Evrópustofu loksins lokað?

Evrópustofu verður lokað í september að óbreyttu. Skrifstofan var sett á laggirnar í tengslum við umsókn Íslands að ESB, var rekin af stækkunardeild ESB og var ætlað að auðvelda inngöngu Íslands í ESB með birtingu á áróðri og upplýsingum fyrir fleiri hundruð milljónir króna.

 

Þorvaldur Gylfason vonsvikinn með ESB og evruna

Þorvaldur Gylfason, prófessor í hagfræði, skrifar athyglisverða grein í Fréttablaðið í dag. Þar fer hann hörðum orðum um stjórn ESB og leiðtoga evrusvæðisins í málefnum Grikklands og greinir meðal annars frá þeim markaðsmistökum evrunnar þegar Grikkir fengu evrulán á allt of hagstæðum kjörum. 

Í greininni segir Þorvaldur meðal annars (þetta er stytt en greinina í heild má sjá í Fréttablaðinu):  

Samábyrgð ESB

Fráleitt væri að halda því fram að Grikkir beri enga ábyrgð á óförum sínum. ... Ábyrgðin liggur þó víðar. Þjóðverjum, Frökkum og öðrum forustuþjóðum ESB bar að bregðast við óskum grískra kjósenda um hraðferð inn í meginstraum evrópskra stjórnmála með því að veita grískum stjórnvöldum aðhald. ... ESB hefði með lagni átt að beina Grikklandi inn á rétta braut en gerði það ekki. ... En ESB á að geta haft fleiri bolta en einn á lofti í einu. Þarna brást Þjóðverjum og Frökkum bogalistin. Við bættist að ESB sá ekkert athugavert við ótæpilegar lánveitingar þýzkra og franskra banka til Grikklands eins og enginn væri morgundagurinn. ESB svaf á verðinum  ... Alvarlegasta skyssa Þjóðverja var þó sú að þýzka stjórnin tók forustu fyrir þríeyki ESB, AGS og Seðlabanka Evrópu í samningum við Grikkland um lausn á skuldavanda landsins og beitti mikilli hörku. AGS varaði við afleiðingum of mikils niðurskurðar í ríkisfjármálum úr því að ekki var hægt að bregðast við niðurskurðinum með vaxtalækkun til mótvægis þar eð Grikkland er evruland, en Þjóðverjar féllust ekki á röksemdir sjóðsins. .....

Afturbatafantur skammar flagð undir fögru ....

Oft hefur Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn verið skammaður fyrir fantaskap gagnvart ríkjum í efnahagslegum vandræðum. Nú ber svo við að AGS húðskammar leiðtoga ESB fyrir efnahagslegar þvinganir og fantaskap gagnvart grísku þjóðinni. AGS segir Grikki ekki geta staðið undir þeim byrðum sem ESB vill leggja á þá.

Markaðsmistök vegna evrunnar, undarleg stjórnsýsla ESB, óráðsía grískra stjórnvalda, almenn spilling og græðgi fjárglæframanna hefur komið Grikklandi í þá stöðu sem það er.

Grískur almenningur blæðir fyrir vikið. Fréttastofa útvarpsins skýrir svo frá:

 

AGS gagnrýnir evruhópinn harðlega

 

Alþjóða gjaldeyrissjóðurinn (AGS) gagnrýnir harðlega það samkomulag sem leiðtogar og fjármálaráðherrar evruríkjanna þvinguðu grísku stjórnina til að samþykkja á mánudag. Gagnrýni AGS er vatn á myllu þeirra sem hafna vilja samkomulaginu.

 

Í nýrri úttekt greiningardeildar sjóðsins á samkomulaginu kemur fram að atburðarás síðustu tveggja vikna hafi gert illt efnahagsástand í Grikklandi mun verra og enn eigi eftir að syrta í álinn. Á næstu tveimur árum muni skuldir gríska ríkisins vaxa og nema allt að 200% af landsframleiðslu. Áður gerði sjóðurinn ráð fyrir að hámarkinu hefði verið náð í fyrra, þegar skuldirnar námu 177% af landsframleiðslu.

Í spá Alþjóða gjaldeyrissjóðsins um þróun skuldamála Grikklands, sem birt var fyrir tveimur vikum, er ennfremur gert ráð fyrir því að skuldir gríska ríkisins muni nema 142% af landsframleiðslu árið 2022, en nú er gert ráð fyrir að þær muni nema 170% af landsframleiðslu það ár.

Nokkrar af meginforsendum samkomulagsins eru einnig dregnar mjög í efa. Telja sérfræðingar sjóðsins afar óraunhæft að ganga út frá því að 3,5% tekjuafgangur verði á ríkisrekstrinum gríska næstu ár og áratugi. Einnig þykir vafasamt að gera ráð fyrir því að framleiðni breytist úr því að vera ein sú lægsta sem þekkist á evrusvæðinu í það að verða með því hæsta sem gerist, og ekki síður því, að umbætur í bankakerfinu geti orðið með þeim hætti og skilað þeim árangri sem ætlast er til.

Aðeins ein leið er fær til að gera Grikkjum kleift að standa undir skuldabyrði sinni, að mati sjóðsins, og hún felist í því að létta þá byrði umtalsvert og dreifa greiðslunum af því sem eftir stendur á mun lengri tíma en nú er kveðið á um. Þetta er sú leið sem stjórn Alþjóða gjaldeyrissjóðsins lagði til þegar hún birti spár sínar um framhaldið fyrir hálfum mánuði.

Harðlínustefna evruhópsins, með Þjóðverja og Finna fremsta í flokki, gerir hins vegar ekki ráð fyrir neinum skuldaniðurfellingum og ein helsta forsenda samkomulagsins er sú krafa evruhópsins, að Grikkir taki meiri lán hjá Alþjóða gjaldeyrissjóðnum. Gallinn er hins vegar sá að Alþjóða gjaldeyrissjóðurinn kærir sig ekki um að koma að neinum frekari björgunaraðgerðum nema evruhópurinn lýsi sig reiðubúinn til mikilla afskrifta. Upp er því komin ákveðin pattstaða, þar sem tveir af þremur stærstu lánardrottnum Grikkja virðast algjörlega ósammála um hvaða leið beri að fara út úr vandanum sem við blasir. 

Grískir þingmenn, og þá sérstaklega þingmenn Syriza og samstarfsflokks hans í ríkisstjórn, hafa lengi haldið því fram að Grikkir þurfi fremur á niðurfellingu skulda að halda en enn meiri og harðari aðhaldsaðgerðum. Tsipras sjálfur er þar ekki undanskilinn, en hann sagðist hafa samþykkt tilboð evruhópsins nauðbeygður. Þessi greining AGS á samkomulaginu mun því ekki auðvelda Tsipras róðurinn á þinginu í dag, þar sem hann verður í þeirri óvenjulegu og erfiðu stöðu að þurfa að mæla fyrir sársaukafullum aðhaldsaðgerðum sem einn af stóru lánardrottnunum þremur gerir kröfu um en annar fordæmir - og hann er sjálfur andvígur í raun.

Af hverju eru Jóhanna og Steingrímur ekki krafin svara?

Það vekur talsverða furðu að forystufólk Evrópusambandsaðildar skuli ekki vera dregið fram núna þegar í ljós er komið að sýn þeirra á stjórnarhætti innan ESB var rammfölsk.

Meira að segja hinn hógværi fréttamaður, Þorbjörn Þórðarson á Stöð 2, visi.is og Bylgjunni, sem gerði sér ferð til Grikklands til að kynna sér málin betur, segir nú að neyðarlögin sem björguðu Íslandi frá frekara falli hefðu aldrei verið samþykkt hefðum við verið í ESB. Þá hefðum við, þ.e. þjóðin, í gegnum íslenska ríkið, þurft að taka á okkur skuldbindingar sem numið hefðu margfaldri landsframleiðslu Íslendinga. Við hefðum verið í enn verri málum en Grikkir. 

Þetta var það sem leiðtogar ESB-landa, næstum allir með tölu og sérstaklega hinna stærri og jafnvel þeir sem standa okkur næst, vildu að Íslendingar gerðu. Þeir vildu að Íslendingar gerðu þetta til að bjarga evrunni! Írar og fleiri þjóðir voru þvingaðir til að gera þetta en byrði þeirra var þó sem betur fer hlutfallslega minni.

Nú standa ýmsir ESB-aðildarsinnar, auk ýmissa sem kallaðir eru Evrópusinnar, upp og segja Evrópuhugsjónina vera illa laskaða. Þorvaldur Gylfason prófessor er einn þeirra. Egill Helgason er annar. Jafnvel Össur muldrar einhver vanþóknunarorð.

En hvers vegna er þetta lið sem ætlaði að koma okkur með hraði inn í ESB og evruna, sem hefði kostað okkur ómælda fjármuni og ennþá meiri skaða, látið ótruflað í ljósi þess harmleiks sem ESB og evran lætur dynja á grísku þjóðinni?

Hvers vegna er þetta fólk ekki spurt út í þá rammföslku mynd af ESB sem það hélt að þjóðinni?

Er Jóhanna heilög?

Er Steingrímur, sem einu sinni ætlaði sér að verða landsstjóri í Grikklandi, líka heilagur?

ESB stjórnað án umboðs og laga

Það er athyglisvert að lesa frásögn Yanis Varoufakis, fyrrverandi fjármálaráðherra Grikklands, um ólýðræðisleg vinnubrögð forystumanna evrusvæðisins. Þegar það hentar forystu ESB (evrusvæðisins) er hægt að halda ríki eða ríkjum utan við ákvörðun enda eru ekki til neinar skráðar reglur um hvernig taka skuli ákvarðanir, t.d. um evruna, sem þó skipta sköpum fyrir afkomu fólks á svæðinu. 

Eins og Varoufakis segir hér í lauslegri þýðingu:
"Þessi hópur, sem er í raun hvergi til sem slíkur, hefur ofurvald til að taka ákvarðanir um líf Evrópubúa. Þessi hópur þarf ekki að standa skil á sínu gagnvart neinum þar sem hann er í raun ekki skráður í nein lög. Engar fundargerðir eru haldnar og allt er leynilegt. Íbúar ríkjanna munu aldrei fá að vita hvað sagt er þar inni . . . Þarna er um að ræða ákvarðanir sem varða næstum líf og dauða og enginn fulltrúi þarna inni er ábyrgur gagnvart neinum."

Sjá hér: 

After a handful of calls, a lawyer turned to him and said, “Well, the Eurogroup does not exist in law, there is no treaty which has convened this group.”

 “So,” Varoufakis said, “What we have is a non-existent group that has the greatest power to determine the lives of Europeans. It’s not answerable to anyone, given it doesn’t exist in law; no minutes are kept; and it’s confidential. No citizen ever knows what is said within . . . These are decisions of almost life and death, and no member has to answer to anybody.”

Varoufakis sparkað fyrir "hættulegar" hugmyndir

Yanis Varoufakis, fyrrverandi fjármálaráðherra Grikklands, var sparkað fyrir að setja fram róttækar hugmyndir sem leiðtogar ESB-ríkjanna þoldu ekki að heyra. Ef ekki hefði verið fyrir ást grísku þjóðarinnar á manninum hefði Varoufakis verið sparkað löngu fyrr.

Það sem fyllti mælinn hjá leiðtogum ESB og fékk Tsipras til að láta undan þrýstingi og biðja Varoufakis að taka pokann sinn var sú staðreynd að Varoufakis orðaði þá hugmynd lauslega í samtali við viðskiptaritstjóra The Telegraph að Grikkir gætu tekið upp hliðargjaldmiðil fyrir innlend viðskipti, þ.e. stundað erlend viðskipti með evrum en að ríkið greiddi innlend útgjöld með innlendum gjaldmiðli. 

Sjá hér viðkomandi ummæli í The Telegraph:

• Ambrose Evans-Pritchard: Creditors will gain nothing from toppling Varoufakis

Martin Schulz, head of the European Parliament, was still insisting on Sunday that a "No" vote must mean expulsion from the euro, but his view is becoming untenable.

Jean-Claude Juncker, the Commission's chief, is equally trapped by his own rhetoric after warning last week that a No vote would be a rejection of Europe itself, leading to calamitous consequences.

Top Syriza officials say they are considering drastic steps to boost liquidity and shore up the banking system, should the ECB refuse to give the country enough breathing room for a fresh talks.

"If necessary, we will issue parallel liquidity and California-style IOU's, in an electronic form. We should have done it a week ago," said Yanis Varoufakis, the finance minister.

Nánar síðar um lýsingu Varoufakis á stjórnarháttum innan evru-hópsins.

 

Ómar Ragnarsson segir leiðtoga ESB ekkert hafa lært af sögunni

Ómar Ragnarsson skrifar athyglisverða bloggfærslu í dag þar sem hann líkir meðferð ESB á Grikkjum nú við þá auðmýkingu sem Þjóðverjar upplifðu eftir Versalasamningana í lok fyrri heimsstyrjaldar þegar þeir voru látnir borga himinháar skaðabætur. Sú auðmýking var talin skýra uppgang Hitlers og nasista sem leiddi að lokum til síðari heimsstyrjaldarinnar.

Ómar segir bjöllurnar frá 1918 og 1918 klingja og spyr hvað verði gert ef Grikkir gefist upp við að borga?

Hjörleifur um ESB-umsókn Íslands í ljósi Grikklandsfársins

Hjörleifur Guttormsson, náttúrufræðingur og fyrrverandi ráðherra, ritar mjög góða grein sem birt var í Morgunblaðinu síðastliðinn fimmtudag um reynslu Grikkja af Evrópusambandinu sem sé ekki aðeins mikil lexía fyrir Grikki heldur einnig fyrir Íslendinga. Í lok greinarinnar fjallar Hjörleifur um ESB-umsóknina frá 2009 í ljósi Grikklandsfársins. Þar segir:

 

ESB-umsókn Íslands í ljósi síðustu atburða

Þeir sem stóðu fyrir því 2009 að Ísland sækti um aðild að ESB hafa hægt um sig þessa dagana. Reynslan frá Grikklandi og mörgum fleiri ESB-ríkjum að undanförnu sýnir hvílíkt glapræði þar var á ferðinni og aðför að sjálfstæði og velferð Íslendinga. Af hálfu talsmanna ESB-aðildar Íslands síðasta áratuginn hefur áherslan á upptöku evru verið meginstefið sem bæta átti upp augljóst framsal fullveldis og aðgang að fiskimiðunum. Það er mál til komið að þeir sem börðust fyrir ESB-aðild í tíð síðustu ríkisstjórnar séu látnir horfa í spegil frammi fyrir alþjóð í ljósi þess sem nú er að gerast á meginlandinu. Það er ekki síður sögulegt að um þessar mundir er reynt að stofna stjórnmálaflokk hérlendis undir merki viðreisnar með það meginerindi að knýja á um ESB-aðild Íslands.

Óháð og sjálfbært Ísland

Spennitreyja evrunnar er að verða óbærileg, ekki aðeins fyrir grískan almenning. Þær fórnir sem færðar hafa verið til að viðhalda sameiginlegri mynt koma víða fram í niðurskurði til velferðarmála, stórfelldu atvinnuleysi og samþjöppun auðs í hendur fjármálastofnana og fjölþjóðafyrirtækja. Forysta Evrópusambandsins hefur um skeið haft tilbúnar tillögur til að knýja á um næstu skref í fjármálalegum og pólitískum samruna. Aðeins núverandi brestir í innviðum ESB hafa komið í veg fyrir að þær séu lagðar á borðið. Íslendingar geta prísað sig sæla að þurfa ekki að taka við slíkum boðskap. Eitt brýnasta verkefni íslenskra stjórnmála er að móta skýra stefnu um óháð Ísland og sjálfbæra nýtingu og skiptingu gæða lands og sjávar. Slík stefna felur ekki í sér einangrun heldur grunn til heilbrigðs samstarfs og gefandi samskipta við aðrar þjóðir.

Sjá hér ýmsar fleiri greinar eftir Hjörleif Guttormsson.

Uppsetning og leturbreyting: Heimssýn

Lars Christiansen segir evruna vera algjört klúður

Hinn kunni danski hagfræðingur, Lars Christiansen, sá er varaði fyrstur við falli stóru íslensku bankanna, segir á heimasíðu sinni allt í kringum evruna hafa verið eintómt klúður. Evran sé meiriháttar efnahagslegt, fjármálalegt, pólitískt og félagslegt glæfraspil. Mbl.is endursegir svo sjónarmið Christiansens ef evran hefði ekki verið tekin upp:

„Sum­um ríkj­anna gengi vel og öðrum gengi illa. En haldið þið í al­vöru að við stæðum frammi fyr­ir jafn djúpri efna­hagskreppu og við höf­um orðið vitni að und­an­far­in sjö ár inn­an Evr­ópu­sam­bands­ins? Haldið þið að lands­fram­leiðsla Grikk­lands hefði hrapað um 30%? Að lands­fram­leiðsla Finn­lands hefði minnkað meira en í krepp­unni miklu og bankakrís­unni í land­inu á tí­unda ára­tugn­um sam­an­lagt? Haldið þið að evr­ópsk­ir skatt­greiðend­ur hefðu þurft að dæla millj­örðum evra í að bjarga rík­is­stjórn­um í Suður- og Aust­ur-Evr­ópu auk þýskra og franskra banka?“ spyr Christian­sen og held­ur áfram:

„Haldið þið að jafn­mik­il óein­ing ríkti inn­an Evr­ópu­sam­bands­ins og raun­in er nú? Haldið þið að við stæðum frammi fyr­ir sama fjand­skapn­um á milli Evópuþjóða? Haldið þið að við yrðum vitni að upp­gangi stjórn­mála­flokka eins og Gull­inn­ar dög­un­ar og Syr­iza í Grikklandi og Podemos á Spáni? Að andúð á inn­flytj­end­um og vernd­ar­hyggja færi vax­andi um alla Evr­ópu líkt og verið hef­ur? Haldið þið að evr­ópski banka­geir­inn hefði verið nær lamaður und­an­far­in sjö ár? Og það sem mestu máli skipt­ir, haldið þið að 23 millj­ón­ir manna væru at­vinnu­laus­ar inn­an Evr­ópu­sam­bands­ins? Svarið við öll­um þess­um spurn­ing­um er NEI!“

Sök­in hjá stjórn­mála- og emb­ætt­is­mönn­um ESB

Christian­sen seg­ir þá stöðu sem upp er kom­in vera „ógeðslega“. Sök­in liggi að hans mati hjá stjórn­mála­mönn­um og emb­ætt­is­mönn­um evru­svæðis­ins sem og hag­fræðing­um sem hafi ekki varað við hætt­unni af því að koma evr­unni á lagg­irn­ar en þess í stað stutt þau áform sem hafi verið „brjálæðis­leg“ frá efna­hags­leg­um sjón­ar­hóli. Ekki sé hægt að segja að eng­inn hafi varað þá við. Það hafi til að mynda banda­ríski hag­fræðing­ur­inn og Nó­bels­verðlauna­haf­inn Milt­on Friedm­an og fleiri gert. Þar á meðal Bern­ard Connolly sem hafi í kjöl­farið verið vikið úr fram­kvæmda­stjórn Evr­ópu­sam­bands­ins árið 1995.

„Brott­vikn­ing Bern­ards Connolly er því miður lýs­andi fyr­ir þann skort á umræðu um pen­inga­stefnu­leg mál sem er fyr­ir hendi inn­an Evr­ópu­sam­bands­ins. Öll andstaða við „verk­efnið“ er þögguð niður. Til­gang­ur­inn helg­ar alltaf meðalið,“ seg­ir hann enn­frem­ur. Fáir aðrir en sænsk­ir og dansk­ir kjós­end­ur hafi fengið að greiða at­kvæði um evr­una í þjóðar­at­kvæðagreiðsluna og haft vit á því að hlusta ekki á yf­ir­stétt­ir landa sinna. Fyr­ir vikið væru Dan­ir og Sví­ar í miklu betri mál­um í dag en þeir hefðu ann­ars verið. Auðvelt væri að skilja óánægju kjós­enda í evru­ríkj­un­um enda hafi verið logið að þeim.

„Ég get aðeins sagt að ég skilji reiði Grikkja eft­ir að hafa upp­lifað efna­hags­lega og fé­lags­lega erfiðleika í sjö ár og ég get líka skilið að skatt­greiðend­ur í Finn­landi vilji ekki standa und­ir enn ein­um til­gangs­lausa björg­un­ar­pakk­an­um fyr­ir Grikk­land. En þeir ættu ekki að kenna hvor­ir öðrum um. Þeir ættu að beina reiði sinni að evr­ópsku stjórn­mála­mönn­un­um sem komu þeim inn á evru­svæðið.“

Evran „meiriháttar glæfraspil“

ESB vill hirða fullveldið af Grikkjum

Nú skulu öll ráð af Grikkjum tekin. Þeir þurfa að afhenda ríkiseignir sem tryggingu fyrir lánum og setja allar aðgerðir í lög. Allt traust er farið og yfirstjórn ESB ákveður aðferðir og leiðir og skammtar svo úr hnefa.

Mbl.is segir hér:

 

Stjórn­völd í Grikklandi verða af fram­selja yf­ir­ráðin yfir rík­is­eign­um að verðmæti 50 millj­arða evra í hend­ur evru­svæðis­ins sem trygg­ingu fyr­ir því að ráðist verði í um­fangs­mikla einka­væðingu í land­inu. Standi grísk­ir ráðamenn ekki við kröf­ur um einka­væðingu verða eign­irn­ar seld­ar.

Þetta kem­ur meðal ann­ars fram í til­lögu að sam­komu­lagi um skulda­vanda Grikk­lands sem sett var sam­an á fundi fjár­málaráðherra evru­ríkj­anna í dag sam­kvæmt frétt breska dag­blaðsins Guar­di­an. Þar seg­ir að verði til­lag­an að raun­veru­legu sam­komu­lagi við grísk stjórn­völd yrði um að ræða gríðarlegt framsal á full­veldi. Jafn­vel í til­felli rík­is sem verið hafi und­ir eft­ir­liti Evr­ópu­sam­bands­ins, Evr­ópska seðlabank­ans og Alþjóðagjald­eyr­is­sjóðsins síðustu fimm ár.

Þeim mögu­leika er haldið opn­um í til­lögu fjár­málaráðherra evru­ríkj­anna að Grikk­land fari tíma­bundið út af evru­svæðinu ef grísk stjórn­völd fall­ast ekki á sam­komu­lag við alþjóðlega lán­ar­drottna lands­ins. Þjóðverj­ar höfðu áður lagt þá til­lögu til. Ná­ist sam­komu­lag þurfa Grikk­ir lík­lega á bil­inu 82-86 millj­arða evra sam­kvæmt til­lögu ráðherr­anna.

Verða að afhenda ríkiseignir