Jón Ormur: tveir kostir í evru-kreppu

Fjárlagasáttmáli ESB er gerður til að setja plástur á opið evru-sár og mun ekki endast lengi. Írski stjórnmálaskýrandinn og hagfræðingurinn David MacWilliams hvetur landa sína til að hafna sáttmálanum enda aðeins framlenging á hengingarsnörunni og gera illt verra.

Jón Ormur Halldórsson skrifar grein í Fréttablaðið í dag þar sem hann stillir upp tveim meginkostum sem Evrópusambandið stendur frammi fyrir. Gefum Jóni Ormi orðið

Um tvær leiðir er að velja. Önnur er sú að gefast upp á evrunni. Þótt þokkalega gengi að leysa urmul af tæknilegum og lagalegum hnútum yrði þetta án nokkurs vafa svo dýrt að heimskreppa hlytist af. Hún yrði ekki endilega langvarandi á heimsvísu en Evrópa yrði aldrei aftur stærsta efnahagssvæði jarðar. Efnalegt öryggisleysi í álfunni myndi líka án efa breyta henni í verri stað. Með því yrði heimurinn grárri og fátækari. Hin leiðin er að dýpka samrunann í Evrópu og tengja lönd evrusvæðisins svo sterkt saman að ekki verði aftur snúið. Þetta er tiltölulega einfalt tæknilega, svona miðað við annað, en afar erfitt pólitískt. Þetta krefst víðtæks og almenns trausts á milli landa. Það er einmitt það sem hefur þorrið í Evrópu að undanförnu.

Jón Ormur endurrómar sjónarmið alþjóðlegra álitsgjafa: annað tveggja gerist að evru-samstarfið leggst af eða hitt að Stór-Evrópa verði til og þjóðríkin valdalaus héröð í nýja ríkinu.

Í hvorugu tilfellinu ætti Ísland að koma nálægt Evrópusambandinu. Afturköllum ESB-umsóknina strax.

 

Kosið um fjárlagasáttmála á Írlandi

ESB-umsókn er mistök alþingis

Þjóðin kaus sér ekki meirihluta á alþingi til að sækja um aðild að Evrópusambandinu. Án svika þingmanna Vinstri grænna hefði ekki verið meirihluti á alþingi fyrir umsókn.

Alþingi þarf sjálft að leiðrétta mistökin sem gerð voru 16. júlí 2009 þegar samþykkt var þingsályktun Össurar Skarphéðinssonar um að Ísland sækti um aðild að Evrópusambandinu.

Þingmennirnir Atli Gíslason og Jón Bjarnason komast að kjarna málsins í þingsályktunartillögu um að alþingi feli ríkisstjórninni að afturkalla umsókn um aðild Íslands að Evrópusambandinu.

Vilja kalla aftur umsóknina

Írar yfirtóku bankaskuldir vegna evru-aðildar

Írar yfirtóku skuldir einkabanka til að bjarga evrunni, viðurkennir Michael Martin leiðtogi Fianna Fail. Evru-svæðið riðaði til falls árið 2008 þegar Lehman-kreppan gekk yfir. Írland varð veðsetja skattfé til margra ára svo hægt væri að bjarga bönkunum.

Ísland ákvað að setja bankana í þrot og gat gert það þar sem landið stendur (enn) utan Evrópusambandsins og er ekki með evru. 

Írar búa við seigdrepandi samdrátt í efnahagslífinu vegna þess að bankaskuldir kæfa vöxtinn. Um 15 prósent atvinnuleysi er á eyjunni grænu og framtíðarhorfur dökkar.

Paul Krugman: evran er ónýt

Evran er sjálfstæð orsök fyrir gjaldþroti Grikkja og sviðinni jörð jaðarhagkerfa Evrópusambandsins, segir Paul Krugman Nóbelsverðlaunahafi í hagfræði í samtali við Martin Wolf hjá Financial Times

We return, inevitably, to the topic of the day. Would he conclude that the European currency union was a mistake? “Yes, I think we’ve been asking, whose fault is this crisis? And I think it was basically fated, from the day the Maastricht Treaty was signed. Now, I think it might be rescuable with a higher inflation target, which is a poor second best to having a fiscal union. But no, the setup is fundamentally not workable.

“What’s interesting is that the euro itself created the asymmetric shocks that are now destroying it [via the capital flows it engendered]. Not only have they created something incapable of dealing with shocks but the creation engendered the shocks that are destroying it.”

Og hvers vegna í veröldinni ættu Íslendingar að taka upp gjaldmiðil sem reynslurökin sýna ótvírætt að leiði hörmungar yfir þjóðir?

Grikkir uppiskroppa með fé í júní

Brotnir Grikkir, bilaðir Íslendingar

Um 80 prósent Grikkja vill halda í evruna þótt langvarandi kvöl og pína verði samfara. ESB-aðildin hefur drepið í dróma sjálfsbjörg Grikkja sem þora ekki fyrir sitt litla líf að standa á eigin fótum. Stórblöð í Evrópu vita að klukkan glymur afkomendum Sókratesar og Platón:

Die Welt: Cimmerzbank rät zur Vorbereitung für "Grexit"

Telegraph: Richard Ward said the London market had put in place a contingency plan to switch euro underwriting to multi-currency settlement if Greece abandoned the euro

Grikkjum verður hent út úr evrulandi öskrandi og emjandi. Í dyragættinni standa Jóhanna og Össur og biðja um inngöngu í rústirnar.

Hlægilegt.

Hertar innflytjendareglur ef evran hrynur

Eftirlæti ESB-sinna stendur í ljósum logum

Ríki utan evru-samstarfsins byggja upp viðbragðsáætlanir vegna yfirvofandi hruns evrunnar. Hér á Íslandi ráðast ESB-sinnar í auglýsingaherferð til að kynna kosti evrunnar.

Samtökin Já Ísland birtu auglýsingu í Fréttablaðinu þar sem gefið er í skyn að það hefði verið mörgum milljónum hagstæðara að taka húsnæðislán í evrum en í verðtryggðum krónum. 

Þetta er mjög villandi. Evrulánið hefði auðvitað stökkbreyst eins og öll önnur erlend lán hafa gert og hefði því verið mörgum milljónum óhagstæðara fyrir lántakann en verðtryggða krónu lánið. 

Það er eftirtektarvert að Já Ísland telji sig þurfa að beita blekkingum til að sannfæra þjóðina um að ganga í ESB. Væri ekki nóg að benda einfaldlega á það sem er satt og rétt, að vextir voru lægri í ESB en á Íslandi. Enginn mælir á móti því. Við getum hins vegar deilt um hvort líklegt sé að við fáum þá lágu vexti í framtíðinni, ef gengið yrði í ESB.

Stóra villan í þessari auglýsingu Já Ísland samtakanna felst í því að krónulánið er verðbætt en evrulánið er sýnt í krónum og látið eins og krónur hafi ekkert fallið í verði. Þetta er kallað að bera saman epli og appelsínur. 

Það gæti verið gagnlegra að skoða raunveruleg dæmi um hvernig þeim hefur reitt af sem tóku húsnæðislán í evrulandi. Eru þeir virkilega í betri stöðu en íslenskir lántakendur?

 

Saga frá Írlandi
Patrick og kærasta hans keyptu sér litla en fallega íbúð 2006 í miðbænum í Dublin á 1 milljónir evra (þá 80 m ISK). Þau fengu lán fyrir öllu kaupverðinu á 3% breytilegum vöxtum. Síðan hefur húsnæðisverð í Dublin lækkað um 50%. Þau skulda enn 900 þúsund EUR (nú 144 m ISK). Atvinnuleysi hefur farið úr 4% í 14% og þá eru ekki taldir þeir hundruðir þúsunda sem flutt hafa úr landi. Patrick var einn af þeim fjölmörgu sem misstu vinnuna. Kærastan var heppnari og slapp með 20% launalækkun. Þau hafa tapað 500 þús EUR (80 m ISK) Þau búa í evrulandi.

Saga frá Hollandi
Tom keypti sér lítið hús í Hollenskum smábæ á 500 þús. EUR (40 m ISK)  árið 2006. Hann fékk lán fyrir 110% (550 þús EUR þá 44 m ISK) af kaupverðinu á 2% breytilegum vöxtum. Nú hefur húsið hans lækkað um 20% í 400 þús EUR (64 m ISK) en lánið er í 500 þús EUR (80 m ISK). Nú er talið útlit fyrir að fasteignaverð eigi eftir að lækka um 20% í viðbót á næstunni. Tom heldur samt vinnunni og hefur ekki tekið á sig launalækkun. Hann hefur "aðeins" tapað 100 þ EUR (8 m ISK). Tom býr í evrulandi.

 

Saga frá Íslandi (tölur úr auglýsingu Já Ísland)
Jón keypti íbúð árið 2006 á 40 milljónir kr. Fékk verðtryggt lán upp á 18.5 milljónir með 4,7% vöxtum. 
Nú er húsið hans metið á 39 milljónir kr. Hann hefur tapað þar 1 milljón og eftirstöðvar lánsins hafa hækkað um 9 m ISK. 

 

Hvað má álykta af þessum dæmum?
Útgjöld til húsnæðismála eru þungbær í Evrópu líka ekki bara á Íslandi. Það er villandi að draga upp einhverja sæluveröld eins og Já Ísland samtökin gera í sínum auglýsingum. Það verður að segja alla söguna.

Ef Ísland hefði verið í Evrópusambandinu og verið með evru (eins og Írland) þá hefði fasteignabólan hugsanlega risið enn hærra og fasteignaverð fallið meira, atvinnuleysi meira, við hefðum þurft að taka á okkur skuldir einkabankanna (ICESAVE) eins og Írarnir. Fasteignalánin væru þá eflaust ekki minna vandamál en þau eru í þessum löndum og eins og þau eru í dag. 

 

Framtíðin skiptir máli
Nú glímir evruland við mjög stór vandamál og innra ójafnvægi sem ekki sér fyrir endann á. Lánakjör margra aðildarríkja myntbandalagsins eru nú orðin mjög slæm og mun verri en Íslands. Lánakjör til húsnæðiskaupa í framtíðinni munu fara fyrst og fremst eftir skuldastöðu hverar þjóðar. Ísland hefur miklar auðlindir og því mun meiri getu en flestar þjóðir til að greiða niður skuldir. En við verðum samt að sýna ráðdeild og læra af mistökum. Látum alls ekki glepjast af draumórum um að ESB geti leyst okkar vanda. Þeir þurfa meiri hjálp en við.

Spyr um viðbragðáætlun stjórnvalda

Füle býður Íslandi 0,8 prósent áhrif

Stækkunarstjóri Evrópusambandsins skrifar grein í Morgunblaðið í dag. Lykilsetning í greininni er eftirfarandi

Aðild að Evrópusambandinu er aðild að ákvarðanatöku þess.

Gott og vel, Füle, hvaða áhrif fær Ísland. Jú, atkvæði Íslands í leiðtogaráði ESB yrðu sambærileg við Möltu, sem hefur heil 3 atkvæði af 345 atkvæðum samtals eða 0,8 prósent áhrif.

Eftir að nýtt fyrirkomulag atkvæða verður innleitt í leiðtogaráðið mun áhrif smáríkja eins og Möltu minnka enn eða niður í 0,08 prósent.

Hér er tafla sem útskýrir atkvæðavægi allra þjóðanna sem mynda Evrópusambandið.

ESB vill skoða gjaldeyrishöftin

ESB-umsóknin eyðileggur ríkisstjórnina

Æ betur sannast að ESB-umsóknin átti aldrei að vera send til Brussel. Umsóknin var á engan hátt nægilega undirbúin og leið fyrir algeran skort á samstöðu. Án svika þingmanna VG við kjósendur sína hefði umsóknin ekki notið meirihluta á alþingi.

VG er klofinn flokkur eftir 16. júlí 2009, missti þrjá þingmenn fyrir borð og ótölusettan fjölda trúnaðarmanna og enn fleiri kjósendur.

ESB-umsóknin málaði Samfylkinguna út í horn sem ofstækisfullan sértrúarsöfnuð er tæki hvorki mark á lýðræðislegum sjónarmiðum né reynslurökum um að ESB væri á fallanda fæti.

Grafskrift ríkisstjórnar Jóhönnu Sigurðardóttur verður þessi: ESB-umsóknin drap fyrstu ríkisstjórn lýðveldisins sem mynduð var af tveim vinstriflokkum.

ESB fari í þjóðaratkvæði

Ögmundur og flokkur vitlausa fólksins

Ögmundur Jónasson innanríkisráðherra segir aldrei verið vitlausara en núna að ganga í Evrópusambandið, þegar evru-eldar leggja efnahagskerfi jaðarríkja í rúst.

Af ummælum Ögmundar leiðir að þeir sem vilja Ísland í Evrópusambandið séu vitlausir.

Ögmundur situr í ríkisstjórn með flokki vitlausa fólksins.

Hvers vegna fær flokkur vitlausa fólksins að ráða utanríkisstefnu Íslands?

„Aldrei vitlausara að ganga í ESB"

ESB-stjórnmál á blindgötu

Þjóðverjar munu ekki samþykkja varanlegar niðurgreiðslur til Suður-Evrópuríkja til að halda evru-samstarfinu áfram. Suður-Evrópuríki munu ekki samþykkja varanleg yfirráð Evrópusambandsins yfir ríkisfjármálum sínum.

Evrópskir stjórnmálamenn tala eins og hægt sé að bjarga evrunni þegar flestum utanaðkomandi er löngu orðið ljóst að endataflið um evruna er hafði. Ýmsir möguleikar eru fyrir hendi en einn þó örugglega ekki: evru-samstarfið í núverandi mynd mun ekki lifa.

Kosningarnar í Grikklandi í næsta mánuði munu ekki breyta neinu um það að búið er að ákveða Grexit - að Grikkir yfirgefi evru-samstarfið. Orð stjórnmálamanna um annað eru aðeins blekking.

Kjósa einnig um evruaðild