Þorbjörn Þórðarson útlistar böl EES-samningsins

Þorbjörn Þórðarson segir í leiðara í Fréttablaðinu í dag að EES-samningurinn hafi verið böl vegna þess lýðræðishalla sem í honum felist þar sem takmarkað tillit hafi verið tekið til þarfa Íslendinga. Þorbjörn segir Íslendinga ekki tíma að eyða peningum til að hafa áhrif á reglur á grunni EES-samningsins. 

Þorbjörn segir:

Það er við hæfi að velta fyrir sér stöðu EES-samningsins á þessum tímapunkti. Sérstaklega í ljósi þess að bankamenn í Lundúnum telja ekki eftirsóknarvert fyrir Bretland að taka beint upp afleidda löggjöf ESB án þess að hafa nokkuð að segja um gerð hennar. Þetta er hinn eiginlegi lýðræðishalli EES-samstarfsins í hnotskurn. Sú staða sem blasir við Norðmönnum, Íslendingum og Liechtensteinum. Ísland, ólíkt Noregi, ver ekki háum fjárhæðum í að hafa áhrif á þessa löggjöf eða með hvaða hætti hún er tekin upp í EES-samninginn.

 

Í þessu samhengi má efast um að Íslendingar hefðu markvert meiri áhrif á EES-samþykktir jafnvel þótt Íslendingar væru aðilar að ESB.

Þorbjörn segir ennfremur:

EES-samningurinn hefur fært Íslendingum miklar hagsbætur í formi fjórfrelsis og aðgangs að innri markaði ESB. Þannig er beint orsakasamband á milli lífskjarasóknar hér á landi og aðildar okkar að fjórfrelsinu frá 1. janúar 1994. En fyrir hvaða fórnarkostnað og á hvaða forsendum? Fyrir yfirþjóðlegt eðli samstarfsins og forgangsáhrif EES-reglna vegna bókunar 35 við EES-samninginn? Forsendum okkar eða forsendum 30 annarra þjóðríkja og á grundvelli löggjafar sem við höfum lítið sem ekkert að segja um?

Við skulum ekki velkjast í neinum vafa um að samhliða lífskjarasókninni hefur EES-samningurinn líka verið böl. Ekki síst vegna lýðræðishallans og þess að takmarkað tillit er tekið til þarfa okkar í gerðum sem Ísland hefur tekið upp. ESB-gerðir eru löggjöf sem Íslendingar hafa ekkert um að segja, tíma ekki að eyða peningum í að hafa áhrif á og eru alltaf of seinir að taka upp.

 

Hérna gleymir Þorbjörn því að EES-samningurinn var einn af þeim þáttum sem gerði útrás bankanna á erlendri grundu mögulega á síðasta áratug og fyrir vikið varð bankahrunið miklu stærra en ella hefði getað orðið. Jafnframt munaði litlu að EES-ríkjunum tækist, m.a. vegna aðildar Íslands að EES-samningnum, að þröngva Íslendingum til að taka á sig Icesave og aðrar skuldir bankanna. 

Eins og fram kemur í leiðara Þorbjörns eru ýmsir í Bretlandi lítt hrifnir af EES-samningnum og vilja fremur gera tvíhliða samninga við ESB. Það verður fróðlegt að fylgjast með vegferð Breta í þessum efnum.

 

 

Umsóknin að ESB formlega dregin til baka

Þá er Sviss búið að klára málið. Það er ekki eftir neinu að bíða fyrir Ísland að klára þetta líka.

Svo segir í frétt í mbl.is:

Sviss­nesk stjórn­völd hafa sent Evr­ópu­sam­band­inu bréf þar sem form­lega er til­kynnt að um­sókn Sviss um inn­göngu í sam­bandið frá ár­inu 1992 sé dreg­in til baka.

Bréfið var sent í lok síðasta mánaðar og und­ir­ritað af Johann Schnei­der-Amm­ann, for­seta sam­bands­ráðs Sviss, og Walter Thurn­herr, kansl­ara rík­is­ins. Sviss­neska dag­blaðið Blick grein­ir frá þessu. Vísað er til þess í bréf­inu að bæði neðri og efri deild sviss­neska þings­ins hafi fyrr á þessu ári samþykkt að um­sókn­in yrði dreg­in til baka.

Sviss sótti um inn­göngu í Efna­hags­banda­lag Evr­ópu, for­vera Evr­ópu­sam­bands­ins, fyr­ir tæp­um ald­ar­fjórðungi. Sviss­nesk­ir kjós­end­ur höfnuðu nokkru síðar aðild að Evr­ópska efna­hags­svæðinu (EES) í þjóðar­at­kvæði og var um­sókn­in þá sett til hliðar og ekki form­lega dreg­in til baka fyrr en nú.

Umsóknin formlega dregin til baka

Styrmir um gagnrýna skýrslu á AGS

Eftirlitsskýrsla um AGS sýnir að háttsettir starfsmenn sjóðsins voru frá upphafi blindir á vanda evrusamstarfsins og þegar Grikkland lenti í erfiðleikum var markmið endurreisnar þess að bjarga bönkum í evrulöndunum. Það var gert m.a. með því að þrengja að grískum almenningi. 

Styrmir Gunnarsson skrifar um þetta grein sem birt er í Morgunblaðinu í dag. Greinin er holl lesning öllu áhugafólki um stjórnmál og er því endurbirt hér:

AGS í Grikklandi og á Íslandi

Fyrir rúmum tveimur vikum var gerð opinber skýrsla, sem æðsti eftirlitsaðili Alþjóða gjaldeyrissjóðsins (Independent Evaluation Office) hefur tekið saman um aðgerðir sjóðsins í málefnum Grikklands og samstarf hans við ESB og Seðlabanka Evrópu í því sambandi. Um er að ræða eins konar innra eftirlit, sem sendir skýrslur sínar og athugasemdir beint til æðstu stjórnar sjóðsins. Í ljósi þess að sjóðurinn kom mjög við sögu hér á Íslandi í nokkur ár í kjölfar hrunsins vegna þeirrar aðstoðar sem þjóðin naut frá sjóðnum um skeið hlýtur skýrsla þessi að vekja athygli hér og vekja jafnframt spurningar um hvað raunverulega gerðist í samskiptum sjóðsins og íslenzkra stjórnvalda á þeim árum.

Ambrose Evans-Pritchard, alþjóðlegur viðskiptaritstjóri brezka dagblaðsins Daily Telegraph, segir í blaði sínu hinn 29. júlí sl. að æðstu starfsmenn sjóðsins hafi afvegaleitt stjórn hans, gerzt sekir um afdrifaríkan dómgreindarskort í málefnum Grikklands, gerzt klappstýrur evrunnar, haft að engu vísbendingar um krísur framundan og ekki skilið grundvallaratriði í gjaldmiðlamálum.

Evans-Pritchard segir skýrsluna versta áfall, sem sjóðurinn hafi orðið fyrir í sögu sinni. Hún lýsi »kúltúr« kæruleysis innan stofnunarinnar, sem hafi tilhneigingu til »yfirborðslegra og vélrænna« greininga og »sjokkerandi« stjórnunarmistaka, sem veki spurningar um hver raunverulega stjórni sjóðnum.

Alþjóða gjaldeyrissjóðurinn er ekki evrópsk stofnun heldur alþjóðleg. Í stjórn sjóðsins sitja fulltrúar frá ríkjum Mið-og Suður-Ameríku svo og frá Asíuríkjum. Þeir hafi reiðst mjög vegna skýrslunnar, sem leiði í ljós, að Grikkland, Portúgal og Írland hafi fengið aðstoð, sem nam 2000% meira en kvóti þeirra sagði til um og nam í heild 80% af öllum lánveitingum sjóðsins á árunum 2011 til 2014.

Í skýrslunni kemur fram, að eftirlitsaðilar hafi ekki fengið aðgang að lykil-upplýsingum og ekki fengið upplýsingar um athafnir tímabundinna verkefnahópa. Skjöl hafi verið gerð utan reglulegra verkferla, skriflegar skýrslur um viðkvæm málefni hafi ekki fundizt og í sumum tilvikum hafi eftirlitsaðilinn ekki getað sannreynt hverjir tóku ákvarðanir.

Opinberar yfirlýsingar sjóðsins um evruna áður en hún varð til hafi verið jákvæðar og viðvörunarorð sumra starfsmanna um að skekkja væri í grundvallarhugmyndinni hafi verið höfð að engu. Þessi afstaða hafi »spillt« hugsun starfsmanna um evruna næstu árin á eftir og valdið því að sjóðurinn hafi lýst trausti á evrópska bankakerfinu og gæðum bankaeftirlits ESB þar til fjármálakreppan skall á á miðju ári 2007. Ástæðan hafi verið sú, að starfsmenn sjóðsins hafi tekið gagnrýnislaust við því sem stjórnvöld í evrulöndum og evrukerfinu sögðu þeim. AGS hafi sofið á verðinum. Jafnvel á miðju ári 2007 hafi sjóðurinn sagt að vegna aðildar Grikkja að evrunni stæðu þeir ekki frammi fyrir neinum fjármögnunarvanda.

Ambrose Evans-Pritchard segir að í skýrslunni komi fram, að það hafi aldrei verið viðurkennt að aðgerðirnar í Grikklandi hafi í raun verið aðgerðir til að verja evrópska gjaldmiðilskerfið en óréttlætið hafi verið fólgið í því að það hafi verið gert á kostnað almennra borgara í Grikklandi.

Þetta er harður dómur yfir starfsmönnum Alþjóða gjaldeyrissjóðsins og vinnubrögðum þeirra en skýrslan hlýtur að kalla á umræður hér. Öllum var ljóst að lánveitingum AGS til Íslands í kjölfar hrunsins fylgdu skilyrði. Innan stjórnkerfisins hér var fólki sömuleiðis ljóst að mikill þrýstingur var frá starfsmönnum sjóðsins á ýmiskonar aðgerðir, m.a. niðurskurð opinberra útgjalda til viðkvæmra málaflokka. Það var hins vegar farið svo »vel« með þessi samskipti, ef svo má að orði komast, að sviptingar milli sjóðsins og íslenzkra stjórnvalda komust aldrei í hámæli.

Það má hins vegar vel vera, að sum þeirra deilumála, sem nú eru uppi hér heima fyrir eigi rætur að rekja til þess að ríkisstjórn Jóhönnu Sigurðardóttur hafi talið sig knúna til að hlýða Alþjóða gjaldeyrissjóðnum. Og það má vel vera að gamlir sósíalistar í ríkisstjórn hennar eða á hennar vegum eigi erfitt með að kyngja því að þeir hafi í raun verið sendisveinar alþjóðlegra fjármálaafla.

En þrátt fyrir þá sálrænu erfiðleika er hin nýja skýrsla um vinnubrögð Alþjóða gjaldeyrissjóðsins tilefni til þess að hulunni verði svipt af samskiptum stjórnvalda hér og AGS.

Hvaða kröfur gerði sjóðurinn um niðurskurð á fjárlögum? Hvað vildi hann skera niður? Að hve miklu leyti var orðið við þeim kröfum?

Hvers vegna tók fyrsta hreina félagshyggjustjórnin í sögu íslenzka lýðveldisins ákvörðun um að afhenda erlendum kröfuhöfum tvo ríkisbanka af þremur? Þegar það var gert var nærtækt að ætla að hún hefði ekki átt annan kost af fjárhagslegum ástæðum. En var ástæðan kannski sú, að AGS hefði verið að ganga erinda erlendra kröfuhafa eins og sjóðurinn gerði, þegar hann var að bjarga evrópskum bönkum með því að pína grískan almenning?

Núverandi stjórnarflokkar hafa aðgang að gögnum um þessi mál núna. Það er ekki víst að svo verði eftir kosningar.

Þess vegna eiga þeir að birta upplýsingar um samskipti AGS og stjórnvalda hér fyrir kosningar.

Öfugsnúið lýðræði Samfylkingar og Pírata

Á sama tíma og áhuginn á ESB hefur sjaldan verið minni ætla Samfylkingin og Píratar að sjá til þess að Ísland stígi skrefi nær ESB með áframhaldandi aðlögunarviðræðum. Þetta fólk virðist ekki skilja í hverju viðræðurnar felast þrátt fyrir það sem á undan er gengið.

Kjósa um ESB við upphaf samstarfs

Bretar staðfastir í afstöðu gegn aðild að ESB

Fylgjendur aðildar þyrluðu upp miklu moldviðri eftir samþykkt Brexit og reyndu að halda því fram að þeir sem kusu Bretland út úr ESB hafi ekki vitað hvað þeir voru að gera og að þeir hafi séð eftir því. Hið virta skoðanakönnunarfyrirtæki YouGov sýnir með nýjustu könnun sinni að þetta er alls ekki rétt. Bretar eru staðfastir í þeirri afstöðu sinni að yfirgefa ESB þrátt fyrir moldviðrið sem reynt var að þyrla upp. Sama hlutfall, rétt rúmlega helmingur þeirra sem taka afstöðu, samanber meðfylgjandi frétt, er enn staðfastlega þeirrar skoðunar að rétt hafi verið að yfirgefa ESB.

Sjá ekki eftir Brexit

Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn dró taum ESB

Gagnsæi og ábyrgð viku þegar AGS fjallaði um vandamál evrusvæðisins. Í staðinn skapaðist svigrúm fyrir pólitískt möndl forystu evruríkjanna innan AGS. Evrusvæðið fékk aðra meðferð en önnur svæði sem lentu í erfiðleikum. Þetta eru meðal atriða sem koma fram í nýrri skýrslu um það hvernig stjórnendur AGS tóku á evruvandanum.

Þarf nokkurn að undra að fyrst pólitísk öfl ESB-ríkjanna náðu þessum árangri hvað sig sjálf varðar að þá hafi þeim reynst auðvelt að koma ár sinni fyrir borð innan AGS þegar um málefni Íslands og annarra ríkja utan ESB var að ræða?

 

Frétt Morgunblaðsins er meðfylgjandi. Sjá hér einnig frétt í The Guardian.

Mbl.is segir svo frá:

Stjórn­end­ur Alþjóðagjald­eyr­is­sjóðsins gerðust „klapp­stýr­ur“ evr­unn­ar og hunsuðu háska­merki um yf­ir­vof­andi kreppu í evru­ríkj­un­um.

Þetta kem­ur fram í innri út­tekt sjóðsins á flók­inni póli­tískri stöðu sjóðsins í skulda­vanda evruland­anna, sem birt var í gær. Þar er farið djúpt ofan í starf­semi sjóðsins í aðdrag­anda krepp­unn­ar, að því er fram kem­ur í Morg­un­blaðinu í dag.

Í skýrsl­unni kem­ur einnig fram að stjórn­end­urn­ir hafi gefið stjórn sjóðsins rang­ar upp­lýs­ing­ar og til dæm­is gert fjöl­mörg af­drifa­rík mis­tök hvað varðaði sér­tæk­an fjár­hags­vanda Grikk­lands.

Einnig kem­ur fram að eng­ar neyðaráætlan­ir hafi verið til staðar um hvernig ætti að bregðast við fjár­málakreppu á evru­svæðinu eða hvernig ætti að bregðast við póli­tískri spennu sem gæti mynd­ast í fjölþjóðlegu mynt­banda­lagi.

Svört skýrsla um AGS

Sönglar Benedikt nú sitt Evrópustef morendo?

Í þessari samantekt í Morgunblaðinu kemur fram að meirihluti hefur verið fyrir því meðal kjósenda að standa utan ESB samfleytt í sjö ár. Sjötíu prósent af þeim sem taka afstöðu eru nú á móti aðild. Þeim fjölgar sem eru á móti aðild en mestu munar þó um að áhugasömum um aðild hefur fækkað um þriðjung.

Það er forvitnilegt út frá þessu að fylgjast með þeim sveiflum sem orðið hafa í málefnaframburði og áherslum Viðreisnar. Kveikjan að stofnun þess flokks var sú að forysta Sjálfstæðisflokksins hlýddi því kalli venjulegs sjálfstæðisfólks að taka einarða afstöðu gegn aðild að ESB. Þá fór Benedikt Jóhannesson af stað með sína liðssöfnun. Þegar stofnfundur Viðreisnar var haldinn var hins vegar orðið ljóst að áhuginn á aðild meðal landsmanna var minni en vonir Benedikts stóðu til. Þá voru öll ESB-mál tónuð niður. Síðustu daga, fyrir síðustu skoðanakönnun, sveiflaði Benedikt hins vegar sprotanum „cresendo“, með vaxandi styrk, hvað Evrópumálin varðar, enda verður vonarflokkur af þessu tagi að halda í sína fylgismenn þótt þeim fari fækkandi.

Það verður því fróðlegt að sjá hver næstu viðbrögð Benedikts verða í tónfræðum Evrópumálanna, þ.e. hvort Benedikt söngli nú sitt Evrópustef „diminuendo“ (með minnkandi styrk) eða jafnvel „morendo“ (deyjandi). Í öllu falli gerir hann það varla „espressivo“. 

Þeir eiga hins vegar framtíðina fyrir sér þessir ungu íslensku tónlistarmenn sem leika hér annað tveggja helstu Evrópustefa samtímans: Ungir tónlistarmenn leika Evrópusjónvarpsstefið.

 

Frétt Moggans er til upplýsinga aðgengileg hér:

 

Meiri­hluti hef­ur verið fyr­ir því að standa utan Evr­ópu­sam­bands­ins í öll­um skoðana­könn­un­um sem gerðar hafa verið hér á landi und­an­far­in sjö ár eða allt frá því í júlí 2009 um það leyti þegar samþykkt var á síðasta kjör­tíma­bili að sækja um inn­göngu í sam­bandið.

Þetta sam­fellda tíma­bil hófst með skoðana­könn­un sem Capacent gerði fyr­ir hug­veit­una And­ríki fyr­ir sjö árum en sam­kvæmt henni voru 48,5% and­víg inn­göngu í Evr­ópu­sam­bandið en 34,7% henni hlynnt. Fram að því höfðu skoðanakann­an­ir ým­ist sýnt meiri­hluta hlynnt­an inn­göngu í Evr­ópu­sam­bandið, and­víg­an þeim ráðahag eða and­stæðar fylk­ing­ar hníf­jafn­ar.

Sam­kvæmt niður­stöðum nýj­ustu könn­un­ar­inn­ar, sem gerð var af MMR og birt 22. júlí, eru 55,5% and­víg því að ganga í sam­bandið en 24,7% hlynnt því. Ef ein­ung­is er tekið mið af þeim sem taka af­stöðu með eða á móti inn­göngu eru rúm 69% and­víg henni en tæpt 31% vill að Ísland gangi í Evr­ópu­sam­bandið.

Eins og mbl.is fjallaði um fyrr í dag hef­ur stuðning­ur við inn­göngu í Evr­ópu­sam­bandið minnkað tölu­vert frá því í byrj­un þessa árs sam­kvæmt skoðana­könn­un­um MMR þegar hann var 36,2% eða um 11,5 pró­sentu­stig. Á sama tíma hef­ur andstaðan við inn­göngu í sam­bandið auk­ist úr 47% í 55,5% eða um 8,5 pró­sentu­stig.

 

Evrópusambandinu hafnað í sjö ár

Fúska með 420 milljarða í ESB-bókhaldinu

Það gengur erfiðlega í fjármálunum í ESB-löndunum á ýmsa lund. Samkvæmt síðustu fréttum fjölgaði í fyrra tilkynntum rangfærslum með fé úr sameiginlegum sjóðum aðildarlandanna um þriðjung. Fjárhæðir sem um ræðir nema um 420 milljörðum króna.

Um er að ræða alls kyns mistök og misferli, allt frá rangt skráðum reikningum til undanskota og fjárdráttar. Um er samtals að ræða 22 349 tilvik á síðasta ári. Verst virðist ástandið vera á Spáni og í Slóvakíu.

Það er ekki nema von að endurskoðendur hafi átt erfitt með að samþykkja bókhald ESB á síðustu árum.

Sjá nánar hér: Fúska með 420 milljarða í ESB-bókhaldinu.