Illugi Gunnarsson: Vandamál Suður-Evrópu er evran og sameiginleg peningastefna

Illugi Gunnarsson segir að vandamál Suður-Evrópu sé það að þjóðirnar séu með eina mynt, evruna, og sameiginlega peningastefnu.

Frá þessu er skýrt á vefnum neiesb. Þar er greint frá því að Illugi og Orri Hauksson frá Samtökum iðnaðarins hafi rætt um gjaldmiðlamálin á nýlegum fundi. Þar sagði Illugi meðal annars að gallarnir við evruna væru meiri en kostirnir.

Þá sagði Illugi: „Menn eru duglegir við að segja þegar menn tala um vandamál á Spáni og í Grikklandi að þetta séu ekki vandamál Evrunnar – heldur bara vandamál þessara einstöku ríkja. En það er ekki þannig. Vandamál þessara ríkja er bara birtingarmynd þess að vera með vaxtarstig sem hentar þér ekki. Við erum með eitt vaxtarstig fyrir lönd sem geta ekki haft eitt vaxtarstig.“.

Varaborgarfulltrúi lýsir vaxandi félagslegri fátækt í ESB

Það ríkir félagslegt neyðarástand víða um Evrópu, fátækum hefur fjölgað gífurlega og ójöfnuður hefur verið að aukast, sem er afleiðing af aðgerðum Evrópusambandsins.

Þetta er meðal þess sem kemur fram í grein Þorleifs Gunnlaugssonar varaborgarfulltrúa í Morgunblaðinu í dag. Þorleifur greinir þar meðal annars frá ferð sinni til Brussel og viðræðum við embættismenn og forystumenn á ýmsum sviðum.

Þorleifur segir í grein sinni: 

Að öðrum ólöstuðum hafði Sarah nokkur King mest áhrif á mig í þessari ferð. Sarah er ráðgjafi á sviði vinnumarkaðsmála hjá Samtökum evrópskra verkalýðsfélaga, ung kona, full af eldmóði og óþrjótandi viskubrunnur um stöðuna í Evrópusambandinu. Sarah var ómyrk í máli um félagslega stöðu almennings og gríðarlegan niðurskurð sem verst kemur niður á þeim sem síst skyldi.

Tólf prósent fólks á evrusvæðinu eru án atvinnu og hafa aldrei verið fleiri. Atvinnuleysi meðal ungs fólks heldur áfram að aukast og í febrúar voru 23,5 prósent fólks undir 25 ára án vinnu. Auk þessa sagði Sarah að um væri að ræða mikið dulið atvinnuleysi sem kæmi til dæmis fram í því að fólki sem væri að koma úr námi væri víða meinað að fara á atvinnuleysiskrá og hún bætti við að það væru meiri líkur á því að atvinnuleysi muni halda áfram að aukast frekar en að minnka.

Félagslegt neyðarástand innan ESB

Sarah tók svo djúpt í árinni að segja að það væri varla hægt að tala lengur um kreppu innan ESB. Það væri nær sanni að segja að þar ríkti félagslegt neyðarástand og hún bætti því við að um alla Evrópu hefði orðið sprenging í fjölgun fátækra og ójöfnuður væri að aukast. Sarah telur að aðgerðir Evrópusambandsins muni leiða til versnandi ástands í Evrópu hvað þessi mál varðar.

Vandinn er mestur í suðurhluta Evrópu og skráð atvinnuleysi meðal ungs fólks nálgast 60% í Grikklandi, er yfir 55% á Spáni og sjálf framkvæmdastjórn Evrópusambandsins hefur sagt tölurnar vera harmleik fyrir Evrópu. Haft var eftir Martin Schulz, forseta Evrópuþingsins, nýlega: „Evrópa hefur sett mörg hundruð milljarða evra í að bjarga bankakerfi álfunnar, en gæti tapað heilli kynslóð ungs fólks í kjölfarið.“ Schulz bætti við að úr því að hægt hefði verið að setja 700 milljarða í bankakerfið, þá ætti að vera hægt að setja jafn mikla fjármuni í að koma kynslóð ungs fólks, sem hefur jafnvel aldrei fengið tækifæri til að vinna, til aðstoðar.

En vandans gætir líka norðar og Söruh var tíðrætt um niðurskurð á velferðarkerfinu á Bretlandseyjum en samkvæmt nýlegri skýrslu hefur sá niðurskurður sem fylgir evrópsku fjármálakreppunni komið verst niður á fötluðum einstaklingum sem eru háðir ríkisstyrkjum og félagslegri aðstoð frá sveitarfélögunum.

ASÍ

Alþýðusamband Íslands hefur leynt og ljóst unnið að inngöngu Íslands í Evrópusambandið og forystan talað ákaft í þá veru. Stefna ASÍ í alþjóðamálum snýst nær eingöngu um Evrópusamvinnu og þar segir: „Það er skoðun ASÍ að yfirlýsing um að sótt verði um aðild Íslands að ESB og upptöku evru sé eina færa leiðin fyrir þjóðina. Í stefnunni segir ennfremur: ...að mati ASÍ snýst Evrópusamstarfið um nær allt okkar þjóðlíf. Þar má nefna málaflokka eins og félags- og vinnumarkaðsmál, neytendamál, menntamál, rannsóknir og þróun auk umhverfismála ... ASÍ á aðild að Samtökum evrópskra verkalýðsfélaga ef marka má þá góðu konu, Söruh King. Það eru því hæg heimatök fyrir forystumenn Alþýðusambandsins að leggja þá spurningu fyrir þennan ágæta ráðgjafa á sviði vinnumarkaðsmála innan ESB, hvort hún telji það eftirsóknarvert fyrir íslenskt lágtekjufólk, að Ísland sæki um aðild að Evrópusambandinu, miðað við þær aðstæður sem þar ríkja í dag.

 

Ögmundur Jónasson: Ekki sluppu Írar, Kýpverjar, Portúgalar, Grikkir, Spánverjar

Ögmundur Jónasson innanríkisráðherra segir sögu af tveimur kaffibollum í Morgunblaðinu í dag, en verðið á kaffibollunum endurspeglar á vissan hátt þá spennitreyju sem fyrirtæki geta upplifað á evrusvæðinu.

Ögmundur segir í greininni:

Í Þýskalandi notast menn við evru. Það gera menn líka í Grikklandi og á Spáni. Ekki hefur evran tryggt sambærilegan stöðugleika í efnahagsmálum þessara ríkja eins og við þekkjum öll af fréttum.

Ástæða þessara skrifa er sú að í kosningabaráttunni er svo að skilja á ýmsum frambjóðendum að allt væri gott – við hefðum jafnvel sloppið við hrun – ef við hefðum haft evru.

Þá segir Ögmundur:

Einstök lönd og svæði innan þeirra geta orðið fyrir sveiflum og lent í þrengingum, óháð gjaldmiðlinum. Þar með er ekki sagt að gjaldmiðillinn skipti engu máli, að smáum gjaldmiðli sé ekki hættara við að verða leiksoppur spekúlanta en stórum gjaldmiðli. Að sama skapi aðlagar stór gjaldmiðill sig ekki eins auðveldlega að svæðisbundnum aðstæðum og jafnar því ekki félagslegar sveiflur, svo sem atvinnuleysi, þegar gjaldmiðillinn hættir að vera spegill á veruleikann, eins og smár gjaldmiðill getur gert.

Þetta kemur upp í hugann þegar hlustað er á málflutning aðdáenda Evrópusambandsins, sem telja það vera allra meina bót að ganga í ESB og taka upp evru. Sumir ganga svo langt að segja að Íslendingar hefðu sloppið við hrun ef þeir hefðu haft evru sem áður segir. Ekki sluppu Írar, Kýpverjar, Portúgalar, Grikkir, Spánverjar... Þeir hafa þó evru.

Þeir sem halda slíkum málflutningi til streitu eru auðvitað að berja höfðinu við steininn. Og allir vita hvernig það fer með höfuðið.

Helmut Kohl kom í veg fyrir þjóðaratkvæðagreiðslu um evruna

Helmut Kohl segist hafa hegðað sér sem harðstjóri þegar hann keyrði í gegn samþykkt stjórnmálamanna um evruna. Hann var viss um að Þjóðverjar myndu aldrei samþykkja evruna í þjóðaratkæðagreiðslu.

Nú er kominn fram á sjónarsviðið flokkur í Þýskalandi sem vill að landið yfirgefi evrusvæðið. Flokkurinn fær 20 prósent í skoðanakönnun. Talsmenn flokksins, sem margir hverjir eru þekktir hagfræðingar, segja að evran hafi misheppnast sem gjaldmiðill og ógni samrunaþróuninni í Evrópu.

Sjá hér frétt Telegraph um málið.

Þýskir evruandstæðingar með 19% fylgi

ESB beitir smáríki þvingunum

Eins og meðfylgjandi frétt ber með sér beitti ESB Kýpur þvingunum. Það er að minnsta kosti mat forseta landsins.

Þegar bjarga þarf Þýskalandi, Frakklandi og öðrum stórríkjum - skipta þá sparifjáreigendur í smáríkjum einhverju máli?

 

Frétt Morgunblaðsins er svohljóðandi:

Kýpur var tilraunadýr fyrir Evrópusambandið vegna aðgerða sem sneru að því að skattleggja bankainnistæður. Þetta sagði forseti Kýpur, Nicos Anastasiades, á fundi í forsetahöllinni í höfuðborginni Nicosiu með fulltrúum frá Evrópuþinginu.

Evrópusambandið og Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn (AGS) samþykktu formlega í síðustu viku að veita Kýpur björgunarpakka vegna efnahagserfiðleika eyríkisins að upphæð 10 milljarða evra. Skilyrði þess er að kýpversk stjórnvöld útvegi sjálf 13 milljarða evra í viðbótartekjur. Stærstur hluti þess á að skila sér í gegnum skattlagningu á innistæður.

„Kýpur er ekki að biðja um sérmeðferð en vill fá réttláta og sanngjarna meðferð með sömu skilyrðum og önnur Evrópusambandsríki sem átt hafa í erfiðleikum,“ sagði Anastasiades.

„Við erum einfaldlega að fara fram á það sem við eigum rétt á: samstöðu. Því miður hafa þessi grundvallargildi Evrópusambandsins ekki verið virt. Þvert á móti hafa ákvarðanir, sem teknar hafa verið fyrirfram af hagsmunaaðilum, verið framkvæmdar með þvingunum.“

Segir Kýpur hafa verið beitt þvingunum

Íslandsbanki fjallar um mikla verðlækkun húsnæðis á evrusvæðinu

Greiningardeild Íslandsbanka fjallar í morgunfréttum sínum í dag um mikla verðlækkun húsnæðis í sumum löndum á evrusvæðinu. Það endurspeglar kreppuna á evrusvæðinu að húsnæðisverð lækkaði þar um tæplega 2 prósent á síðasta fjórðungi síðasta árs. Verst var ástandið á Spáni þar sem verðið lækkaði um tæplega 13%.

Með orðum og framsetningu Íslandsbanka lítur þetta svona út:

Húsnæðisverð að lækka á evrusvæðinu

Húsnæðisverð lækkaði á evrusvæðinu á fjórða fjórðungi í fyrra um 1,8% frá sama ársfjórðungi árinu áður. Af þeim 13 evruríkjum þar sem tölur um húsnæðisverðsþróun er tiltæk lækkaði verð í átta á þessum tíma. Lækkaði verð mest á Spáni en þar fór húsnæðisverð niður um 12,8% á tímabilinu. Þar næst koma Slóvenía, Holland og Portúgal með 8,8%, 6,1% og 6,0% lækkun. Tölur fyrir Grikkland vantar hins vegar inn í samanburðinn. Af þeim fáu löndum innan evrusvæðisins þar sem verð hækkaði var hækkunin mest í Eistlandi, eða um 5,8%, og á Möltu um 5,4%. Kemur þetta fram í gögnum sem hagstofa Evrópusambandsins (Eurostat) birti fyrir skömmu.

Fylgir hagsveiflunni
Eftir að fjármálakreppan skall á árið 2008 lækkaði húsnæðisverð talsvert á evrusvæðinu og náði botni á árinu 2009. Hækkaði það síðan nokkuð samhliða uppsveiflu á svæðinu fram á fyrri hluta árs 2011. Síðan þá hefur það verið að lækka og er nú orðið lægra en það fór lægst á árinu 2009. Hefur verðið ekki verið lægra síðan á seinni hluta árs 2006. Lækkun húsnæðisverðs á svæðinu frá árinu 2009 hefur hangið saman við samdrátt á svæðinu sem var 0,9% á fjórða ársfjórðungi í fyrra og hefur verðlækkunin innan svæðisins verið mest í þeim löndum þar sem ástandið hefur verið hvað verst. Þannig var 1,9% samdráttur á Spáni á fjórða fjórðungi í fyrra, 2,8% samdráttur í Slóveníu, 0,9% samdráttur í Hollandi og 3,8% samdráttur í Portúgal. Þá var 6,0% samdráttur í Grikklandi á sama tíma.

Ólík þróun hér á landi
Hér á landi hefur verð íbúðarhúsnæðis þróast með nokkuð öðrum hætti en á evrusvæðinu. Verð íbúðarhúsnæðis náði botni seinna hér en á evrusvæðinu eftir að fjármálakreppan skall á, eða á árinu 2010. Verðið hefur síðan verið að hækka þó svo að nokkuð hafi dregið úr hækkunartaktinum undanfarið. Húsnæðisverðið hefur þannig fylgt hagsveiflunni hér á landi sem hefur verið nokkuð hagfelldari undanfarið en á evrusvæðinu. Á fjórða fjórðungi í fyrra, þegar hagvöxtur mældist hér á landi 1,5%, hækkaði húsnæðisverð um 4,7% hér á landi frá sama ársfjórðungi árinu áður en lækkaði um 1,8% á evrusvæðinu líkt og áður sagði.

Hvað segir einn helsti evrusérfræðingurinn um evruna?

Þeir sem hafa kynnt sér ESB og evrusamsarfið vita ýmislegt. Bretar líta t.d. þannig á að David Marsh hafi yfirgripsmikla þekkingu á ESB og evrusamstarfinu.

Marsh skrifaði nýlega bókina The Euro. The Battle for the new Global Currency. Þar eru ýmsar upplýsingar að finna, meðal annars þessar (í lauslegri þýðingu og endursögn):

„Atburðirnir í Evrípu frá 2009 hafa verið tilefni til mikilla skrifa um gallana við að búa til eina peningastefnu fyrir fleiri ríki án þess að til staðar sé nægilegur pólitískur bakhjarl og ekki sameiginleg ríkisfjármál svo nota megi skatttekjur til að dreifa tekjum frá ríkum löndum til fátækra. Ríkisfjármálareglurnar í Stöðugleika og hagvaxtarsáttmálanum frá 1997 .... hafa reynst ófullnægjandi.“

Ennfremur:

„Meginástæðan fyrir erfiðleikum evrunnar er mislestur á grundvallaratriðum í hagfræði. Hönnuðir gjaldmiðilssamstarfsins héldu að sundirleitni í hagþróun á svæðinu, t.d. mismunandi þróun viðskiptajafnaðar, yrði minniháttar vandamál. .... Það var hins vegar meginhugsanavilla að fjármögnun og viðskiptahalli gætu ekki orðið að vandamáli.“

Ennfremur segir Marsh:

„Erfiðleikar evrunnar óma um allan heim og hafa fengið ýmsa þá sem voru að hugsa um að mynda gjaldmiðilsbandalög til að hugsa skýrar. Þannig hefur verið hætt við áform um gjaldmiðilsbandalög í Asíu, Suður-Ameríku, Miðausturlöndum og Afríku. “

 (Ofangreindur texti er í inngangi bókar Marsh á síðu 4-7.)

Byggja sparnaðaraðgerðir ESB á Excel-villu?

Nokkuð hefur verið fjallað um það undanfarið í erlendum miðlum að þeir hagfræðilegu útreikningar sem liggja að baki þeim viðmiðum að þegar skuldir hins opinbera nái 90% af vergri landsframleiðslu þá fari að hægja á hagvexti  - séu byggðir á reiknivillu í töfluforritinu Excel.

Euronews fjallar meðal annars um þetta. Einhverjar umræður hafa orðið um þetta í erlendum miðlum, en talsmenn þeirra sparnaðaraðferða sem beitt hefur verið halda því fram að möguleg villa breyti ekki ágæti þeirrar stefnu sem fylgt hefur verið.

Þessi umræða tengist svo annarri umræðu, sem meðal annars má rekja til sérfræðinga Alþjóðagjaldeyrissjóðsins, en þar er því haldið fram að sparnaðaraðgerðir hafi verið of harðar í ákveðnum evruríkjum.

Um þetta var m.a. rætt á vorfundi AGS og Alþjóðabankans sem nú er haldinn.

Það verður fróðlegt að fylgjast með framhaldi þessarar umræðu.

Stjórnvöld í Lettlandi vilja taka upp evru en þjóðin er á móti

Það lítur út fyrir að Lettar verið 18. ríkið til að taka upp evruna þótt aðeins lítill hluti þjóðarinnar sé því fylgjandi. Bankar í landinu er taldir standa tæpt, meðal annars vegna þess hve stór hluti innlána er í eigu útlendinga.

Í nýlegu hefti af fréttatímaritinu The Economist, frá 20. apríl,  er fjallað um þessi mál. Þar kemur fram að þrátt fyrir að Kýpur og Slóvenía hafi verið að sigla inn í evrukreppuna sé Dombrovskis forsætisráðherra Lettlands staðráðinn í því að Lettland taki upp evru í byrjun næsta árs. Hann hafi flogið til Parísar í liðinni viku til þess að sannfæra frönsk stjórnvöld um það, en Frakkar ásamt Spánverjum hafa verið hvað vantrúaðastir á að Lettland væri tilbúið að taka upp evru.

Samt er talið að Lettland uppfylli Maastricht-skilyrðin fyllilega og til þessa hefur ESB ekki hafnað neinu ríki sem uppfyllt hefur skilyrðin (reyndar má deila um það hvort að Lettum hafi ekki verið hafnað áður þótt þeir hafi uppfyllt skilyrðin). Sem stendur hefur hagvöxtur tekið bærilega við sér í Lettlandi, gjaldmiðill landsins, latið, hefur verið tengt við evruna í um áratug og um 90% af skuldum fyrirtækja og heimila eru í evrum. Eistland tók upp evru árið 2011 og Litháen vonast til að geta tekið upp evru árið 2015.

Erfiðleikar í Lettlandi
Leið Lettlands hefur þó ekki verið neinn dans á rósum. Miklar þrengingar hafa átt sér stað eftir að fjármálakreppan hélt innreið sína. Árið 2009 dróst landsframleiðsla saman um 20%. Í desember 2008 samþykktu ESB og AGS að lána Lettlandi 7,5 milljarða evra (jafnvirði um tæplega 1200 milljarða króna) vegna björgunaraðgerða í landinu. Í kjölfarið var gripið til mjög harkalegra sparnaðaraðgerða í opinbera geiranum, bæði með samdrætti í þjónustu, uppsögnum starfsmanna og launalækkunum. Fyrir vikið jókst atvinnuleysi talsvert og fátækt einnig, en Lettland er í dag talið þriðja fátækasta ESB-ríkið.

Bankarnir eru áhyggjuefni
Rekstur banka í Lettlandi veldur stjórnvöldum ennfremur áhyggjum, ekki hvað síst vegna þess að útlendingar, eða fólk sem er búsett í öðrum löndum á yfir helming af innlánum í bönkunum. Um 90% þessa er sagt koma frá Rússlandi eða öðrum ríkjum fyrrum Sovétríkjanna. Þetta fólk geymir fé sitt í Lettlandi þar sem það er talið öruggara en á heimavelli, auk þess sem stór hluti Letta talar rússnesku og viðskiptasiðferðið er sagt vera á svipuðu stigi.

Erlendir fjölmiðlar hafa bent á þetta stóra hlutfall innlána erlendis frá sem veikleikamerki hjá Lettum, en forsætisráðherra landsins þvertekur fyrir að þessar aðstæður eigi nokkuð skylt við ástandið á Kýpur, en bankar þar voru jú fullir af fé frá Rússum. Ráðherrann bendir á að bankageirinn í Lettlandi sé hlutfallslega minni, betur fjármagnaður og að ríkisstjórnin hafi hert mjög eftirlit og varnir gegn peningaþvætti.

Almenningur á móti
Stærsta vandamál forsætisráðherrans þessa dagana er þó talið vera þjóðin sjálf. Samkvæmt nýlegum skoðanakönnunum er aðeins um þriðjungur þessarar þjóðar sem telur 2,2 milljónir manna hlynntur því að taka upp evru.  Sérstök stjórnmálahreyfing hefur verið sett á laggirnar, aðallega skipuð Rússum, til að krefjast þess að haldin verði þjóðaratkvæðagreiðsla um málið, en landið á að taka upp evru samkvæmt samningum við ESB.  Almenningur hræðist ástandið á evrusvæðinu og það hræðist það að taka upp nýjan gjaldmiðil. Þegar latið var tekið upp í stað rússnesku rúblunnar fylgdi því mikil verðbólga og það merkilega er að almenningur, einkum þeir sem eldri eru, óttast að slíkt hið sama gæti gerst við upptöku evru. Sparnaður fólks fauk út í veður og vind við fyrri gjaldmiðlaskiptin – og ótti er um svipað nú. Traustið á evrunni er því ekki mikið.

Dombrovskis forsætisráðherra vonast þó til þess að þróunin á næstu misserum verði stjórninni hagstæð, t.d. að fjárfesting og útflutningur muni aukast og að það muni breyta afstöðu fólks og gera það jákvæðara gagnvart evrunni. Ráðherrann vonast jafnframt til þess að skýrsla sem er í smíðum hjá Seðlabanka Evrópu um Lettland og birta á í næsta mánuði muni sýna jákvæða niðurstöðu fyrir stjórnvöld í Lettlandi.

Vandamálið er hins vegar hvernig taka eigi á lettnesku þjóðinni sem sé alls ekkert á því að taka upp evru. Spurningin er hvort vilji hennar verði virtur að vettugi.

Aðildarviðræðurnar eru aðlögun að ESB og uppfylling á samningi fyrir undirritun

Þegar lesin er lýsing ESB á því hvað umsókn að ESB felur í sér verður varla dregin önnur ályktun en sú að umsóknarferlið feli í sér aðlögun að regluverki ESB og að umsóknarríkið eigi að uppfylla aðildarsamninginn fyrir undirritun.

Þetta sést þegar skoðuð er vefsíða á vegum ESB. Í tilviki Íslands er því verið með aðlögunarferlinu að þvinga Ísland inn í ESB án þess að þjóðin hafi verið spurð að slíku. Þótt þessum viðræðum hafi í raun verið hætt að mestu leyti er því rétt að hætta þeim formlega.

Umrædd vefsíða ESB er hér:

http://ec.europa.eu/enlargement/policy/steps-towards-joining/index_en.htm

Brot af þessu hefur verið birt áður, en hér er lausleg þýðing á öllum textanum, að öðru leyti en því sem fjallar um löndin á Balkanskaga.

 

Skref í átt að aðild

Ferli aðildar að ESB (aðlögun) felst í stórum dráttum í þremur skeiðum:

 

1.      Þegar land er reiðubúið verður það opinber umsækjandi (e. candidate) að aðild – en þetta felur samt ekki nauðsynlega í sér að formlegar samningaviðræður hafa verið opnaðar. (Athugasemd þýðanda: Hér er áhersla á að land sé reiðubúið.)

 

2.      Umsækjandinn fer í formlegar aðildarsamningaviðræður, sem er ferli sem felur í sér upptöku þeirra laga sem eru í gildi í ESB, undirbúning þess að vera í almennilegri aðstöðu til að nota lögin og beita þeim, og auk þess að innleiða lögfræðilegar, stjórnsýslulegar og efnahagslegar umbætur sem landið verður að innleiða til þess að geta uppfyllt skilyrði um aðild, en þetta er þekkt sem aðlögunarskilyrði.

3.      Þegar samningaviðræðum og meðfylgjandi umbótum er lokið að mati beggja aðila getur landið orðið aðili að ESB.

 

 

Aðildarsamingaviðræður – í smáatriðum

 

Samningaviðræður um aðild geta ekki hafist fyrr en allar ríkisstjórnir ESB hafa samþykkt, með einróma ákvörðun ráðs Evrópusambandsins, ramma eða umboð til samninga við umsóknarlandið.Samningaviðræður eiga sér stað á milli ráðherra og sendiherra ríkisstjórna ESB og umsóknarlandsins á vettvangi sem kallaður er milliríkjaráðstefna (intergovernmental conference).

Samningaviðræður fyrir hvern kafla byggjast á eftirfarandi atriðum:

 

1.      Skimun – framkvæmdastjórnin framkvæmdir nákvæma skoðun, ásamt umsóknarlandinu, á hverju málefnasviði (kafla), til þess að ákvarða hve vel landið er undirbúið. Niðurstöður úr skimun undir hverjum kafla birtir framkvæmdastjórnin hverju aðildarlandi í formi skimunarskýrslu. Niðurstaða þessarar skýrslu eru síðan meðmæli framkvæmdastjórnarinnar um að annað hvort hefja samningaviðræður beint eða meðmæli um að krefjast þess að sérstök skilyrði – opnunarviðmið – verði uppfyllt.

2.      Samningastaða – áður en samningaviðræður geta hafist verður umsóknarlandið að greina frá stöðu sinni og ESB verður að fallast á sameiginlega stöðu. ESB setur lokunarviðmið fyrir flesta kafla sem umsóknarlandið verður að uppfylla áður en samningaviðræðum á viðkomandi málefnasviði er hægt að loka. Fyrir kafla 23 og 24 leggur framkvæmdastjórnin til að í framtíðinni verði þessir kaflar opnaðir á grunni aðgerðaáætlana, með tímabundin viðmið sem verður að uppfylla á grunni innleiðingar áður en lokunarviðmið eru sett.

Hraði samningaviðræða ræðst síðan af hraða umbóta og því hve fljótt ríki aðlagast lögum ESB. Lengd samningaviðræðna getur verið breytileg – það að ríki byrji á sama tíma er engin trygging fyrir því að þau ljúki samningaviðræðum á sama tíma. 

 

Að ljúka samningaviðræðum
 

1.      Einstökum köflum lokað

Samningaviðræðum um einstaka kafla er ekki hægt að loka fyrr en allar ríkisstjórnir í ESB eru sáttar við framför umsóknarríkis á því málasviði sem kaflinn fjallar um, eins og slíkt kemur fram í greiningu af hálfu framkvæmdastjórnarinnar. Samningaferlinu í heild sinni er svo ekki lokið fyrr en öllum köflum hefur verið lokað.  

 

2.      Aðlögunarsamningur

Aðlögunar(accession)samningurinn er það sem límir saman aðild landsins að ESB. Hann felur í sér sundurliðuð ákvæði og skilyrði fyrir aðild, öll bráðabirgðaákvæði og fresti, og auk þess nákvæma lýsingu á fjárhagslegum skuldbindingum og fyrirvörum.

Samningurinn er ekki endanlegur og bindandi fyrr en hann:

o    hlýtur stuðning ESB-ráðsins, framkvæmdastjórnarinnar og Evrópuþingsins

o    er undirritaður af umsóknarlandinu og fulltrúum allra ESB-landa

o    er fullgiltur af umsóknarlandinu og hverju einstöku ESB-landi, samkvæmt þeirra eigin stjórnarskrárreglum (afgreiðslu þings, þjóðaratkvæðagreiðslu, o.s.frv.)   

 

3.      Land í samþykktarferli
Þegar samningur hefur verið undirritaður, gerist umsóknarland land í samþykktarferli. Þetta felur í sér að gert er ráð fyrir að það verði fullgildur aðili að ESB á þeim degi sem tilgreindur er í samningi, að því gefnu að samningurinn hafi verið fullgildur. Í millitíðinni nýtur umsóknarlandið kosta sérstaks fyrirkomulags, svo sem þess að geta gert athugasemdir við drög að tillögum ESB, samskipti, tilmæli eða frumkvæði, og vera í virkri áheyrnarstöðu í stofnunum ESB og stjórnsýslueiningum (aðildarlandið hefur leyfi til að tjá sig en ekki greiða atkvæði).  

 

 Svo er í lokin fjallað um atriði sem snerta löndin á Balkanskaga, en því er sleppt hér.