Katrín Jakobs: Evra og ESB er ekki kostur fyrir Íslendinga

Það kom skýrt fram hjá Katrínu Jakobsdóttur formanni Vinstri grænna að evran og ESB er ekki kostur fyrir Íslendinga. Hún sagði í þættinum á Sprengisandi á Bylgjunni í dag að ástandið á evrusvæðinu og þau vandamál sem þar hafa skapast vegna evrunnar bendi ekki til þess að stórir gjaldmiðlar á borð við evruna væru lausn fyrir Íslendinga í gjaldmiðilsmálum.

Auk þess fylgdi ESB ýmislegt fleira sem formaður Vinstri grænna var greinilega ekki hrifinn af.

 

Evran ógnar heimsbúskapnum!

Evran veldur ekki aðeins vanda í Evrópu, heldur eru evruvandræðin og minni eftirspurn á svæðinu farin að bitna óþyrmilega á útflutningi Bandaríkjanna og þar með heimsbúskapnum.

Þetta kemur m.a. fram í meðfylgjandi frétt EUbusiness, og er haft eftir háttsettum embættismanni í fjármálaráðuneyti Bandaríkjanna.

Bandaríkjamenn hafa lengi fundið fyrir samdráttaráhrifum evrunnar. Þess er skemmst að minnast að Demókratar óttuðust og Repúblikanar vonuðust til þess að samdráttaráhrif evrunnar fyrir forsetakjörið í Bandaríkjunum á síðasta ári hefðu nægilega mikil neikvæð áhrif til að koma í veg fyrir endurkjör Obama.

Það er ekki bara minni atvinna og þverrandi eftirspurn eftir innfluttum vörum í Evrópu sem er áhyggjuefni Bandaríkjamanna, heldur hafa þeir líka verulegar áhyggjur af almennum fjármálastöðugleika í álfunni, þ.e. einkum stöðu evrópskra banka. Bandaríski embættismaðurinn segir að nýlegir atburðir á Kýpur minni á að Evrópa þurfi enn að feta þröngt einstigi í átt að umbótum bæði í ríkisfjármálum og bankamálum, en bankastarfsemi er enn talin of umfangsmikil í nokkrum Evrópulöndum.

Það er svo athyglisvert að þessi bandaríski embættismaður segir að það sé algjör nauðsyn að eftirspurn (og þar með jafnvel verðbólga) verði aukin í kjarnaríkjunum á borð við Þýskaland, svo að það geti auðveldað útflutning á vörum frá jaðarríkjunum og stuðlað að bættum hag þar.

 

Örvænting Össurar

Það er skiljanlegt að Össur Skarphéðinsson utanríkisráðherra sé örvæntingarfullur þessa dagana. Hann sér fram á að helsta pólitíska stefnumál hans og þess flokks sem hann tók þátt í að stofna sé að renna út í sandinn. ESB-umsóknin er í undarlegu limbói, ekki síst fyrir verknað hans sjálfs.

Össur lætur einskis ófreistað að halda fram málstað sínum í ræðu og riti þessa dagana. Hann veit sem er að hans hjartans mál er í hættu statt. Hann þvertekur reyndar fyrir að hann sé ástfanginn af ESB, en öll hans hegðun ber annað með sér. Hann málar upp mjög dökka mynd af því sem gæti orðið ef aðlögunarferlinu verður hætt, talar um hættu fyrir orðspor Íslands, hættu á einangrun, slæmum kjörum og svo fram eftir götunum.

Viðbrögð Össurar eru skiljanleg. Erindi hans í pólitík hefur verið að koma Íslandi inn í ESB allt frá því er hann gerðist pólitískur fóstursonur Jóns Baldvins Hannibalssonar í Alþýðuflokknum fyrir fáeinum áratugum. Við stofnun Samfylkingarinnar var í upphafi óljóst hvaða stefna yrði tekin í ESB-málum og það mál látið liggja í láginni til að byrja með. En svo var það Össur sem hratt flokknum á ESB-veginn með því að koma með glannalegar yfirlýsingar í kosningabaráttu Samfylkingarinnar um að stefna bæri að inngöngu í ESB. Fyrir vikið urðu Margrét Frímannsdóttir og fleiri úr Alþýðubandalaginu heldur súr, en Össur hafði sitt í gegn smám saman, meðal annars í gegnum kosningu sem fimmtungur flokksmanna eða svo tók þátt í þótt kosning væri bréfleg.

Samfylkingin þurfti á sinni sérstöðu að halda og sú sérstaða fólst smám saman í afstöðunni til ESB. Af sinni alkunnu kænsku tókst Össuri og fleirum að véla Vinstri græna inn á að sækja um aðild við síðustu stjórnarmyndun þótt VG væri að forminu til á móti inngöngu. Ætlunarverkið var við það að takast að mati Össurar og fleiri Evrópu-krata í Samfylkingunni. Flestir bjuggust við að aðildarviðræður tækju skamman tíma. Fyrirheitna landið var í seilingarfjarlægð.

En draumurinn varð að martröð. Vinstri grænir ráðherrar á borð við Jón Bjarnason og óbreyttir flokksfélagar Vinstri grænna spyrntu við fótum. Þjóðin snérist svo algjörlega öndverð gegn þessum áformum ríkisstjórnarinnar. Að endingu sá Össur utanríkisráðherra sig svo knúinn til að samþykkja að hægt yrði á samningaviðræðum, að minnsta kosti að nafninu til.

Nú vilja stærstu stjórnarandstöðuflokkarnir hætta þessu þrasi, því þeir eru á móti aðild að ESB. Það er bara spurningin um hvernig þessu verður hætt. Flokkur Össurar er kominn algjörlega út í kuldann og mælist nú með með fylgi undir 10 prósentum og er því kominn í svipaða stöðu og Alþýðuflokkurinn var áður.

Það er því skiljanlegt að Össur og fleiri samfylkingarmenn séu örvæntingarfullir.

„Ég er ekki ástfanginn af ESB“

Seðlabankastjóri Evrópu viðurkennir mistök í Kýpurmálinu

Mario Draghi yfirmaður Seðlabanka Evrópu viðurkennir að upprunalegar áætlanir um að skattleggja smásparendur á Kýpur til að sækja fé í björgunarsjóð landsins hafi ekki verið skynsamleg aðgerð. Hætt var við þá útfærslu aðgerðarinnar strax eftir að hún var kynnt, enda vakti hugmyndin upp hörð viðbrögð víða í Evrópu.

Þetta kemur fram í EUobserver.

Draghi vill reyndar meina að tillagan hafi upprunalega ekki verið komin úr herbúðum Seðlabanka Evrópu, án þess að útskýra það neitt frekar.

Það er hins vegar ljóst að þegar hugmyndin var kynnt opinberlega hafði hún verið samþykkt af Seðlabanka Evrópu, ESB og AGS.

Viðskiptablaðið: Evran hættulegri þjóðskipulaginu en stríð!

Evran var að margra mati verkefni með þann pólitíska tilgang að koma á efnahagslegum og þar með pólitískum stöðugleika í Evrópu. Leiðarahöfundur Viðskiptablaðsins segir í dag að evran sé nú helsta ástæðan fyrir pólitískum óstöðugleika í Evrópu. Evruverkefnið hefur því hafnað úti í skurði.

Viðskiptablaðið minnir á að á Kýpur muni heppnir sparifjáreigendur tapa 40% innlána sinna, aðrir 60-80% og sumir aleigunni. Slík aðgerð gegn almennum sparifjáreigendum skilji „ekki aðeins þá og stóran hluta hagkerfisins eftir í sárum, heldur grefur hún beinlínis undan sjálfu peningakerfinu, eignarréttinum og kapítalísku þjóðskipulagi. Og ekki aðeins á Kýpur, heldur á evrópska myntsvæðinu öllu. Áhrifa þess mun gæta víðar.“

Þetta eru mjög stór orð. Aðgerðir forystu ESB og Seðlabanka Evrópu grafa undan peningakerfi, eignarrétti og kapítalísku þjóðskipulagi á öllu evrusvæðinu – og áhrifa þess mun gæta víðar!

Ennfremur segir leiðarahöfundur að gjaldeyrishöftin á Kýpur samræmist á engan hátt myntsamstarfinu og þess sé jafnvel ekki langt að bíða að gengi evrunnar verði misjafnt eftir því hver höndlar með hana hvar.

Evran hættulegri þjóðskipulaginu en stríð!

Í lok leiðarans segir:  „Bankahrunið á Kýpur hefur leitt innbyggða veikleika evrusvæðisins enn betur í ljós. Til þess að viðhalda myntsamstarfinu verður ekki hjá því komist að taka upp sameiginlega ríkisfjármálastefnu ríkjanna á evrusvæðinu og nauðsynin á bankabandalagi blasir við. En líkurnar á þessu eru engar. Írar, Ítalir og Grikkir munu ekki fella sig við að Þjóðverjar stjórni því til frambúðar hversu miklum fjármunum er ráðstafað í nafni almannavaldsins og hvernig. Enn síður Spánverjar eða Frakkar. Þá væri enda verið að fórna fullveldi ríkjanna og sjálfu lýðræðinu á altari evrunnar og þýskra hagsmuna. Umrótið á Kýpur hefur svo gert líkurnar á bankabandalagi fjarstæðukenndar. Myntsamstarfið er ekki dauðadæmt, en það er tímabært að huga að því hvernig vinda megi ofan af tilrauninni, skipta evrusvæðinu upp og leysa þjóðir Suður-Evrópu úr evrugildrunni. Þar er fjórðungsatvinnuleysi að verða reglan, en á evrusvæðinu öllu mælist það nú 12%. Víðast hvar er lítil von um efnahagsbata í bráð, fyrir sum ríkin er hann óhugsandi. Aðalhvatinn til þess er þó ekki lengur aðeins efnahagslegur, því evrukreppan er líka orðin helsti pólitíski óstöðugleikavaldur álfunnar.“

Miðað við þetta er evran það alvarlegasta sem komið hefur fyrir Evrópu síðustu aldir ef frá eru taldar ýmsar styrjaldir. Þegar að er gáð er þó rétt að hafa í huga að síðustu stórstyrjaldir grófu ekki einu sinni undan peningakerfinu, eignarréttinum og kapítalísku þjóðskipulagi.

Fánar og merki ESB út um allt til að kynna málstaðinn

Það er meðvituð stefna hjá Evrópusambandinu að fáni þess sjáist sem víðast við stjórnarbyggingar í sambandslöndunum. Ennfremur að merki ESB sjáist alls staðar þar sem smástyrkjum frá sambandinu hefur verið dreift, jafnvel þótt peningarnir komi óbeint frá styrkþegalandinu sjálfu. Tilgangurinn er sá að auka jákvæð viðhorf í garð ESB sem aðila sem styrkir og bætir.

Það má jafnvel sjá tilhneigingu í þessa veru hjá vissum stofnunum hér á landi.

Áróðurssmiðir ESB vildu ganga lengra. Þeir settu fram kröfur um að íþróttamenn bæru merki ESB á landsliðsbúningum sínum. Þá varð fjandinn laus, ekki síst hjá knattspyrnumönnum í Bretlandi. Öllu má ofgera - og tillaga um ESB-merki á landsliðstreyjur hefur aftur verið sett ofan í skúffu.

En það væri fróðlegt að telja þá staði hér á landi þar sem ESB-merkinu hefur verið komið fyrir.

Fána ESB flaggað á forsetahöllinni

Fyrirlestur um koníaksaðferð Jean Monnets

Í dag var haldinn í Norræna húsinu mjög greinargóður fyrirlestur með styrk og aðstoð frá frönskum yfirvöldum, ESB, Háskóla Íslands, Evrópustofu og Jean Monnet sjóði ESB. Fyrirlesturinn fjallaði í stuttu máli um koníaksaðferð Jean Monnets.

Opinbert heiti fyrirlestrarins var reyndar allt annað. Efni sem til umfjöllunar var má kalla aðgreinda sameiningu ESB (differentiated integration). Fundarboðendur kölluðu þetta breytilegan samruna í ESB. Það þarf ekki heimspekilega þenkjandi einstakling til að átta sig á því að í þessari yfirskrift hlýtur að felast nokkur mótsögn.

Fyrirlesari var franskur maður að nafni Vivien Pertusot, forstöðumaður Ifri hugveitu í Brussel, en hann lýsti því hvernig samrunaþróunin í ESB er í stórum dráttum tveggja þrepa: Annað hvort eru öll lönd þátttakendur í stofnunum eða fyrirkomulagi ESB, svo sem evrunni, eða þau eru utan við til að byrja með og koma svo inn með tíð og tíma.

Eftir þriggja kortéra fyrirlestur spurði einn fundargesta fyrirlesara hvort ekki mætti lýsa efni fyrirlestrarins með þremur orðum: Koníaksaðferð Jean Monnets?

Fyrirlesari varð þögull um stund, brosti síðan vandræðalega og sagði svo: Jú, það má segja það.

Frakkar kannast vel við það sem kallað er koníaksaðferð Jean Monnets. Innlimunarhugmyndafræði ESB byggir nefnilega í stórum dráttum á henni.

Koníaksaðferðin sem þessi franski koníaksframleiðandi, stórgrosser og einn af helstu hugmyndasmiðum ESB setti fram, er í stuttu máli þessi:

Þú færð ríki til að taka upp einhvern lítinn hluta af regluverki ESB. Þegar það er komið og aðlögun að regluverkinu hefur átt sér stað þá verður ekki aftur snúið. Eina leiðin er að halda áfram, taka upp meira af regluverkinu þangað til fullnaðarsamruna er náð.

Þessi franski fræðimaður, Pertusot, viðurkenndi það brosandi að mishröð eða margþrepa aðlögun að ESB byggði á þessu sjónarmiði.

Vaxtamunur á evrusvæðinu eykst

Þrátt fyrir markmið evrulandanna um að draga úr ýmsum mun í efnahagsþróun, svo sem verðbólgu og vöxtum, þá eykst vaxtamunur nú í bönkum á evrusvæðinu. Þetta kemur fram í danska vefritinu Börsen.

Í fréttinni kemur fram að þótt Seðlabanka Evrópu hafi tekist að lækka ávöxtun á ríkisskuldabréfum í Suður-Evrópu, þá hafi munur á vöxtum á lánum banka á svæðinu til lítilla og meðalstórra fyrirtækja aukist.

Þannig þurfi fyrirtæki í Suður-Evrópu að greiða vexti sem séu 3,7 prósentum hærri á lánum til nýrra fjárfestinga en fyrirtæki í Þýskalandi. Ástæðan er meðal annars sú að framleiðni fyrirtækja á suðurjaðri evrusvæðisins, og þar með samkeppnishæfni þeirra, er lægri. Ástæðan er m.a. sú að Þjóðverjum hefur tekist að gera kjarasamninga með minni launahækkunum, sjá hér.

Það sem gerir vandann enn verri er að lítil og meðalstór fyrirtæki standa undir stærri hluta af atvinnustarfsemi á jaðarsvæðunum en í Þýskalandi, eða um 50% á móti 40% í Þýskalandi.

Það er því ljóst af þessu að peningastefna Seðlabanka Evrópu virkar engan veginn eins og hún var hugsuð. Erfiðleikasvæðin þyrftu nú lægri vexti, en eru samt með miklu hærri vexti en góðærissvæðin í Evrópu.

Könnun: Er aðild að evru óafturkræf framkvæmd?

Í umræðum um stöðu þeirra evruríkja sem hafa þurft á neyðaraðstoð að halda á undanförnum árum hefur ítrekað verið rætt um að best væri fyrir þau að yfirgefa evruna. Þetta hefur sérstaklega átt við um Grikkland og Kýpur.

Meira að segja tilteknir ráðamenn hafa haft þetta á orði, en þrátt fyrir mikla erfiðleika hafa ríkin haldið sig við evruna. Kannski er það vegna þess að hinir sameiginlegu björgunarpakkar frá ESB, AGS og Seðlabanka Evrópu eru þannig útbúnir að það er engin önnur leið talin fær. Vandinn sem evran skapar sé mikill og alvarlegur, en staðan yrði geigvænleg ef ríkin reyndu að losna úr spennitreyju evrusamstarfsins.

Nú er ljóst að vandi þessara ríkja hefur verið og verður áfram langdreginn. Atvinnuleysi eykst og er orðið geigvænlegt á ýmsum stöðum. Evran dregur þannig vandann á langinn.

En hvers vegna yfirgefa ríkin ekki evrusvæðið? Er það vegna þess að aðild að evrunni er óafturkræf framkvæmd. Írskur prófessor líkti þessu við það að reyna að yfirgefa evrusvæðið væri eins og að reyna að afbaka pítsu, þ.e. að fá aftur hveitið og önnur hráefni sem fóru í pítsuna til baka. Það er náttúrulega ekki hægt. Aðrir hafa sagt, meðal annars áður en evruvæðingin hófst, að eina leiðin til að losna við evruna væri ef gjalmiðilssamstarfið í heild sinni myndi hrynja - og það með geigvænlegum afleiðingum.

Þess vegna vaknar spurningin - og það svara henni ekki allir á sömu lund - er aðild að evrusvæðinu óafturkræf framkvæmd?

Hægt er að taka þátt í lítilli könnun um þetta með því að svara spurningunni hér til hliðar.

Þarna eru líka fleiri léttar kannanir sem hægt er að taka þátt í.

Það er enginn áhugi á ESB og evru

Það er ljóst eftir fyrsta þátt ríkissjónvarpsins um kosningamálin að það er enginn áhugi meðal framboðanna á því að ræða um aðild að ESB eða upptöku evrunnar. Heilbrigðismál og velferðarmál tóku upp mestan hluta - og svo þurftu frambjóðendur náttúrulega að svara spurningum þáttastjórnenda um stjórnarskrána.

Fremur lítið var rætt um verðtrygginguna, þótt einstakir frambjóðendur reyndu að ræða gjaldmiðilsmál í því samhengi. Lengra þorði Samfylkingin ekki að fara í átt til þess að nefna evruna.

Enda sjá kjósendur það á því sem er að gerast í evruríkjunum að það að fara inn í ESB og að taka upp evru er óafturkræf framkvæmd, svo notað sé hugtakanotkun úr öðrum málaflokki.