnuðu afgangi á viðskiptum við önnur lönd og söfnuðu eignum á meðan hið gagnstæða gilti fyrir önnur lönd sem söfnuðu skuldum.

Afleiðingin varð hið gígantíska atvinnuleysi sem ríkt hefur á evrusvæðinu að undanförnu. Hin augljósa leið til að skapa jafnvægi var að leyfa verðlagi að hækka meira í Þýskalandi en að meðaltali á evrusvæðinu. Slíkt er þó eitur í beinum Þjóðverja og kom aldrei til greina. Þá var eina leiðin að reyna að draga úr raunkostnaði á öðrum hlutum evrusvæðisins. Það var gert m.a. með beinum launalækkunum og stórfelldum samdrætti í opinberum rekstri. Það ásamt skuldabaslinu í jaðarríkjunum, lítilli einkaneyslu og minni eftirspurn jók á atvinnuleysi, einkum kvenna og ungs fólks.

Allt var þetta gert, m.a. til að þjóna lund Þjóðverja, þeim hagfræðikenningum sem evran byggir á og stjórnendum og fylgjendum Seðlabanka Evrópu, en  bankinn er nú ófær um að koma hjólum efnahagslífsins almennilega í gang aftur hversu mikið sem reynt er að dæla út fjármagni. 

Hér að neðan er mynd sem sýnir hvernig Þjóðverjar hafa skákað öðrum evruþjóðum í samkeppni um útflutningsvörur. Myndin sýnir hvernig Þjóðverjar hafa stöðugt verið með viðskiptaafgang frá árinu 2001 á meðan samanburðarþjóðir á evrusvæðinu hafa verið með stöðugan viðskiptahalla:

 

 

 

 

  

Ísland verður bara eftirréttur með koníaki!

Juncker, nýkjörinn forseti framkvæmdastjórnar ESB, segir A-Evrópu hafa verið of stóran og þungmeltan bita fyrir sambandið. Nú skal tröllið liggja á meltunni og fá úr henni næringu.

 

En hvenær ropar risinn og kallar eftir næsta bita? Eftir fimm ár?

 

Verður Ísland þá eftirrétturinn sem skolað verður niður með kaffi og koníaki?

 

Carl Bildt á ekki aðra ósk heitari. 

ESB stækki ekki næstu fimm árin

Heimtar að Barroso verði handtekinn!

John Dalli, fyrrverandi heilbrigðismálaframkvæmdastjóri ESB, segir eðililegt að færa Jose Barroso, fráfarandi forseta framkvæmdastjórnar ESB, í fangelsi komi hann til Möltu. Yfirlýsing Dallis, sem einnig er fyrrverandi ráðherra á Möltu, er nýjasti vinkillinn á rannsókn á meintu spillingarmáli sem enginn botn virðist fást í meðal annars þar sem efnahagsbrotastofnun ESB, OLAF, birtir ekki allar skýrslur um málið. 

Framkvæmdastjórn ESB hefur neitað að tjá sig um nýjustu yfirlýsingar Dallis, en málið þykir endurspegla ógagnsæi í vinnubrögðum í kringum ESB, ótæpilegar valdheimildir forseta framkvæmdastjórnarinnar og mismunandi menningarheima sem skella saman.

Sjá nánari umfjöllun á vef Nei við ESB. 

Vandi evrubanka í Portúgal skekur evrusvæðið

Vandi portúgalska bankans Banco Espirito Santo dregur máttinn úr fjármálalífi í suðurhluta Evrópu vegna þess að ýmsir óttast að staða bankans gefi vísbendingar um erfiðleika fleiri banka á svæðinu.

Þótt mesti brotsjórinn sé riðinn yfir er undiralda enn mikil og úfinn sjór, og einhverjir þykjast sjá kólgubakka út við sjóndeildarhring.

Nánar má um þetta lesa í ágætri, meðtengdri samantekt mbl.is  

Evrópskir fjárfestar óttaslegnir

Mistök að taka upp evru

Virtur hagfræðiprófessor hvetur Íslendinga til að taka ekki upp evru. Hann hefur auk þess reynslu sem fyrrverandi seðlabankastjóri á Kýpur. Hann telur evruvæðinguna hafa verið mikil mistök og stór vandamál óleyst.

 

Af fréttum að dæma virðist

 þessi hagfræiprófessor gleyma einu grundvallaratriði: Evran skapaði hefðbundin markaðsmistök (moral hazard) á Kýpur og víðar.  Kýpverjar, Grikkir og fleiri þjóðir voru almennt af lánsfjármörkuðum taldir jafn góðir lántakendur og Þjóðverjar og fengu mun lægri vexti fyrir vikið. Aðilar á lánsfjármarkaði höfðu í raun ekki nógu góðar upplýsingar um hag einstaklinga og hins opinbera í þessum löndum til að geta metið áhættu rétt. Fyrir vikið varð skuldasöfnum miklu meiri og í samdrættinum eftir kreppuna eiga þeir erfitt með að greiða af sínum skuldum. 

 

Svo greinir mbl.is frá: 

 

 

Yrðu mis­tök að taka upp evru

At­hanasi­os Orp­hani­des var banka­stjóri Seðlabanka Kýp­urs á ár­un­um 2007 til 2012 og sat á sama tíma í bankaráði Evr­ópska seðlabank­ans. Áður hafði hann starfað hjá Seðlabanka Banda­ríkj­anna. mbl.is/Þ​órður Arn­ar Þórðar­son

At­hanasi­os Orp­hani­des, fyrr­ver­andi banka­stjóri Seðlabanka Kýp­ur, seg­ir að hinn póli­tíski óstöðug­leiki í Evr­ópu sé slík­ur að það væru mis­tök fyr­ir hvaða ríki sem væri, þar á meðal Ísland, að fara inn á evru­svæðið und­ir nú­ver­andi kring­um­stæðum.

„Ef ekki finnst lausn á kerf­is­göll­um evru­svæðis­ins, þannig að rík­is­stjórn­ir álf­unn­ar geti unnið í sam­ein­ingu, þá er það ekki nein­um ríkj­um í hag að taka upp evr­una,“ seg­ir hann í viðtali við ViðskiptaMogg­ann, sem út kom í dag.

Orp­hani­des tel­ur það hafa verið viðeig­andi að setja gjald­eyr­is­höft á Íslend­inga á sín­um tíma til að koma í veg fyr­ir enn stærra geng­is­hrun krón­unn­ar. Önnur staða hafi hins veg­ar verið uppi á Kýp­ur þegar ströng höft voru sett þar í mars í fyrra. „Það var al­farið póli­tísk ákvörðun. Frá efna­hags­leg­um sjón­ar­hóli var það ónauðsyn­legt,“ seg­ir Orp­hani­des. 

Yrðu mistök að taka upp evru

Ennþá tæplega 30 prósenta atvinnuleysi í Grikklandi

Svo sem meðfylgjandi frétt ber með sér er ennþá tæplega þrjátíu prósenta atvinnuleysi í Grikklandi. Konur eiga heldur erfiðara með að fá vinnu en karlar. Atvinnuleysið meðal ungs fólks er ríflega 50 prósent.

Atvinnuleysið er að hluta til afleiðing þess að Grikkir gengu í ESB og tóku upp evru. Afleiðingin varð hefðbundin markaðsmistök (moral hazard) sem fólust í því að Grikkir voru almennt af lánsfjármörkuðum taldir jafn góðir lántakendur og Þjóðverjar og fengu því mun lægri vexti fyrir vikið. Aðilar á lánsfjármarkaði höfðu í raun ekki nógu góðar upplýsingar um hag einstaklinga og hins opinbera í Grikklandi til að geta metið áhættu rétt.

Fyrir vikið varð skuldasöfnum miklu meiri og í samdrættinum eftir kreppuna eiga þeir erfitt með að greiða af sínum skuldum. 

Ef Grikkir hefðu verið með eigin gjaldmiðil er víst að áhættan hefði verið betur metin, þeir fengið hærri vexti og skuldasöfnun minni. Minni skuldir og aðlögun gengis gjaldmiðils hefði þá gert kreppuna minni og tiltekt eftir hana sársaukaminni. 

 

Yfir 27% atvinnuleysi í Grikklandi

Sársaukafullt verkefni að bjarga evrunni

Eins og þessi frétt ber með sér hefur það sársaukafullar afleiðingar fyrir íbúa evrusvæðisins að tryggja framgang evrunnar.

 

Fjárfestingar á evrusvæðinu í lágmarki

Evran hefði bara átt að vera smámynt!

Fyrrverandi seðlabankastjóri á Kýpur segir hagstjórnarmistök hafa verið gerð á evrusvæðinu og að hagur ríkjanna muni ekki vænkast í bráð. Það er ljóst að evrunni var þvingað á þjóðir álfunnar af tiltölulega fámennum hópi æðstu stjórnenda ríkjanna sem létu varúðarorð margra sérfræðinga um að svæðið væri ekki hagkvæmt myntsvæði sér í léttu rúmi liggja.

 

Flestir sjá nú að það voru mistök að hafa evrusvæðið svo stórt. Í raun hefði svæðið í byrjun ekki átt að ná til fleiri landa en Þýskalands, Austurríkis og Beneluxlandanna. Frakkar eiga meira að segja í basli vegna evrunnar. Mikil mistök voru svo gerð í hagstjórn þegar óumflýjanlegur efnahagsvandi leit dagsins ljós vegna mismunandi hagþróunar sem átti ekki að vera möguleg samkvæmt heittrúuðum evruboðberum. Samt skal evran breidd út víðar til að auka áhrifasvæði ESB.

 

Evran er dæmi um það þegar ákafur og valdamikill hópur sem hefur ofurtrú á eigin ágæti tekur ákvarðanir án þess að taka tillit til annarra. Og nú á að þétta lekann á þessu risaskipi sem ekki lætur að stjórn. Það eru ekki einungis fjölmörg svokölluð Evrópustofuverkefni með evruklístursmerkjum og skiltum upp um alla koppa og grundir, allt frá Kýpur og Möltu til Rovaniemi og Reykjavíkur sem eiga að bæta ímynd ESB og evrunnar. Hugmyndin um evrumerkið á landsliðstreyjur knattspyrnumanna er ekki dauð þótt hún hafi verið svæfð! Evrusinnar í mörgum löndum beita opinberum stofnunum og fjölmiðlum til stuðnings evrunni og nú skal sótt inn á svið ríkisfjármála og skatta til að styðja við evruna.

 

Annars hljómar fréttin á RUV sem er tilefni þessara skrifa svona:  

 

Stjórnvöldum á evrusvæðinu mistókst að vinna í sameiningu að lausn evrukreppunnar. Það voru verstu afglöpin sem gerð voru í kreppunni, segir fyrrverandi seðlabankastjóri Kýpur.

Fá teikn eru um að hagkerfi evruríkjanna komist á flug í bráð. Nýlega ákvað evrópski seðlabankinn að gera stýrivexti neikvæða til að reyna að koma hreyfingu á fé í lognmollunni sem einkennt hefur hagkerfi margra evruríkja. 

Athanasios Orphanides, fræðimaður og fyrrverandi seðlabankastjóri á Kýpur og fyrrverandi stjórnarmaður í evrópska seðlabankanum, hélt erindi í dag á ráðstefnu um eftirköst alþjóðlegu fjármálakreppunnar. Hann segir að ástandið á evrusvæðinu sé sorglegt. „Stærstu mistökin voru að ríkisstjórnir evrusvæðisins gátu ekki unnið saman til að draga úr heildarútgjöldum kreppunnar.“

Orphanides segir að oft hafi ákvarðanir einkennst af þrætum stjórnvalda um hvaða ríki ættu að taka á sig tapið, í stað þess að vinna að sameiginlegum hagsmunum. „Vandinn er sá að ESB er lauslegt ríkjabandalag og þess vegna er engin einföld leið til að leysa vandann.“

Orphanides segir að stjórnvöld standi frammi fyrir mörgum áskorunum. Eitt vandamálið við sameiginlega evrópska bankakerfið sé að sumir bankar hafi ekki notið trausts, einungis vegna þess að þeir hafi starfað í löndum þar sem ríkisfjármálin hafi verið í ólestri. Hann segir að þetta hefði verið hægt að leysa með því að koma á fót sameiginlegu innstæðutryggingakerfi, eins og í Bandaríkjunum. „Allir Evrópubúar vita að þetta er ein leið til að leysa þetta tiltekna vandamál. Ég nefni hana sem dæmi vegna þess að þrátt fyrir áralangar umræður neita sumar ríkisstjórnir evrusvæðisins að samþykkja þessa lausn og okkur miðar ekkert áfram.“